انسان‌ها از نظر اعتقادی دو دسته‌اند: مومن و کافر. البته گروه سومی به نام منافقان هستند که آنان نیز جزو کافران هستند؛ بنابراین در تقسیم‌بندی اصلی همان دو گروه خواهد بود.

از نظر قرآن انسانها وقتی با شرور و بدی‌ها مواجه می‌شوند با توجه به دو گروه اعتقادی دو نوع واکنش متضاد از خود نشان می‌دهند: 

1. مومن به سوی خداوند می‌رود؛

2. و کافر به پوچی می‌رسد و گرفتار خسران می‌شود.البته از آنجا که مومنان در ایمان، دارای مراتب و درجات متنوع و متعددی هستند، نوع واکنش‌های آنان که به سوی خدا می‌روند، نیز متفاوت  است:

1. مومن واقعی: واکنش مومن واقعی در برابرناراحتی‌ها و مشکلات آن است که همه چیز را از خداوند دانسته و شری که دامنگیرش شده را حکمت یا مصلحت می‌داند. او بر این باور است که بنا به حکمتی این شر نصیب او شده و او دچار مصیبتی شده است. پس صبر می‌کند و حلم پیشه می‌کند و با بردباری آن را تحمل می‌کند. 

البته از آنجا که مومن همواره خودش را در وقایه نگه می‌دارد می‌کوشد تا با  استغفار در دژی در آید و از آسیب‌های بیشتر شرور، خود را در امان نگه دارد. به هر حال مومن واقعی بر اساس آیات 22 و 23 سوره حدید عمل کرده و هر مصیبتی را بر اساس حکمت و مصلحت تعبیر کرده و می‌گوید یا به حکمتی به این مصیبت و شر دچار شده یا آنکه مصلحتی در آن بوده است. 

البته انسان گاهی ناخواسته خطا و گناه و اشتباهی می‌کند که نیازمند تنبیه و هشدار است که با مصیبت و شرور این هشدار داده می‌شود؛ استغفار می‌تواند این بلایا و تنبیهات را برطرف کند؛

2. مومن متوسط و سست ایمان: مومنانی از این دست وقتی با مشکل مواجه می‌شوند، تازه یاد خدا می‌افتند و به دنبال آن می‌روند تا خداوند دستگیرشان باشد. این دسته کسانی هستند که از خداوند نومید نمی‌شوند، ولی وقتی شری به آنان رسید دیگر خدا را ول نمی‌کنند و هر دم در خانه خدا را می‌کوبند و دعایشان طولانی و عریض و طویل است. اکثریت کسانی که به خدا ایمان دارند این‌گونه هستند. 

خداوند درباره این دسته از انسان‌های خداشناس می‌فرماید: هنگامی که به انسان زیان (و ناراحتی) رسد، ما را (در هر حال:) در حالی که به پهلو خوابیده یا نشسته یا ایستاده است، می‌خواند؛ امّا هنگامی که ناراحتی را از او برطرف کردیم، چنان می‌رود که گویی هرگز ما را برای حل مشکلی که به او رسیده بود، نخوانده است! این‌گونه برای اسرافکاران، اعمالشان زینت داده شده است 

(که زشتی این عمل را درک نمی‌کنند).(یونس، آیه 12) 

همچنین در جایی دیگر درباره واکنش این افراد می‌فرماید: هنگامی که انسان را زیانی رسد، ما را (برای حلّ مشکلش) می‌خواند؛ سپس هنگامی که از جانب خود به او نعمتی دهیم، می‌گوید: «این نعمت را به‌خاطر کاردانی خودم به من داده‌اند»؛ ولی این وسیله آزمایش (آنها) است، امّا بیشترشان نمی‌دانند. (زمر، آیه 49)

 پس این دسته از افراد اگر با شرور مواجه شوند اهل دعا می‌شوند و وقتی هم شرور برداشته می‌شود فراموش می‌کنند که خداوند این شرور را برداشته و گمان می‌کنند که علم و تخصص آنان بوده که مشکل را برطرف کرده و آنها را از شرور دور نگه داشته و به ساحل امن و امان رسانیده است. این افراد اصلا فراموش می‌کنند که تا چند وقت پیش چقدر در خانه خدا می‌زدند و پافشاری می‌کردند.

اما واکنش کافران چنان‌که بیان شد، رسیدن به نومیدی و پوچی است. خداوند از کافران در آیه 82 سوره اسراء به عنوان ظالم و اهل خسران یاد می‌کند و در آیه 83 می‌فرماید: و چون به انسان نعمت ارزانى داريم، روى مى‏گرداند و پهلو تهى مى‏كند و چون آسيبى به وى رسد نوميد مى ‌شود.

خداوند در آیه 87 سوره یوسف روشن می‌کند که کسانی از خداوند مایوس می‌شوند که کافرند: « جز گروه كافران كسى از رحمت خدا نوميد نمى‏شود.»

از این آیه می‌توان دریافت کسی مایوس می‌شود و به پوچی و خسران می‌رسد که کافر است، اما خداشناس در هر مرتبه‌ای باشد هرگز از خدا مایوس نمی‌شود و واکنش او نسبت به شرور همان چیزی است که گفته شد؛ اما کافر مایوس شده و در پوچی قرار می‌گیرد و نومیدانه کارهایی را انجام می‌دهد که سودی برایش ندارد.