سالنامه مهاجرت رصدخانه ایران جمعیت دانشجویان ایرانی در خارج از کشور را اعلام کرد. بر این اساس، تعداد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور به مرور و با افزایش جمعیت دانشجویان، از حدود ۱۹ هزار نفر در سال ۲۰۰۳ افزایش یافته است و به حدود ۵۳ هزار نفر در سال ۲۰۱۷ رسیده است.
علیرغم اینکه تعداد دانشجویان بین‌المللی ایرانی روندی فزاینده داشته است؛ اما تعداد آنها در سال‌های اخیر ثابت شده و در تراز
۵۲ هزار نفر ثابت باقی مانده است. استراتژی‌ جذب دانشجویان بین‌المللی در کشور‌های مختلف و افزایش میل به جابه جایی در میان دانشجویان موجب رشد سریع جمعیت دانشجویان بین‌المللی در جهان شده است، اما نرخ رشد جمعیت دانشجویان بین‌المللی ایرانی در قیاس با نرخ رشد جمعیت دانشجویان بین‌المللی در جهان کندتر بوده است.
بدین ترتیب، سهم دانشجوفرستی ایران از کل بازار دانشجویان بین‌المللی جهان از سال ۲۰۱۲ روندی کاهشی به خود گرفته و از حدود ۳/۱ درصد به حدود ۹ دهم درصد رسیده است. بر این مبنا، علیرغم روند صعودی جمعیت دانشجویان خروجی، اما رتبه ایران در میان کشور‌های دانشجوفرست، تغییرات قابل توجهی داشته است. در سال ۲۰۰۰، کشور ایران، دارای رتبه ۲۶ ام در اعزام دانشجویان بین‌المللی بوده است که تا سال ۲۰۰۳ روندی صعودی طی کرده و به بیشترین میزان خود، یعنی رتبه ۲۹ جهان نائل می‌گردد. اگر چه در بازه سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ میلادی، این رتبه روندی کاهنده به خود می‌گیرد، به طوری که در سال ۲۰۱۲ به کمترین مقدار یعنی رتبه دوازدهم می‌رسد، ولی در ادامه روندی صعودی را طی کرده و به رتبه بیستم دانشجوفرستی در سال ۲۰۱۷ دست می‌یابد.
بر اساس نتایج پیمایش سنجش میل به مهاجرت دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ایرانی در سال ۱۳۹۷ توسط رصدخانه مهاجرت ایران که ۹۲۵ نفر در آن شرکت کرده‌اند، از میان ۳۰ عاملی که در دانشجویان و فارغ‌التحصیلان برای مهاجرت انگیزه ایجاد می‌کند، ناامیدی از سطح درآمد و تناسب آن با هزینه‌ها، امکان پیشرفت شغلی، نظم و قانونمداری جامعه، علاقه به کسب سابقه تحصیلی یا کاری در خارج از کشور، عدم شایسته‌سالاری، امکان یافتن شغل و میل به تجربه زندگی در خارج از کشور، به ترتیب هشت عامل اصلی انگیزاننده هستند.
به نقل از برنا؛ همچنین اگرچه پیش از تحولات اقتصادی در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به واسطه بازگشت تحریم‌ها، حدود ۳۰ درصد از دانشجویان تمایل به مهاجرت داشته اند، اما این تحولات موجب افزایش این میل تا ۶۳ درصد شده است. با این وجود، باید در نظر داشته باشیم که میان تمایل به مهاجرت و اقدام به مهاجرت تفاوت بسیاری است. بنابر پیمایش‌های گالوپ در سال ۲۰۱۷ بیش از ۷۰۰ میلیون نفر از جمعیت جهان میل به مهاجرت دارند.
در این سال طبق آمار بانک جهانی، تعداد مهاجران در جهان ۲۶۶ میلیون نفربوده است. این واقعیت نشان می‌دهد که در کل جهان بسیاری از مردم صرفا میل به مهاجرت دارند و کمتر برنامه‌ریزی و اقدام عملی در این مسیر می‌کنند. به عبارت دیگر، بسیاری از دانشجویان و یا فارغ‌التحصیلانی که به مهاجرت از کشور می‌پردازند یا برای مهاجرت در آینده برنامه‌ریزی می‌کنند، امکان بیرونی ایفای نقش در جهت اصلاح و پیشرفت ایران ندارند و بعضاً در صورتی که بخشی از محرک‌های آنان برای مهاجرت در بستر دیگری پاسخ داده شود، تصمیم به ماندن در کشور خود می‌گیرند.
۲۲ درصد از افراد علاقه خود به ایفای نقش در جهت اصلاح و پیشرفت کشور را کم و یا خیلی کم عنوان کرده‌اند؛ در حالی که حدود ۶۰ درصد از آنان علاقه زیاد و یا بسیار زیادی به اصلاح امور کشور دارند. از طرف دیگر، بیش از نیمی از افراد بر این باورند که امکان بیرونی این موضوع برای آنها کم و خیلی کم است؛ لذا بهبود زیرساخت‌های کشور و فراهم کردن بستری برای بهره‌گیری از منافع دانشجویان و تحصیل کرده، می‌تواند تأثیر بسزایی بر تصمیم افراد برای مهاجرت یا امکان بازبهره‌مندی از آنان پس از مهاجرت داشته باشد.