بحران آفریدیم اما تقصیر شماست!(نگاه)
محمد حسین حمزه
تندروهای مدعی اصلاحات در مقام «بانیان وضع موجود» بی‌شرمانه زبان عذرخواهی در کام کشیده و علیه نظام تیر و کمان کشیده‌اند. همان پادوهای داخلی آمریکا که با دیکته نویسی و کمک به اجرای پروژه‌ها و سندهای استکباری در ایران خون مردم را در شیشه و کیسه مفسدان اقتصادی را به سفره مردم وصل کردند، در جایگاه طلبکار و مدعی حاضر شده‌اند و سنگ‌بنای نظام را نشانه رفته‌اند. این خط رسانه‌ای متقلبانه را مدعیان اصلاحات در حالی پیش گرفته‌اند که در سایه عدم پیگرد امنیتی و قضایی به سر می‌برند.
رئیس‌شورای شهر سابق تهران در روزنامه اعتماد نوشته تلاش دارد در مجموعه یادداشت‌هایی به کالبدشکافی «بانیان وضع موجود» بپردازد. وی با لفاظی تحریف‌آلود آورده است که «استفاده کنندگان این اصطلاح تخریبی [بانیان وضع موجود]، متوجه نیستند که در نظام ولایت فقیه اکثر راهبردهای کلان و کلیدی در امور مختلف از جمله روابط خارجی، فرهنگ، اجتماع و اقتصاد، امنیت و... در دست دولت نیست... طبیعتا در ساختاری که در راس آن ولی فقیه قرار دارد، بیشترین تاثیرگذاری در راهبردهای حاکمیت و عملکرد مسئولان مربوط به مقام رهبری است.»
آیا واقعا نویسنده متوجه نیست که نقشه راه و راهبردهای کلان نظام باید در عرصه اداره و مدیریت کشور پیگیری شود و مدعیان اصلاحات با وجود ورود به عرصه انتخابات و ادعای التزام به ولایت فقیه، همواره برخلاف آن حرکت کرده‌اند؟ رئیس‌شورای شهر سابق تهران به این راحتی سخن حقی را میگوید و اراده باطل می‌کند؟ بیایید کارنامه و عملکرد همین شخص را از دیدگاه خودش و هم‌مسلکانش بررسی کنیم و قضاوت را به آنها بسپاریم.
وی آبان 98 شورای شهر را فاقد دستاورد عینی و قابل عرضه به مردم دانست و نوشت: «اگر امروز با این انتقاد و خودانتقادی مواجه هستیم که در این دو سال سپری شده از عمر مدیریت شهری، دستاوردهای عینی و واقعی کافی را تحقق نبخشیدیم نباید با گارد و پاک کردن صورت مسئله، به این موضوع بپردازیم.»
شورای شهر تحت مدیریت وی در مدت 3 سال، 3 بار شهردار عوض کرد، (نجفی، افشانی و حناچی) که بی‌نظیر است و به گفته همین شخص موجب بروز بی‌ثباتی شد. رئیس‌شورای شهر سابق تهران در مصاحبه‌ای در پاسخ به این سؤال که تغییرات پی درپی شهردار در تهران تا چه حد موجب شد تا آن گونه که باید برنامه‌های شورا به درستی اجرا نشود و اساس این بی‌ثباتی در مدیریت شهری آثار نامطلوبی بر اداره شهر داشت؟ گفته بود: «این که ثبات در مدیریت در کارآمدی و موفقیت تاثیری بسزا دارد قابل انکار نیست و سه بار تغییر شهردار در این دوره موجب بروز بی‌ثباتی شد.»
وی همچنین تیر 99 نیز به روزنامه شرق گفت که در دوره جدید حتی یک کیلومتر مترو در تهران ساخته نشده و حتی یک اتوبوس هم به تهران تحویل داده نشده است. او تصریح کرد که دولت و مدیریت شهری در حوزه حمل‌ونقل موفق عمل نکرد. رئیس‌شورای شهر سابق تهران در این مصاحبه گفت: «در هفت سال سپری‌شده از این دولت، حتی یک اتوبوس هم به تهران تحویل داده نشده است... دستگاه‌های حفار مدرنی که برای کندن تونل‌های مترو و ساخت سازه تونل در دوره گذشته از سوی خودم تأمین و به کشور وارد شده بود، الان سه سال است که بی‌کار افتاده و در این سه سال حتی یک کیلومتر مترو در تهران ساخته نشده است؛ در‌حالی‌که اصولا ساخت تونل مترو بسیار کم‌هزینه است و مشکل مالی یا اجرائی ندارد و می‌توان اعتبار آن را از طریق بودجه غیرنقد تأمین کرد. اگر این دستگاه‌ها در سه سال گذشته فعالیت می‌کردند، الان سه خط جدید مترو داشتیم.»
شهريور ۱۴۰۰ هم روزنامه ابتکار طی مطلبی درباره شورای شهر پنجم نوشت: «تمرکز برخی از شورایی‌ها بر تغییر نام خیابان‌ها به نام برخی از مشاهیر معاصر و حواشی آنها نشان می‌دهد که آنها از اوضاع جامعه بی‌خبر هستند یا در نگاه بدبینانه برایشان مهم نیست.»
مرداد 99 سید حسن رسولی، نایب‌رئیس‌کمیسیون برنامه و بودجه آن شورای شهر نیز به ایلنا گفت: «در دو سه سال گذشته بیشترین بی‌انضباطی مالی و اداری در شرکت‌ها و سازمان‌های وابسته به شهرداری بوده است، چرا که هرکدام به‌عنوان جزایر به هم پیوسته اداره می‌شود.»
شهریور 99 هم روزنامه دنیای اقتصاد گزارشی را با عنوان «کارتابل سال آخر پارلمان پایتخت» بازنشر داد. در این گزارش آمده است: «سه سال از پنجمین دوره فعالیت پارلمان شهری پایتخت در حالی به اتمام رسیده که حجم تکالیف معوق در کارتابل این نهاد ناظر بر شهرداری غیرطبیعی و سنگین شده است. البته وضعیت خاص کارتابل وظایف شورا به لحاظ تعداد ممکن است چندان سنگین جلوه نکند اما به لحاظ اهمیت وعده‌های به سرانجام نرسیده، مخاطرات تداوم وضع موجود شهر و شهرداری و بی‌تفاوتی و کم‌محلی به خواسته‌های شهروندان وضعیت این کارتابل جدی تلقی می‌شود... بررسی‌ها حکایت از وجود ۲۰ تکلیف معوق در سومین سالگرد حضور نمایندگان در شورای شهر پنجم دارد.»
در بخش دیگری از گزارش مذکور می‌خوانیم: «... ششمین محور معوق، «پایان دادن به تعارض منافع در بخشی از فعالیت‌های شهرداری» است. اگرچه شهرداری در حوزه صدور پروانه ساختمانی و همچنین برخی تخلفات اجرایی ساخت و ساز باید حکم یک بازرس را داشته باشد اما مشارکت با سازنده‌ها در برخی از این پروژه‌ها، شهرداری را عملا به تعارض منافع دچار کرده است. در نتیجه منافع یک گروه خاص را بر منافع عمومی شهروندان ترجیح می‌دهد... «ترافیک و آلودگی» دو چالش اصلی شهر تهران از دیدگاه شهروندان تهرانی در قالب نظرسنجی‌های انجام شده از آنها، عنوان شده است اما به نظر می‌رسد حرکت موثر و قابل توجه در این حوزه که اثرات پایدار در این دو حوزه داشته باشد تاکنون صورت نگرفته است.»
در این گزارش آمده است: «در برخی محورها، اتاق شیشه‌ای مدیریت شهری به شکل کاریکاتوری اجرایی شده است... «توسعه حمل‌ونقل عمومی» نیز از جمله اهدافی است که طی سه سال گذشته حرکت گسترده‌ای به دلایل مختلف برای آن انجام نشده است... مسدود شدن منافذ رانت و فساد» نیز یکی دیگر از اهداف اولیه این دوره از مدیریت شهری بود. در این مسیر کاهش اختیارات شورای معماری مناطق یکی از مصادیق مهم حرکت در مسیر تحقق این هدف بود اما تغییر وضعیت مالی مدیریت شهری طی یک‌سال گذشته سبب شد تا عملا از این هدف دور شود... «توزیع متوازن خدمات در جهت کاهش فاصله شمال و جنوب»، «افزایش سهم درآمدهای پایدار در بودجه سالانه» و «ارتقای جایگاه شورا به‌عنوان پارلمان شهر» دیگر تکالیف مهم معوق شورای شهر است.»
دست آخر اینکه، مرداد 1400 خبرآن لاین، شورای شهر پنجم را «بی‌ثبات‌ترین دوره مدیریت» و دارای مشکلاتی مانند یارکشی‌های درون جناحی، بی‌تجربگی و فقدان قدرت تشخیص و روشن‌بینی سیاسی در چینش اصلی‌ترین مهره‌های شهری دانست. خبر آن‌لاین نوشت: «اصولاً شورای پنجم از نظر حرفه‌ای و تخصصی بسیار ضعیف‌تر از شورای چهارم بود... چند ماهی از آغاز به کار شورای جدید نگذشته بود که همگان فهمیدند این شورای شهر، توان اجرای تغییرات گسترده در مدیریت شهری را به دلایلی مانند مشکلات اقتصادی شهر، یارکشی‌های درون جناحی، بی‌تجربگی و... ندارد... محسن‌هاشمی... نشان داد در عرصه عمل، آنچنان که باید توان و انگیزه مدیریت، سیاست‌ورزی و قدرت درک پیچیدگی رویدادها و امکان اثرگذاری بر عرصه معادلات را ندارد.... سیاسی‌نگری حاد در مسایل با ساختار بسته‌ای که برای چینش نیروهای مدیریتی در شورای شهر از سوی اعضای دوره پنجم پارلمان شهری ترسیم شده بود باعث شد تا برخی ناظران اعتقاد بر عملکرد منفی این نهاد در دوره اخیر داشته باشند. شورای شهر پنجم تهران، بی‌ثبات‌ترین دوره مدیریت شهری است. به کرسی نشستن 5 مدیر ارشد در بالاترین نقطه شهرداری (شامل 3 شهردار و 2 سرپرست) نشان‌دهنده «بدشانسی» شورای شهر نیست، بلکه نشان دهنده ناتوانی شورای پنجم در پیش‌بینی عملکرد سایر اجزای نظام سیاسی در قبال عملکرد نهاد مدیریت شهری است. انتخاب اشتباه محمدعلی نجفی در شهرداری تهران نشان داد شورای شهر به هیچ عنوان دارای قدرت تشخیص و روشن‌بینی سیاسی در چینش اصلی‌ترین مهره‌های شهری را نداشت... همچنین باید از رفتارهای خارج از شئون حرفه‌ای برخی اعضا از جمله قهر کردن‌های مکرر و کل‌انداختن‌های کودکانه در صحن علنی شورای شهر یاد کنیم که فرصت‌های از دست رفته‌ای را برای شهروندان تهرانی رقم زد.»
شورای شهر تحت مدیریت نویسنده مطلب مذکور، شورای شهر اول تهران را تداعی کرد که در نهایت سیاسی‌کاری و درگیری به بن بست خورد و توسط وزارت کشور دولت اصلاحات منحل شد و مردم پس از آن به شورای شهر اصولگرا رأی دادند. «ائتلاف جمهور» نیز عنوان لیست ائتلاف مدعیان اصلاحات و اعتدال در انتخابات دوره ششم شورای شهر تهران بود که مورد حمایت رسمی خاتمی و 16 گروه اصلاح‌طلب قرار گرفته بود اما با ناکامی مطلق روبه‌رو شد.
نباید اجازه داد بحران آفرینان مدعی اصلاحات مشکلات در هم تنیده برای مردم بسازند و با بی‌اعتنایی و بی‌ارزش شمردن ارزش‌های اخلاقی از پاسخگویی فرار کنند و حتی جبهه جدید بگشایند. ریشه این حالت را می‌توان ضعف مطالبه‌گری دانست.