سرویس سیاسی- 

 

شهریور ۱۴۰۰ بود که رئیس‌جمهور کشورمان در نخستین سفر خارجی خود به تاجیکستان رفت و حالا ۹ ماه پس از این سفر تاریخی‌، امامعلی رحمان رئیس‌جمهور این کشور خویشاوند‌، روز یکشنبه در راس هیئت بلند پایه سیاسی- اقتصادی وارد تهران شد و با آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، دیدار و گفت‌وگو کرد. 

رایزنی هیئت‌های عالی دو کشور،‌ امضاء چندین سند همکاری در حوزه‌های اقتصادی،‌ علمی، سیاسی و فرهنگی و مصاحبه مطبوعاتی رؤسای جمهور از برنامه‌های این سفر دو روزه بود. 

در سال‌های اخیر همگرایی در روابط ایران و تاجیکستان تقویت شده و سفر رئیسی به تاجیکستان در شهریور سال گذشته، فصل نوینی در همکاری‌های همه‌جانبه تهران و دوشنبه به وجود آورد و طی آن 8 سند همکاری اقتصادی امضا شد و در آینده سطح تعاملات ارتقا خواهد یافت.

با وجود اشتراکات فرهنگی، دینی و زبانی بین ایران و تاجیکستان اما مناسبات اقتصادی دو کشور در سطح پایینی قرار دارد، از این رو در دولت سیزدهم توسعه همکاری‌های دو جانبه در دستور کار قرار گرفته است.

بر اساس آمارها، سال گذشته حجم مبادلات اقتصادی ایران و تاجیکستان 131 میلیون دلار بود که نسبت به سال قبل از آن جهش 400 درصدی داشته است و نشان می‌دهد همکاری‌های اقتصادی در حال تقویت است و در دیدار مقامات دو طرف در تهران هم توسعه مناسبات اقتصادی بیش از پیش بررسی خواهد شد تا سطح تعاملات به نکته قابل توجهی برسد.

سید ابراهیم رئیسی، روز دوشنبه در نشست هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و تاجیکستان در مجموعه فرهنگی سعدآباد که با حضور رؤسای جمهور دو کشور برگزار شد، به «امامعلی رحمان» همتای تاجیک خود و هیئت همراه وی خوش‌آمد گفت.

ایران محدودیتی برای گسترش روابط با تاجیکستان قائل نیست

رئیس‌جمهور کشورمان سپس در نشست مشترک هیئت‌های عالی‌رتبه ایران و تاجیکستان با بیان اینکه سفر رئیس‌جمهور تاجیکستان به تهران قطعا نقطه عطفی در مسیر تقویت و تعمیق روابط دو کشور است، گفت: روابط دوستانه و برادرانه تهران و دوشنبه بر پایه اشتراکات گسترده تاریخی، فرهنگی و زبانی بنا شده و فراتر از روابط صرف همسایگی است.

وی با بیان اینکه ایران محدودیتی برای گسترش روابط با تاجیکستان قائل نیست، افزود: ایران و تاجیکستان ظرفیت‌های خوبی برای ارتقای سطح همکاری‌ها در عرصه‌های مختلف تجاری، انرژی، گردشگری، پزشکی و دارو‌سازی، سرمایه‌گذاری، آب و منابع طبیعی و خدمات فنی و مهندسی با یکدیگر دارند و نقشه راه تعاملات دو کشور می‌تواند پشتوانه خوبی برای عملیاتی کردن اراده طرفین در راستای توسعه هر چه بیشتر روابط باشد.

رئیسی با بیان اینکه تاجیکستان را برادر، هم‌زبان و خویشاوند جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم، اظهار داشت: رشد و پیشرفت تاجیکستان پیشرفت ایران و سختی و رنج او رنج ما است. تقویت همکاری‌های دوجانبه ایران و تاجیکستان زمینه‌ساز گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دو کشور خواهد بود.

رئیس‌جمهور نگرانی از بی‌ثباتی در افغانستان و مبارزه با افراطی‌گری، تروریسم و جنایت‌های سازمان‌یافته را از جمله دغدغه‌های منطقه‌ای مشترک ایران و تاجیکستان برشمرد و تصریح کرد: دو کشور بر این نکته که حضور بیگانگان در منطقه هیچ گاه امنیت‌آفرین نبوده و نیست، اشتراک نظر دارند.

چشم‌انداز امیدوارکننده‌ نقشه راه توسعه روابط دو کشور

در افق سال ۲۰۳۰ 

امامعلی رحمان رئیس‌جمهور تاجیکستان نیز در این نشست، روابط تهران و دوشنبه را عمیق و دوستانه توصیف کرد و گفت: پس از سفر آقای رئیسی به دوشنبه و همچنین ارتقای عضویت ایران در سازمان شانگهای، گام‌های موثری برای توسعه روابط دو کشور برداشته شده و حجم تعاملات تجاری و اقتصادی دو کشور به چند برابر سطح گذشته ارتقا یافته است. این سطح از افزایش در حجم تبادلات و تعاملات دو کشور امری لازم بوده، اما با توجه به کیفیت روابط سیاسی و ظرفیت‌های موجود در دو کشور کافی نیست.

رئیس‌جمهور تاجیکستان تسهیل تردد گردشگران و به ویژه فعالان اقتصادی و همچنین برقراری پرواز مستقیم را از زمینه‌های موثر در گسترش تعاملات و تبادلات تجاری و اقتصادی دو کشور دانست و افزود: تاجیکستان علاقه‌مند به افزایش هر چه بیشتر سطح مراودات و همکاری‌ها با جمهوری اسلامی ایران است و نقشه راه توسعه روابط دو کشور در افق سال ۲۰۳۰ چشم‌انداز امیدوارکننده‌ای از این هدف پیش روی طرفین تصویر کرده است.

آقای امامعلی رحمان اظهار داشت: ایران و تاجیکستان دیدگاه‌ها و دغدغه‌های مشترکی درباره مسائل منطقه دارند که این موضوع می‌تواند به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دو کشور بیانجامد.

رؤسای جمهور دو کشور همچنین در این دیدار بر لزوم تداوم دیدارها و رایزنی‌های مقامات دو کشور برای تسریع در اجرایی شدن تفاهمات و توافقات میان دو کشور تاکید کردند.

امضای ۱۷ سند همکاری در حوزه‌های مختلف

بین ایران و تاجیکستان

پس از این نشست مقامات ارشد ایران و تاجیکستان در حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی و امامعلی رحمان ۱۷ سند همکاری در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، تجاری، حمل‌ونقل، سرمایه‌گذاری، تکنولوژی‌های نو، محیط زیست، ورزشی، انرژی، قضایی، آموزشی و تحقیقاتی و گردشگری به امضا رساندند.

تفاهم‌نامه‌هایی در حوزه کار و رفاه توسط سراج‌الدین محی الدین، وزیر خارجه تاجیکستان و حجت‌الله عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، موافقت‌نامه معاضدت قضایی در امور کیفری توسط «امین‌حسین رحیمی» وزیر دادگستری ایران و «یوسف رحمان» دادستان کل تاجیکستان و تفاهم‌نامه همکاری‌های بلندمدت تجاری اقتصادی دو کشور از سوی «علی اکبر محرابیان» وزیر نیرو و «ذوقی ذوقی زاده» وزیر توسعه اقتصادی و تجارت تاجیکستان امضا شد.

همچنین یادداشت‌ تفاهم‌ نفتی توسط «دلیر جمعه» وزیر انرژی و ذخایر آب تاجیکستان و «جواد اوجی» وزیر نفت ایران، یادداشت‌تفاهمی در حوزه حمل ونقل جاده‌ای توسط «رستم قاسمی» وزیر راه و شهر‌سازی کشورمان و «ابراهیم عظیم» وزیر نقلیات تاجیکستان به امضا رسید.

یادداشت‌ تفاهم همکاری سازمان حفاظت محیط زیست و کمیته حفظ محیط زیست تاجیکستان، یادداشت‌ تفاهم همکاری در زمینه گردشگری بین «سید عزت‌الله ضرغامی» و «تاج‌الدین جوری زاده» رئیس‌کمیته گردشگری تاجیکستان و یادداشت‌ تفاهم علمی، فرهنگی، اقتصادی و گردشگری استان خراسان رضوی و ایالت خطلان توسط استاندار خراسان رضوی و «قربان حکیم زاده» استاندار خطلان از دیگر تفاهم‌نامه‌های امضا شده بین دو کشور بود.

دو کشور همچنین یادداشت‌تفاهمی در زمینه بورس و اوراق بهادار، یادداشت‌ تفاهمی برای همکاری سازمان نقشه‌برداری و کمیته دولتی اداره زمین و ژئولوژی و یادداشت‌ تفاهمی نیز برای همکاری شورای مشترک کارآفرینان امضا کردند که این تفاهم‌نامه‌ها به ترتیب از سوی «مجید عشقی» رئیس‌بورس ایران و «فیض‌الدین قهارزاده» وزیر مالیه تاجیکستان، «علی جاویدانه» رئیس‌سازمان نقشه‌برداری ایران و «عارف خواجه زاده» همتای تاجیک او و «غلامحسین شافعی» رئیس‌اتاق بازرگانی و صنایع ایران و «جمشید جمعه خان زاده» رئیس‌اتاق بازرگانی و صنعت تاجیکستان امضا شده است.

اراده جدی ایران و تاجیکستان

برای گسترش روابط و تعاملات

آیت‌الله رئیسی در ادامه در نشست خبری مشترک با «امامعلی رحمان» همتای تاجیکستانی خود، ضمن خوشامدگویی به وی به عنوان رئیس‌جمهور کشور دوست،‌ برادر و همزبان، گفت: نشست‌های امروز زمینه تصمیم‌گیری‌های خوبی برای روابط دو کشور شد.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه با تاجیکستان به دلایل مختلف از جمله همسایگی، فرهنگی و دینی، هم‌زبانی و برخورداری از تمدن مشترک ارتباطات خوبی داریم، افزود: مشکلاتی در روابط دو کشور پیش آمده بود که سفر بنده در ابتدای کار دولت به تاجیکستان به نقطه عطفی تبدیل شد و روابط را متحول کرد، به نحوی که فقط در عرصه تعاملات تجاری شاهد افزایش ۴ برابری مبادلات هستیم.

رئیسی با اشاره به اینکه در حوزه‌های دیگر به ویژه اجرای تفاهم‌نامه‌های امضا شده در دوشنبه هم گام‌های خوبی برداشته شده است، اظهار داشت: دو کشور تصمیم و اراده جدی دارند که روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری، فرهنگی و تعاملات در حوزه‌های انرژی، گردشگری، آب و منابع طبیعی و علم و فناوری به طور جدی گسترش یابد.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه ارتقای سطح روابط دوجانبه می‌تواند به تقویت تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی منجر شود، تصریح کرد: گسترش همه‌جانبه روابط بین دو کشور مسلمان و همسایه می‌تواند برای دو ملت و برای منافع دو کشور بسیار امیدبخش باشد.

اشتراک نظر ایران و تاجیکستان

نسبت به مسائل منطقه‌ای 

آیت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه دو کشور نسبت به مسایل منطقه‌ای اشتراک نظر دارند، خاطرنشان کرد: دو کشور باور دارند که حضور بیگانگان در منطقه ‌به هیچ عنوان امنیت‌ساز نبوده و نخواهد بود و مسایل منطقه باید با گفت‌وگو و مذاکره میان مسئولین و سران کشورهای منطقه حل و فصل شود. دو کشور معتقدند که حضور بیگانگان برای منطقه و حل مسائل منطقه نه امیدبخش است و نه گره‌گشا خواهد بود.

رئیس‌جمهور ادامه داد: ایران و تاجیکستان درباره مسئله افغانستان و اینکه باید ‌دولتی فراگیر در این کشور تشکیل شود که همه احزاب، گروه‌ها و اقوام را نمایندگی کند، اتفاق نظر دارند. همچنین هر دو کشور خواهان برقراری ثبات و امنیت در افغانستان و سراسر منطقه هستند و حضور تروریست‌ها در این کشور را بسیار نگران‌کننده می‌دانند.

دکتر رئیسی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران و تاجیکستان به هیچ عنوان حضور تروریست‌ها در افغانستان و یا دیگر نقاط منطقه بر نمی‌تابند، گفت: دو کشور معتقدند که بیگانگان و دست‌های پلید استکبار که داعش و گروه‌های تروریستی را در منطقه تقویت می‌کند، به تنها چیزی که فکر نمی‌کنند، امنیت مردم افغانستان و منطقه است و آنان صرفا به دنبال اهداف سیاسی و منافع خودشان هستند. گواه این سخن حضور ۲۰ ساله ناتو و آمریکایی در افغانستان بود که ‌هیچ نتیجه‌ای جز جنگ و خونریزی و تخریب برای این کشور نداشت.

رئیس‌جمهور با بیان اینکه ایران و تاجیکستان در زمینه مبارزه با تروریسم، مواد مخدر و جرایم سازمان‌یافته نیز اشتراک نظر دارند، افزود: همکاری بین دو کشور و کشورهای منطقه در این زمینه می‌تواند به تثبیت و تقویت امنیت منطقه کمک کند.

موافقتنامه‌های دو کشور و تحرکی تازه به تلاش‌ها برای گسترش روابط دوجانبه 

امامعلی رحمان» رئیس‌جمهور تاجیکستان نیز در این نشست خبری با ابراز خرسندی از سفر به سرزمین باستانی ایران به فرارسیدن سی امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک میان دو کشور اشاره کرد و اظهار داشت: تاجیکستان و ایران در این دوره

۳۰ ساله برای تحکیم و توسعه مناسبات فراگیر تدابیر عملی‌اندیشیده‌اند و توانسته‌اند به سطحی بلند از همکاری‌های سازنده دست یابند.

رئیس‌جمهور تاجیکستان ملاقات و مذاکرات امروز را ادامه تلاش‌های پیوسته دوجانبه برای گسترش روابط و در تداوم موفقیت‌های والای مردم دو کشور توصیف و تصریح کرد: امروز در فضای حسن تفاهم، اعتماد و احترام متقابل گفت و شنودهای مفیدی برگزار و مسایل و مناسبات مهم میان تاجیکستان و ایران را بررسی کردیم.

آقای رحمان با اشاره به برنامه درازمدت همکاری‌های دو کشور تا سال ۲۰۳۰ خاطرنشان کرد: در سفر امروز موافقتنامه‌های خوبی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، تجاری و نیز فعالیت شورای مشترک ایران و تاجیکستان و کمیته مشترک سرمایه‌گذاری به امضاء رسید. اطمینان دارم این موافقتنامه‌ها به همکاری‌های دو کشور در زمینه سیاسی، اقتصادی و تجارتی، سرمایه‌گذاری و فرهنگی تحرکی تازه خواهند بخشید.

رئیس‌جمهور تاجیکستان گفت‌وگوهای سازنده سیاسی میان دو دولت را زمینه‌ساز تحکیم هر چه بیشتر فضای حسن تفاهم و اعتماد متقابل و تامین بیش از پیش منافع دو کشور دانست و گفت: گسترش تعاملات پارلمانی و ارتقای سطح همکاری بخش‌های خصوصی دو کشور نیز می‌تواند به تعمیق و تقویت مضاعف روابط تهران و دوشنبه بیانجامد.

علاقه‌مندی تاجیکستان

برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های بندر چابهار و بندرعباس 

آقای رحمان برگزاری نمایشگاه‌های محصولات و همایش‌ها در دو کشور، راه‌اندازی همکاری‌های گسترده بین منطقه‌های آزاد اقتصادی و شهرک‌های صنعتی دو کشور، همکاری‌های تجاری، فنی و فرهنگی، افزایش مراودات میان دو ملت، تقویت زیرساخت‌های ارتباطی و حمل‌ونقل و تلاش برای اتصال راه‌های زمینی دو کشور را از دیگر توافقات به دست آمده در این سفر عنوان کرد و گفت: تاجیکستان علاقمند است از ظرفیت‌های بندر چابهار و بندرعباس برای حمل‌ونقل بهره‌مند شود.

رئیس‌جمهور تاجیکستان در ادامه با حساس توصیف کردن وضعیت امروز منطقه و جهان، بر ضرورت همکاری دو کشور در زمینه تامین امنیت تاکید کرد و افزود: دو کشور درباره افغانستان دغدغه‌های مشترک دارند و اعلام کردند که از همه تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک و کمک‌های بشردوستانه برای تأمین امنیت و پیشگیری از فاجعه انسانی در این کشور همسایه استقبال و حمایت می‌کنند.

آقای رحمان موضع مشترک دو کشور را تأسیس حکومت فراگیر با مشارکت نمایندگان تمام گروه‌های قومی و سیاسی و اجتماعی در افغانستان عنوان کرد و اظهار داشت: باور داریم که تأمین حقوق و آزادی‌های همه مردم افغانستان عامل کلیدی استمرار صلح و ثبات در آن کشور است.

رئیس‌جمهور تاجیکستان تقویت همکاری‌ها در مبارزه با تروریسم، قاچاق مواد مخدر و جنایت‌های سازمان یافته را از دیگر توافقات انجام شده در این سفر دانست و تصریح کرد: همکاری‌های دوجانبه و نیز همکاری دو کشور در چارچوب سازمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌تواند به رفع دغدغه‌های مشترک دو کشور در این زمینه‌ها کمک کند.