همزمان با هفتاد و دومین روز جنگ اوکراین ابراز شد
نگرانی مقامات و رسانه‌های غربی از افزایش بی‌سابقه قیمت جهانی مواد غذایی
با ادامه جنگ اوکراین نگرانی‌ها درباره کمبود مواد غذایی در بین مقامات و رسانه‌های غربی به شدت افزایش پیدا کرده. پایگاه اروپایی «آی یو آبزرور» با اشاره به جنگ اوکراین و به نقل از کارشناسانش هشدار داده «جهان با بزرگترین بحران تاریخی خود برای تثبیت قیمت مواد غذایی مواجه است» و سازمان ملل نیز از افزایش شدید قیمت مواد غذایی در آفریقا ابراز نگرانی کرده است.
سرویس خارجی-
جنگ اوکراین امروز در حالی وارد هفتاد و سومین روز خود می‌شود که نه شواهد میدانی و نه گزارش‌های رسانه‌ای کمترین کورسوی امیدی را درباره پایان این جنگ متصور نیستند و مقامات ناتو نیز بارها تصریح کرده‌اند، این جنگ طولانی خواهد بود. جدای از تاثیرات بسیار مخرب این جنگ بر زندگی مردم اوکراین و نابودی این کشور و آوارگی بیش از 11 میلیون اوکراینی، این جنگ تاثیرات بسیار وحشتناکی نیز در زنجیره تامین مواد غذایی و قیمت آن در جهان و به‌ویژه کشورهای غربی داشته است. روسیه در سال ۲۰۲۱ بزرگترین صادرکننده گندم دنیا بوده و پس از این کشور آمریکا، کانادا و استرالیا قرار دارند و اوکراین نیز در این حوزه در رده پنجم قرار دارد.
در سال جاری میلادی نیز روسیه ۱۰ درصد و اوکراین چهار درصد گندم جهان را تولید کرده‌اند. این دو کشور به طور متوسط 25 درصد گندم جهان را تولید می‌کنند. سهم اتحادیه اروپا در تولید گندم برای بازارهای جهانی در سال‌های اخیر نیز حدود ۲۰ درصد بوده است. اوکراین و روسیه در عین حال از صادرکنندگان بزرگ روغن آفتابگردان نیز هستند. در سال ۲۰۲۱ اوکراین اولین کشور صادرکننده این محصول در سراسر جهان بود و روسیه در رتبه دوم قرار داشت. روسیه همچنین صادرکننده بسیار مهم کود در سراسر جهان است. روسیه و اوکراین سبد نان جهان نامیده می‌شوند. در سال ۲۰۲۰ میلادی، هر کدام از آن دو کشور حدود نیمی از گندم تولیدی خود را به کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا صادر کرده بودند. حالا جنگ اوکراین عرضه غلات و سایر کالاهای مورد نیاز را در مناطق مختلف جهان و به‌ویژه در اروپا و غرب آسیا مانند دانه‌های روغنی، روغن پخت و پز و کود مختل کرده است.
طوفان کامل بحران غذایی!
در گزارش جدید «هیئت بین‌المللی کارشناسان درباره غذای پایدار» نیز که روز جمعه منتشر شد هشدار داده شده جنگ در اوکراین به «طوفان کامل» برای یک بحران غذایی جدید و جدی دامن می‌زند، بحرانی که می‌شد از آن اجتناب کرد. به گزارش پایگاه اروپایی «ای یو آبزرور»، قیمت مواد غذایی قبل از حمله روسیه به اوکراین نیز بالا بود، اما این درگیری به دلیل ایجاد اختلال در صادرات غلات از سوی اوکراین و روسیه، سومین بحران غذایی طی ۱۵ سال اخیر محسوب می‌شود.
کاری برای آفریقا نمی‌توان کرد!
سازمان ملل پیشتر هشدار داده بود جنگ در اوکراین می‌تواند سبب ایجاد سوء تغذیه در میان 8تا ۱۳ میلیون نفر طی سال آینده شود. این روند درخواست ایجاد اصلاحات ساختاری در سیستم‌های تأمین‌کننده غذایی در سطح جهان شده است. با این حال، هیئت بین‌المللی کارشناسان درباره غذای پایدار گفته: «برای برخی از فقیرترین کشورها در جهان که در حال حاضر با فقر عمیق‌تر و گرسنگی حاد مواجه هستند، برای این کار بسیار دیر شده است.»
دلالان بین‌المللی دست به کار شده‌اند
گزارش جدید هشدار می‌دهد وابستگی به واردات مواد غذایی، الگو‌های تولید و بازارهای سوداگرانه غلات سبب می‌شود سیستم‌های مواد غذایی در جهان در مقابل شوک‌های قیمتی آسیب پذیر شوند. در حالی که برخی از این ضعف‌ها پیشتر در پی بحران قیمت مواد غذایی طی سال‌های ۲۰۰۷-۲۰۰۸ شناسایی شده بود، کارشناسان اعلام کردند این ضعف‌ها از سوی جامعه بین‌المللی برطرف نشده است. «جنیفر کلاپ»، نایب‌رئیس‌هیئت عالی کارشناسان سازمان ملل در زمینه امنیت غذایی می‌گوید: «دولت‌ها نتوانسته‌اند گمانه‌زنی‌های بیش از‌اندازه را در بازارهای موجودی مواد غذایی و کالاها مهار کنند. شواهد نشان می‌دهد دلالان مالی در حال روی آوردن به سرمایه‌گذاری در کالاها و قمار روی افزایش قیمت مواد غذایی هستند و این در حالی است که این اقدام فقیرترین افراد در جهان را به صورتی عمیق‌تر به سوی گرسنگی سوق می‌دهد.» در این گزارش آمده است کشورهای واردکننده مواد غذایی به شدت به تعداد معدودی از کشورها و شرکت‌هایی وابسته هستند که بر تجارت جهانی غلات کنترل دارند، روندی که کشورهای فقیر را در برابر شوک‌های مرتبط با عرضه در کشورهای صادرکننده یا ممنوعیت صادرات به شدت آسیب‌پذیر می‌کند.
سازمان ملل: بی‌سابقه است
همزمان سازمان ملل متحد نیز هشدار داده قاره آفریقا به دلیل افزایش شدید قیمت غذا و سوخت در نتیجه جنگ اوکراین اوکراین در معرض «بحرانی بی‌سابقه» قرار گرفته است. وبگاه شبکه خبری «الجزیره» با گزارش این خبر اضافه کرده که درگیری‌ها در اوکراین و تحریم‌های غرب علیه مسکو تأمین گندم، کودهای شیمیایی و سایر کالاها را با اخلال مواجه کرده و این موضوع، برای آفریقا که از قبل در نتیجه تغییرات جوی و همه‌گیری کرونا با مشکل دست و پنجه نرم می‌کرد دشواری‌های مضاعفی پدید آورده است.
«ریموند گیلپین» که اقتصاددان ارشد «برنامه توسعه سازمان ملل» در آفریقاست در این باره این طور موضع گرفته که: «این بحرانی بی‌سابقه برای قاره آفریقا است. ما شاهد کاهش تولید ناخالص داخلی در این قاره هستیم.» او که در یک کنفرانس خبری در ژنو صحبت می‌کرد گفت که افزایش شدید تورم به ویژه کشورهایی مانند آفریقای جنوبی، زیمبابوه و سیرالئون را با مشکل مواجه می‌کند. بسیاری از کشورهای آفریقایی وابستگی شدیدی به واردات مواد غذایی و کودهای شیمیایی از روسیه و اوکراین دارند. در برخی از کشورهای آفریقایی تا حدود ۸۰ درصد از نیاز به گندم از طریق واردات از دو کشور روسیه و اوکراین تامین می‌شود.
وضعیت اضطراری
به گزارش فارس «آهونا ازیاکوناوا»، دستیار دبیرکل سازمان ملل متحد هم گفته: «با توجه به اخلال‌های صورت گرفته در تامین کالاها شاهد به وجود آمدن شرایط اضطراری هستیم؛ این کشورها یک شبه به کجا برای تامین محصولات مورد نیاز خود رجوع کنند؟»طبق نوشته وبگاه شبکه خبری الجزیره افزایش قیمت‌ها و کاهش رشد اقتصادی میلیون‌ها خانوار در سراسر قاره سیاه که اکثر کشورهای فقیر دنیا را در خود جای داده در معرض خطر قرار‌داده است.گیلپین علاوه‌بر این گفته مشکلات اقتصادی می‌تواند به تشدید تنش‌های اجتماعی در بخش‌های بحران زده این قاره نظیر ساحل صحرا، بخش‌هایی از آفریقای مرکزی و شاخ آفریقا منجر شود.
کمبود ماکارونی، تخم مرغ و نان در اروپا و آمریکا
دراروپا نیز زنگ‌ها درباره کمبود مواد غذایی مدت‌هاست که به صدا درآمده. بر اساس گزارش یورونیوز پس از فراگیر شدن کمبود روغن آفتابگردان در آلمان، فرانسه، بلژیک و اسپانیا، کاهش عرضه اقلامی همچون سیب زمینی منجمد، آرد، ماکارونی و تخم مرغ نیز در اروپا آغاز شده است.
نماینده انجمن تولیدکنندگان دانه‌های روغنی آلمان در مواجهه با انتقاد عمومی از نبود روغن خوراکی و آشپزی در سوپرمارکت‌ها یاد آورد شده که اوکراین به عنوان غول صادرکننده روغن آفتابگردان فعلا از بازار خارج شده و بعید هم به نظر می‌رسد که در کوتاه مدت اوضاع بازار به حالت عادی بازگردد. در چنین شرایطی، سایت فروش آنلاین ای‌بی(eBay) در آلمان نرخ فروش هر بطری یک لیتری روغن آفتابگردان را به ۵.۵ تا ۶.۵ یورو افزایش داده است. در همین حال، رئیس‌گروه سوپرمارکت‌های او(U) که در سراسر فرانسه ۸۰۰ شعبه دارد، هشدار داده که موجودی روغن آفتابگردان در دو، سه ماه یا حتی یک ماه آینده به اتمام می‌رسد. در حال حاضر کمبود روغن آفتابگردان در فروشگاه‌های مواد غذایی در فرانسه و حتی بلژیک محسوس است. بر اساس این گزارش در اسپانیا نیز مطابق گزارش روزنامه اکسپانسیون برخی از مغازه‌ها فروش روغن پخت و پز را محدود کرده‌اند و به ازای هر فرد سه یا پنج لیتر روغن می‌فروشند. نشانه‌هایی نیز از وقوع کمبود زودهنگام روغن آفتابگردان در لهستان وجود دارد. چرا که تولید سالانه تخمه آفتابگردان برای تولید روغن در لهستان از ۱۰ هزار تن تجاوز نمی‌کند و به همین دلیل این کشور سالانه حدود ۹۵ هزار تن واردات دارد که مبدا ۶۵ هزار تن آن اوکراین بوده است.
جدای از روغن پخت و پز، کاهش عرضه اقلام خوراکی از جمله سیب زمینی منجمد، آرد، ماکارونی و تخم مرغ نیز در برخی کشورهای اروپایی از جمله فرانسه گزارش شده است. در توضیح دلایل تسری کمبود به بخش‌هایی گسترده از بازار موادغذایی، برخی کارشناسان آغاز خریدهای احتیاطی مردم نگران از طولانی شدن جنگ اوکراین را علت اصلی می‌دانند.
در آمریکا نیز شبکه خبری «سی بی‌اس» دیروز از افزایش قیمت‌های نان و برخی اقلام غذایی در فروشگاه‌های مواد غذایی و رستوران‌های آمریکا در فصل تابستان خبر داد. به گزارش وبگاه شبکه خبری «سی بی‌اس» یک نانوایی معروف در «بالتیمور» که نان را به خواربارفروشی‌ها و رستوران‌ها می‌فرستد اعلام کرده که به دلیل کمبود مواد اولیه، دچار مشکل شده است.
یکی از مالکان نانوایی «اچ‌اند اس» نیز گفته: «شما شاهد افزایش دیگری در ماه جولای(تیر) خواهید بود که بر افزایش ۳۵ درصدی آرد تاثیر خواهد گذاشت. این مسئله به شدت به جنگ اوکراین و روسیه مرتبط است.»«راب مک کی» رئیس‌و مدیرعامل انجمن نانوایان آمریکا هم این طور گفته که: «متاسفانه این هزینه‌ها باید بر عهده مصرف کنندگان باشد و آسیب پذیرترین افراد جامعه ما بیشتر از هر کس دیگری این احساس را خواهند داشت» گفته می‌شود که بهای شیر، خامه، شکلات و اقلام دیگر نیز بالا رفته است.»
مجارستان: تحریم روسیه نابودمان می‌کند
تلاش برای تحریم سوخت روسیه نیز بحران دیگری را برای جهان به دنبال داشته است. وابستگی شدید اروپا به نفت و گاز روسیه باعث شده اتحادیه اروپایی در این حوزه به شدت دست به عصا حرکت کند. در اتحادیه اروپا مجارستان برای تمام واردات گاز خود به روسیه وابسته است و به همین دلیل با تحریم‌های اتحادیه اروپا که واردات این کالای حیاتی از روسیه را ممنوع کرده است، به شدت مخالفت کرده است. در همین راستا مجارستان ارائه بسته تحریمی نفت روسیه توسط اتحادیه اروپا را به‌انداختن بمب روی اقتصاد این کشور تشبیه و تهدید کرده آن را وتو خواهد کرد. به گزارش فارس «ویکتور اوربان» نخست‌وزیر مجارستان روز جمعه گفته، کشورش طرح تحریم نفت روسیه توسط اتحادیه اروپا را وتو خواهد کرد.