پس از نوسان قیمت طلا و ارز در روزهای گذشته، بانک مرکزی با چند برنامه موثر در بازار حضور پیدا کرد، با این حال باید مراقب باشد که مانند دولت قبل در دام دلالان نیفتد و در هیجانات بازارها، ذخایر طلا و ارز کشور را به ثمن بخس عرضه نکند.

بازارهای طلا و ارز در روزهای گذشته نوسانی شده‌اند. افزایش قیمت‌ها از هفته قبل شروع شد و در ابتدای هفته جاری هم ادامه یافت. نرخ دلار در بازار توافقی دیروز در کانال 34 هزار تومان معامله شد و در بازار غیررسمی هم مظنه‌هایی در کانال 36 هزار تومان مطرح می‌گردد. سکه هم وارد کانال 16 میلیون تومان شده و در حال نزدیک شدن به سقف تاریخی است که چند سال قبل آن را تجربه کرده بود.

بانک مرکزی برای مدیریت بازار در روز پنجشنبه هفته قبل چند تصمیم خود را برای کنترل نوسانات اعلام کرد؛ شروع به کار «سامانه برخط صرافی‌ها برای فروش ارز» از روز شنبه هفته جاری، عرضه «گواهی سکه بهار آزادی» از این هفته، «تولید سکه از طلای آب‌شده» با همکاری بخش خصوص و نظارت بانک مرکزی و همچنین رونمایی از برنامه دولت برای «حذف مالیات بر سود سپرده اشخاص حقوقی از بودجه ۱۴۰۱» چهار برنامه اعلامی بانک مرکزی بودند.

فروش غیرحضوری ارز

در نخستین اقدام، از دیروز براساس بخشنامه بانک مرکزی، همه صرافی‌های عضو باز متشکل ارزی موظف به عرضه ارز از طریق سامانه برخط بازار متشکل ارزی شدند. هرچند در آغاز کار این سامانه اختلال‌هایی داشت اما به گفته معاون بازار متشکل ارزی، از صبح روز شنبه تا ساعت 12 و 30 دقیقه، حدود پنج هزار درخواست دریافت ارز در سامانه برخط بازار متشکل ارز ایران به ثبت رسید.

مسعود توکلی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس درخصوص برخی اختلال‌ها در فرآیند ثبت اطلاعات، گفت: برای استعلام‌گیری تطبیق کدملی و شماره تلفن همراه، بار ترافیکی سنگینی روی سامانه وجود داشت و این مسئله موجب بروز اختلال شد اما تلاش می‌کنیم به‌سرعت مشکل برطرف شود.

وی اظهار کرد:‌ صرافان موظف هستند افرادی که از طریق سامانه برخط معرفی می‌شوند را در اولویت پرداخت ارز قرار دهند اما این به معنای آن نیست که صرافی‌ها نمی‌توانند به کسانی که حضوری مراجعه می‌کنند، ارز بفروشند.

معاون بازار متشکل ارزی همچنین در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم درباره علت افزایش قیمت ارز طی ساعات نخست معاملات دیروز صبح در بازار ارز، توضیح داد: از آنجایی که روز شنبه روز نخست آغاز به کار سامانه برخط بازار متشکل ارزی بود، مشکلی در فرآیند توزیع به‌وجود آمد که با ورود سریع بانک مرکزی و بازار متشکل ارزی، مشکل تا حدودی رفع شد.

یک علت نوسانات دیروز

توکلی گفت: روز شنبه متأسفانه تعدادی از صرافی‌ها به تقاضای مشتریان حضوری برای خرید ارز جواب نمی‌دادند و همین امر هم موجب ایجاد نوساناتی در بازار شد ولی با اطلاع‌رسانی تکمیلی به صراف‌ها، تاکید کردیم که هم به مراجعان حضوری و هم خریداران آنلاین پاسخگو باشند.

وی با اشاره به سیاست‌های متفاوت بازارساز برای مدیریت نوسانات اخیر ارزی، تصریح کرد: یکی از اقدامات مهم بانک مرکزی برای پدیده صف، راه‌اندازی سامانه برخط بود، البته کنار این سیاست، عرضه اوراق گواهی سکه نیز می‌تواند کمک خیلی خوبی به بازار کند. مردم می‌توانند برای مدیریت ریسک و نقدینگی خود از اوراق گواهی سکه استفاده کنند.

این مسئول گفت: با توجه به جذابیت نرخ بازار متشکل برای صادرکنندگان، عرضه در بازار توافقی بیشتر شده است که بر این اساس و همچنین حضور بازارساز، امیدواریم بازار به آرامش خوبی برسد.

توکلی در ادامه از افزایش سقف تراکنش پوز صرافی‌ها به 100 میلیون تومان خبر داد و گفت: از امروز سقف تراکنش دستگاه‌های کارتخوان صرافی‌ها از 50 به 100 میلیون تومان افزایش یافته است. هر مشتری با کارت بانکی به نام خود می‌تواند از صرافی‌ها تا 100 میلیون تومان خرید انجام دهد.

عرضه‌ سنگین بازارساز

دیروز یک منبع آگاه در گفت‌‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به اثرات مثبت عرضه ارز از طریق سامانه برخط بازار متشکل ارزی از صبح شنبه، اظهار داشت: همزمان از صبح شنبه عرضه سنگین ارز در بازار توافقی صورت گرفت و معامله در بازار توافقی ‌به‌صورت سفارش‌های 100 تا بیش از 500‌هزاردلاری‌ آغاز شده و بازارساز مقتدرانه به بازار وارد شده است.

‌وی ادامه داد: در این راستا بانک مرکزی همراه با بازارساز بر موضوع خرید و فروش ارز نظارت دارد و خرید ارز با قیمت توافقی و فروش با همین نرخ، به سهولت و روان انجام می‌شود.

دقت در استفاده از ذخایر

گفتنی است هرچند حضور بانک مرکزی در بازار می‌تواند اثر مثبتی روی معاملات داشته باشد، با این‌ حال باید از ذخایر ارزی کشور هم مراقبت شود، چرا که برخی از دلال‌های بزرگ مترصد جمع کردن این سرمایه‌ها هستند و بعضا ممکن است در هماهنگی با دشمنان در پی التهاب‌آفرینی در اقتصاد کشور برآیند. این موضوع یک‌بار در دولت قبل تجربه شد و میلیاردها دلار به علاوه ده‌ها تن ذخایر طلای کشور به ثمن بخس عرضه شد بدون اینکه نتیجه‌ای در پی داشته باشد.

در همین زمینه، کامران ندری، عضو هیئت علمی دانشگاه ‌در گفت‌‌‌و‌گو با خبرگزاری فارس گفت: بانک مرکزی می‌تواند در کوتاه‌مدت برای کنترل قیمت‌ها منابع به بازار تزریق کند، اما این راهکار نمی‌تواند برای مدت طولانی استفاده شود، در حال حاضر انتظارات اشتباهی که در جامعه ایجاد شده، ممکن است تاثیر این اقدامات بازار‌سازی بانک مرکزی را به شدت کاهش دهد، پس این راهکار نمی‌تواند از نظر اقتصادی در شرایط فعلی کشور ما درست باشد.

وی تاکید کرد: سیاست‌گذار باید بتواند دامنه اخبار مثبت و امیدبخش را گسترش دهد تا اثر روانی ایجادشده را خنثی کند، اخباری مانند سرمایه‌گذاری‌های خارجی، ورود منابع جدید و اخباری از این دست می‌تواند بخش زیادی از نوسانات فعلی را کنترل کند.

بی‌اعتمادی؛ ارثیه دولت قبل

ندری با اشاره به سیاست‌های اقتصادی انجام‌شده در سال‌های گذشته ادامه داد: عملکرد تیم‌های اقتصادی در دولت‌های گذشته به نحوی بوده است که مردم با نگاه تردیدآمیز به اقدامات سیاست‌گذاری اقتصادی نگاه می‌کنند و سرمایه اجتماعی در این مسئله تا حدودی با چالش مواجه است.

وی با بیان اینکه در گذشته عده‌ای با ارزپاشی و عرضه منابع ارزی به‌دنبال کنترل بازار ارز بوده‌اند، افزود: دولت و تیم اقتصادی دولت و مسئولان بانک مرکزی باید به فعالان اقتصادی اطمینان بدهند در حوزه تامین منابع ارزی آنها با چالش رو‌به‌رو نخواهند شد و همین موضوع می‌تواند این نوسانات را تا حدود زیادی کنترل کند.

ترسیم چشم‌انداز روشن

این اقتصاددان ادامه داد: تغییر و یا ثبات در سیاست‌های اقتصادی و سیاست خارجی کشور می‌‌تواند بازار ارز را با نوسان ‌مواجه کند. به همین منظور تیم اقتصادی دولت و بانک مرکزی باید چشم‌انداز اقتصاد ایران را به روشنی بیان کنند تا ناامیدی که در اقتصاد کشور وجود دارد را برطرف کند؛ بخش زیادی از این ناامیدی‌ها ریشه واقعی نداشته و حاصل کار رسانه‌ای دشمن است و همین مسئله هم می‌تواند با انتشار اخبار مثبت و امیدآفرین تا حدود زیادی مدیریت شود.

ندری با اشاره با شکل‌گیری جوّ روانی منفی که در اقتصاد کشور وجود دارد، تصریح کرد: منابع ارزی کشور در حال حاضر در وضعیت مناسبی قرار دارد و بانک مرکزی باید بتواند این جوّ روانی را از بین ببرد تا بتواند به اهداف خود در بازار ارز دست پیدا کند.

پیش‌بینی کاهش حباب سکه

با عرضه اوراق

از سوی دیگر، رئیس اتحادیه طلا و جواهر درباره وضعیت بازار طلا و سکه در روز شنبه، اظهار داشت: افزایش 59 دلاری قیمت جهانی طلا و همچنین افزایش قیمت ارز در بازار داخلی باعث افزایش قیمت طلا و سکه در بازار شده است.

نادر بذرافشان در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم البته تأکید دارد که برعکس دفعات قبل که همزمان با نوسانات قیمتی، در بازار شاهد تشکیل صف خرید برای طلا و سکه بودیم، از هفته گذشته تاکنون تغییری در تقاضا در بازار سکه نداشتیم.

رئیس اتحادیه طلا با تاکید بر اینکه صفی برای خرید طلا و سکه نداریم، گفت: به‌طور حتم نظارت بانک مرکزی و عرضه اوراق گواهی سپرده طلا می‌تواند باعث کاهش قیمت‌ها در بازار طلا و سکه شود.

وی با اشاره به حباب دو میلیون و 300 هزار تومانی سکه طرح جدید افزود: اگر میانگین قیمت اوارق گواهی سپرده طلا کمتر از بازار باشد می‌تواند مورد استقبال مردم قرار گیرد که در این صورت حباب سکه نیز تخلیه می‌شود.