گالیا توانگر

-استپ!همین جا پیاده می شویم!
راننده که دستپاچه شده به یکباره پا روی ترمز می گذارد.ماشین های پشت سر سمفونی گوشخراش بوق به راه می اندازند.پسرش را که یک کوله پشتی چاق نیز بر دوش دارد به زور به بیرون تاکسی هُل می‌دهد و خودش هنوز دنبال یک دو هزاری ته جیبش در گیر است.راننده تشر می زند:«ای بابا!چرا پولتان را زودتر آماده نکردید. زود باش بد جایی پارک کرده‌ام.بچه را موتور نزند!»
مرد صورتش رنگ به رنگ می شود و با شرمندگی می گوید:«می شود چند قدم آن طرف‌تر یک دقیقه دَم عابر بانک نگه دارید؟!پولم تمام شده از عابر بگیرم.»
راننده اینبار با اوقات تلخی بیشتری می‌گوید:«مسخره اش را در آوردی.بیا بالا بچه. زود باش در رو ببند.الان جریمه هم می شوم!»
بر هیچ کس پوشیده نیست که اگر بخواهیم قوانین راهنمایی و رانندگی را به طور اکمل در جامعه رعایت کنیم باید این احترام و مسئولیت پذیری در قبال رعایت قوانین هم از سوی رانندگان و هم از سوی مسافرین خودروها و نیز عابرین پیاده مورد توجه و اهتمام واقع شود.با شروع سال تحصیلی جدید خیابان های شهر می توانند به محل مناسبی برای آموزش های عینی از سوی پلیس به همه اقشار- به ویژه کودکان و نوجوانان که الگوپذیر ترند-تبدیل شوند.خیلی از جامعه شناسان و روانشناسان بر این باورند که برای قانون پذیر شدن افراد آموزش های عینی توام با برخورد اصولی محترمانه می تواند ده ها برابر اهرم جریمه و یا آموزش های مجازی اثر گذاری داشته باشند.تصورش را بکنید یک پدر راننده علی رغم اینکه تخلفی را مرتکب شده در هنگام دریافت برگ جریمه یا تذکر از سوی راهور پلیس-جلو چشم فرزندش- غرولند و برخورد لفظی نیز داشته باشد. شک نکنید با این گونه رفتارها و بی‌مسئولیتی‌ها بذر سمی بی قانونی را در ذهنیت فرزندتان خواهید کاشت که به این آسانی ها هم نمی توان از ریشه درش آورد. ضمن اینکه ما هم قبول داریم بر عکس این موضوع هم صادق است. چنانچه پلیس راهور با سعه صدر،خوش رویی و رفتارهایی منطبق با اصول روانشناسی با متخلفین بر خورد داشته باشد،خود می تواند در جایگاه یک روان درمانگر اجتماعی قرار گیرد و چه بسا در پی رفتار سنجیده وی فرزند خانواده را به جمع همیاران پلیس آورده تا این فرزند روشن بین به عنوان مروج قانون در قلب خانواده به پا خیزد.
برای خودرو استاندارد و راننده با تجربه
 هزینه کنید
در شهریور ماه علاوه بر برنامه ریزی خانواده ها برای خرید مدارس موضوع دیگر تدارک سرویس مدرسه بچه‌هاست.یکی از سوالات اساسی امروز خانواده ها این است که نرخ افزایش کرایه سرویس مدارس درآستانه سال تحصیلی جدید چقدر است؟ شاید این سوال درنگاه اول بی‌ربط به موضوع گزارش ترافیک اول مهر به نظر برسد اما از یک جهت تکلیف تصمیم گیری و برنامه ریزی خانواده‌ها برای چگونگی رفت و آمد بچه ها به مدارس را روشن کرده و سر در گمی ها تا دو هفته اول مهر ادامه نمی یابد و از سوی دیگر برخی از خانواده -قشر متوسط - را بیشتر به استفاده از ناوگان حمل و نقل شهری راغب می سازد. اگر چه خیلی از کارشناسان اهل فن معتقدند که باید حتی در صورت متمول بودن خانواده ها بیشتر تلاش شود تا فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی-اتوبوس،مترو و تاکسی های خطی- رواج پیدا کند.به راستی آیا شما که اصرار به بردن فرزندتان به مدرسه با خودروشخصی تان دارید،لااقل نمی توانید با بردن بچه های همسایه ظرفیت پر اِستارت ماشین را بزنید؟ بگذارید آرامش و آسمان آبی که حق فرزندان ماست به آنها با تلاش همگانی برگردانده شود.
مریم بیدگلی کارمند و مادر دو محصل می گوید:«از قدیم گفته اند هر چقدر پول بدهی همان قدر آش می‌خوری. خانواده های زیادی این ضرب المثل را در مورد سرویس مدارس صادق دانسته و حاضرند با پرداخت تمام و کمال هزینه سرویس خیال خودشان را بابت استاندارد بودن ایمنی خودرو وراننده آموزش دیده راحت کنند.»
خوشبختانه امسال تکلیف افزایش نرخ انواع خودروهایی که می توانند سرویس مدرسه شوند،خیلی زود-ازاواخر مرداد ماه- مشخص شده است.
اقبال شاکری رئیس کمیته عمران شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به تصویب نرخ کرایه سرویس مدارس از ابتدای سال تحصیلی 94-93 می گوید:«سقف این افزایش‌ها برای تمامی سرویس‌ها اعم از تاکسی، اتوبوس، مینی بوس و میدل باس 20 درصد تعیین شده است.»
وی با بیان اینکه تمامی نرخ‌ها برای بیست و دو روز در ماه محاسبه شده ادامه می دهد:«در صورتی که مدارس در روزهای پنجشنبه و یا سایر ایام تعطیلات رسمی نیاز به استفاده از سرویس داشته باشند یک بیست و دوم قیمت تعیین شده به مبلغ نهایی اضافه خواهد شد. تعداد ماه‌های ارائه خدمات بر اساس این مصوبه 9 ماه بوده که نرخ کرایه خرداد ماه بر اساس تعداد روزهای ارائه سرویس دهی محاسبه می شود. نصب برچسب سرویس مدارس در شیشه عقب خودرو الزامی است. سقف افزایش میزان دریافت کرایه خودرو سواری، ون، مینی بوس، میدل باس و اتوبوس را برای مسافت‌های تا 5 کیلومتر به ترتیب 81000، 50000، 30240، 25920 و 21600 تومان عنوان کرده و می‌گوید:«این میزان در مسافت‌های 5 تا 10 کیلومتر نیز به میزان 95000، 55000، 33120، 28080 و 24480 تومان تعیین شده است. در مسافت‌های 10 تا 25 کیلومتر با افزایش هر 5 کیلومتر متفاوت خواهد بود.این میزان در مسافت‌هایی که رفت و برگشت دانش‌آموزان سی کیلومتر به بالا باشد به صورت توافقی دریافت می‌شود.»
وی ادامه می دهد:«رانندگان سرویس مدارس موظفند کلیه تدابیر ایمنی نظیر بستن کمربند برای سرنشینان، رانندگی با سرعت مطمئنه، خودداری از سوار نمودن سرنشین اضافی، رعایت مقررات مربوط به سوار و پیاده نمودن مسافر، دارا بودن معاینه فنی، تجهیزات اطفای حریق، کمک‌های اولیه را رعایت کنند.
شاکری به کارگیری راننده زن برای سرویس مدارس دخترانه در مقاطع راهنمایی و دبیرستان را یکی دیگر از مصوبات شورای شهر در این خصوص دانسته و می‌گوید:«استفاده از خودروهای ون برای دانش‌آموزان مقاطع پیش دبستانی و ابتدایی نیز منوط به استفاده از مراقب است که به این دلیل 20 درصد دیگر نیز به مبالغ تعیین شده اضافه خواهد شد. شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه موظف است ضمن تجهیز اتوبوس‌های تحت پوشش برای جا به جایی رایگان دانش‌آموزان استثنایی اقدام کند.دریافت هر گونه وجه اضافی ممنوع بوده و با گزارش‌های ثبت شده در سامانه 137 و 1888 برخورد قاطع می شود.»
بچه ها در فازی ایمن رفتار شهروندی را بیاموزند
با یک پلیس راهور در جلو در یکی از مکان های آموزشی محله پیروزی تهران که اتفاقا مدرسه ای دیوار به دیوار آن چسبیده به گفت و گو می نشینیم.این پلیس برایمان توضیح می دهد که در ایام تابستان هم این مکان به دلیل ارائه آموزش های تابستانی به کودکان و نوجوانان شلوغ بوده چه برسد به ایام شروع سال تحصیلی و باز گشایی مدارس! وی در ادامه می گوید:«مهر ماه امسال پلیس بر مقوله ایمنی محل های عبور عابر پیاده زوم خواهد کرد.این دقت نظر با حضور همیاران پلیس و نیز پلیس راهور شهر تهران در جلو در مدارس تشدید خواهد شد.»
از وی سوال می کنم: توصیه شما به رانندگان سرویس مدارس و والدینی که بچه هایشان را با خودرو شخصی به مدرسه آمد و شد  می کنند چیست ؟ می گوید:
«توصیه پلیس این است که اکیدا در مکان هایی که پرتردد و شلوغند،پارک دوبله و سوبل نداشته باشند. والدین به همه بچه ها فکر کنند نه فقط فرزند خودشان. چه بسا با توقف بی جا بر گره های ترافیکی محل آنچنان افزوده شود که معابر تا چند خیابان آنطرفتر در اطراف مدرسه قفل بمانند و راننده سرویس و یا والدین دیگری نتوانند به موقع خود را به فرزندشان رسانده و همین تاخیر زمینه ساز حوادثی برای دانش آموزان شود.»
از وی سوال می کنم:برای پیدا کردن جای پارک و نحوه انتقال بچه ها به خودرو چه باید کرد و توصیه شما چیست؟این پلیس راهور صبورانه پاسخ می دهد:«اولا بر همگان روشن است که در حال حاضر کلانشهری چون تهران به یک پارکینگ بزرگ اشباع شده تبدیل شده و در اغلب موارد به این راحتی ها جای پارک گیر نمی آید.چرا باید در چنین وضعیتی رنج راه انداختن خودرو تک سرنشینه را در خیابان های تهران به جان خرید. خانواده‌ها باید بپذیرند که برای رفت و امد فرزندانشان هیچ وسیله‌ای امن تر از مترو و اتوبوس های شهری نیست.به ویژه در مواردی که منزلشان در مجاورت ایستگاه های مترو واقع شده است. بگذارید بچه ها با آموزش به موقع و درست روند اجتماعی شدنشان کامل شود و به اصطلاح روی پای خودشان بایستند. نگذارید در گیر ترس از محیط باشند. اگر در فازی ایمن حقوق و رفتار شهروندی را بیاموزند باورکنید نه والدین دچار مشکل خواهند شد و نه شهر نفسش با این همه دود و دَم ترافیک می گیرد.»وی‌در تکمیل صحبت‌هایش می گوید:«در ثانی اگر هیچ راه چاره‌ای جز استفاده از سرویس مدرسه و یا خودرو شخصی والدین برای آمد و شد فرزندان به مدرسه نباشد باید خودرو کمی دورتر از شلوغی و ازدحام جلوی در مدرسه پارک شود.بچه ها از محل پیاده رو یا خط عابر پیاده با کمک پلیس و همیار پلیس به داخل خودرو ها منتقل شوند.بچه ها با سن کمتر از دوازده سال نباید در صندلی جلو قرار بگیرند.»
توصیه های دیگری که در باب استفاده از سرویس مدرسه دائما در اخبار به مخاطبین انتقال داده می شوند به این شرحند: اطمینان حاصل کنید که کودکان تا هنگامی که خودرو کاملا متوقف نشده, در آن باز نشده و راننده اجازه ورود نداده است،سوار سرویس نشوند.دانش آموزان هرگز نباید پشت اتوبوس بدوند چون ممکن است موقع دور یا نزدیک شدن کودکان به سرویس راننده آنها را نبیند. سرویس مدرسه هم مانند یک کلاس است و راننده معلم آن،پس بچه ها  حتما باید به حرف راننده گوش دهند.
باید فردی را برای راننده سرویس مدرسه انتخاب کرد که نه تنها در رانندگی مهارت کامل داشته باشد بلکه مهارت برقراری ارتباط خوب هنگام صحبت کردن و گوشزد کردن نکات ایمنی را به دانش آموزان داشته باشند.برای مثال وقتی می گوید فلان دانش آموز روی کدام صندلی بنشیند،حرف شنوی داشته باشد.همهمه نکنند و از پرتاب اشیا داخل سرویس خودداری کنند.
انتقادات شدید از کیفیت فعلی معاینه فنی خودرو
این روزها نحوه انجام معاینه فنی مورد انتقاد برخی کارشناسان اهل فن نظیر سردار اسماعیل احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی قرار گرفته به گونه ای که وی اظهار داشته در حال حاضر معاینه فنی متولی ندارد!وی با لحنی گله مندانه در دومین نشست فصلی روسا و مدیران پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا می گوید:« معاینه فنی به یک مساله مضحک تبدیل شده و مراکز صدور معاینه فنی بی اعتبار هستند،در حالی که به عنوان رابط دستگاه قضا می توانیم جلوی آن را بگیریم.برای مثال ازاین پس بنا داریم مراکز معاینه فنی متخلف را پلمب کرده و متخلفان را به دادگاه معرفی کنیم. نباید برخی از مردم پولی داده و برگه معاینه فنی دریافت کنند.در این شرایط هیچ یک از دستگاه های ذی ربط نیز در مورد کیفیت معاینه فنی خودرو پاسخگو نیستند.استانداردها و خودروها هر یک متولیان خاص خود را دارند، بر این اساس مجلس و دولت باید برای مدیریت معاینه فنی فکری بیندیشند، این در حالی‌ست که در اغلب کشورهای توسعه یافته، خودرو تصادفی باید معاینه فنی شود.»
در همین جا باید متذکر شد که یکی از شروط تعیین کننده برای راننده سرویس مدرسه شدن داشتن برگه معاینه فنی است.
احمدی مقدم با توجه به اینکه هر لحظه به روزهای آغازین سال تحصیلی نزدیک می شویم، نسبت به از دست دادن وقت در مورد تصمیم گیری درباب قبول یا رد برگه معاینه فنی های فعلی اظهار نگرانی کرده ومی گوید:«در حال حاضر دو سوم وقت را از دست داده ایم. با توجه به اینکه در زمان آغاز سال تحصیلی جدید شاهد افزایش ترافیک شهرهای بزرگ بین 25 تا 30 درصد خواهیم بود، حتی در برخی ساعات روز 50 درصد بیش از ساعات دیگر به ویژه در شهرها با بار ترافیکی مواجه هستیم،مسلما برطرف کردن به موقع و بهینه موانع درزمینه معاینه فنی خودرو سبب می‌شود امسال کاهش 20 درصدی تلفات و خسارات را داشته باشیم.»رفع این قبیل چالش ها بنا به نظر احمدی مقدم تنها با هماهنگی بین دستگاه ها میسر می شود.امروز بزرگ ترین مشکل ترافیکی کشور معطوف به نبود این قبیل هماهنگی‌ها و مفقود ماندن حلقه اتصالات بین دستگاه ها ست.وی با بیان اینکه مدیریت ایمنی نیز حلقه مفقوده دیگری به شمار می رود و نبود چنین مدیریتی ما را با مشکل جدی مواجه کرده در حالی که باید با این مدیریت نظام ارزیابی و حصارکشی با دقت صورت گیرد،می گوید:« امدادرسانی در اعلامیه سازمان ملل بعد از عوامل ایمنی، انسان، راه و خودرو به عنوان عنصر اصلی شناخته شده است. ارتقای کیفیت خودروها با تحریم به تعویق افتاده هرچند این مساله نباید دستاویزی برای فرار از قانون باشد، اما اعتراف می کنیم که در این زمینه سرعت لازم را نداشته ایم.»
نکات ایمنی برای استفاده دانش آموزان
 از حمل و نقل عمومی
چنانچه فرزندتان درآمد و شد بین خانه و مدرسه از تاکسی یا وسایل نقلیه عمومی استفاده می کند به او نیز باید نکاتی چند از موارد ایمنی را گوشزد کنید.
سارا افشاری مادر یک دانش آموز که فرزندش در راه مدرسه از وسایل نقلیه عمومی استفاده می کند در باب نکات ایمنی که به فرزندش هر ساله با شروع سال تحصیلی انتقال می دهد،برایمان می گوید:«همیشه به او گفته ام پول خرد برای کرایه در جیب داشته باشد. خودم برایش پول خردها را کنار می گذارم.
به او می گویم کرایه اش را به محض سوار شدن به تاکسی آماده کرده و چند قدمی مانده به سر خیابان مدرسه شان راننده را از پیاده شدنش مطلع سازد.این گونه نه او دچار اضطراب می شود و نه راننده را به دستپاچگی و خطر می اندازد.»شهروند دیگری لبخند زنان در تکمیل صحبت های این خانم می گوید:«البته در سال های اخیر راننده ها این قدر به مسافرانشان تشر زده اند که به محض سوار شدن به خودرو زهره مان می رود و کرایه را جلو جلو حساب می کنیم.»این شهروند معتقد است که به جای تشر باید فرهنگ سازی بر محور اخلاق مداری جایگزین شود. باور کنیم که اخلاق ترافیکی با مهربانی جمعی سریع تر به سمت بهبود و اصلاح پیش خواهد رفت.