پرسش:
گسست نسلی چیست و چگونه می‌توان بحران هویت جامعه و نسلی را به نحو مطلوبی هدایت کرد و به یک هویت اصیل و حقیقی رسید؟
پاسخ:
تعریف گسست نسلی
گسست نسلی به معنای اختلافی در نگرش با رفتار جوانان و افراد سالمند‌تر تعریف می‌شود. که موجب عدم فهم متقابل آنان از یکدیگر می‌گردد. وقتی صحبت از گسست نسلی می‌شود تنها تفاوت سن و سالی مطرح نیست، بلکه اگر یک نسل قبل از خودش از لحاظ ارزشی و نگرشی و رفتاری تفاوت اساسی داشته باشد و آرمان‌ها و ارزش‌های دیگری را بجوید فاصله یا گسست نسلی پدید آمده است. بنابراین شکاف نسلی پدیده‌ای است که در آن نسل‌ها نسبت به یکدیگر بر مبنای احساس بی‌نیازی و استقلال کامل برخورد می‌کنند که نتیجه آن فاصله گرفتن نسل‌ها از یکدیگر مرزبندی و جدایی کامل نسل‌ها از یکدیگر خواهد بود.
انواع دیدگاه‌ها
در بررسی شکاف نسلی در ایران چهاردیدگاه مطرح شده است: 1- دیدگاه کسانی که از وجود شکاف نسلی در ایران دفاع می‌کنند 2- دیدگاه کسانی که به تفاوت نسلی قائلند نه شکاف یا گسست نسلی 3- دیدگاه کسانی که مساله اصلی را گسست فرهنگی می‌دانند و نه گسست نسلی 4- دیدگاه افرادی که با بیم و امید به این پدیده نظر دارند و معتقدند شرایط فعلی پتانسیل گسترش تفاوت نسلی را تا سرحد شکاف نسلی دارد اگر درست هدایت و مدیریت نشود.
معیارهای تشخیص شکاف نسلی
معیارها و شاخص‌های زیر هر کدام به تنهایی نمی‌تواند عامل تشخیص و قضاوت نهایی شکاف نسل‌ها باشد بلکه وجود همزمانی و حداکثری این شاخص‌ها می‌تواند دلالت بر شکاف و گسست نسلی داشته باشد.
1- کاهش ارتباط کلامی 2- اختلال در فرایند الگوسازی 3- کاهش فصل مشترک‌های عاطفی 4- عدم التزام و تعهد به فرهنگ اصیل خود 5- کاهش صبر و بردباری نسل‌ها 6- عدم حضور نسل جوان در مشارکت‌های اجتماعی 7- اختلاف اساسی در نوع تعلیم و تربیت، روانشناسی، کنش‌ها و واکنش‌های طبیعی و روحی 8- اختلاف اساسی در سبک زندگی.
عوامل زمینه‌ساز شکاف نسلی
یک سلسله عواملی در شرایط کنونی جوامع با شدت و ضعف آن بسترساز شکاف و گسست نسلی می‌شوند:
1- فناوری پیشرفته ارتباطات 2- از خودبیگانگی 3- اشتغال روزافزون والدین 4- فقدان هویت اجتماعی 5- فقدان التزام معنوی 6- فقر فرهنگی و نفوذ و سلطه فرهنگ بیگانه 7- به روز نبودن اطلاعات والدین 8- کاهش ارتباطات کلامی 9- ناتوانی در انتقال ارزش‌ها 4- اختلال در فرآیند الگوسازی 5- عدم پذیرش تغییرات اجتماعی و به هنگام شدن 6- عدم درک متقابل 7- برخوردهای خشونت‌آمیز و به دور از منطق و عقلانیت 8- تعصب‌‌های غیرمنطقی و جاهلانه و قبیله‌ای.
راهکارهای جلوگیری از شکاف نسلی
در این زمینه علل و عوامل گوناگونی را می‌توان به عنوان راهکار جلوگیری و از بین بردن شکاف نسلی مطرح کرد:
1- کاهش گسست نسل‌ها در حوزه معرفتی و سیاست عملی 2- کاهش گسست نسل‌ها در حوزه تعاریف و دیدگاه‌ها 3- گفت‌و گوی بین نسل‌ها 4- پرهیز از خشونت و برخوردهای غیرمنطقی و غیرعقلانی 5- مقابله با هرگونه تعصب‌های کور، جاهلانه و قبیله‌ای 6- الگوسازی عینی و واقعی در ساحت فردی و اجتماعی 7- کسب توانمندی‌های لازم و مهارت‌های متناسب در فرایند انتقال ارزشها 8- تقویت ارتباطات کلامی، عاطفی و رفتاری و تالیف قلوب 9- به روز شدن و به هنگام بودن در سلوک فردی و اجتماعی 10- تقویت ابعاد روحی و معنوی و عاطفی
11- تلاش در جهت اقناع عقلی و پذیرش بدون اکراه 12- تلاش در جهت الگوسازی فردی و اجتماعی و معرفی الگوهای برتر 13- معرفی جامع هویتی که با آموزه‌های وحیانی و عقلانی انطباق دارد 14- تامین نیازهای اولیه فردی و اجتماعی 15-...
ادامه دارد