تأملی بر تصویر قانون، دادگاه و زندان در سریال «افرا»
ایمان شمسایی*
این چند خط را نه به عنوان یک عضو قوه قضائیه و نه به عنوان یک منتقد سینما و تلویزیونی، بلکه بهخاطر تصویری که «افرا» از قانون و دادگاه و به ویژه زندانها نشان داده مینویسم. بلکه اساسا به عنوان یک شهروند، سر از مقصد و مقصود سریال شبکه یک درنمیآورم! صرفا برای کش دادن قصه، آن هم در روزگاری که بیش از همه به امید احتیاج داریم، یک سریال رسانه ملی دارد بیهوا به همه طرف شلیک میکند.
اول؛ مظلومیت محیطبانان و عدم حمایت قانون از آنها. واقعا اینگونه است؟ با ارائه این تصویر، آیا کسی حاضر به حضور در چنین شغلی هست؟ کسی که ثروت پدری را نادیده گرفته و به حفاظت از طبیعت روی آورده شایسته تحسین است یا حبس و قتل و تهدید؟
دوم؛ فیلمی از زندانها بیرون آمد و برخورد ناشایست برخی زندانبانان با زندانیان عیان شد و همه موضع گرفتند و دستور برخورد دادند. الان هم اگر واقعا محیط زندانها آنقدر ناامن است که یکی مزاحم زنی باردار میشود تا به زندان برود و قاتل برادرش را زودتر قصاص کند و همسر متهم هم از ترس جان شوهرش رضایت میدهد و یا دیگری بیخیال چک برگشتی میشود چون باز نقشه قتل در زندان برای فرزندش میکشند، از قوه قضائیه میخواهیم همانگونه که به فیلم بیبیسی واکنش نشان داد، در صورت وجود چنین مسائلی برخورد لازم و اطلاعرسانی کافی را انجام دهد، وگرنه از مسئولان رسانه ملی که البته این روزها درگیر تغییر و تحولاتند، مستندات این ادعاها را بخواهد.
سوم؛ واقعا حرف سریال چیست؟ فردی متبخدر، خواستگار دخترش را چون در شأن خود نمیبیند با حقارت از خانه بیرون میکند و حال میفهمد تاوان غرور، همین به خاک افتادنها و التماس از فرودستانی است که روزی از بالا نگاهشانکرده بود.
تا اینجا همه چیز درست و پیامِ صحیح و آموزنده مخابره میشود. اما مسئله پیچیدهتر از این حرفهاست. پدری فرزندانش را رها کرده و حال برگشته تا در جمع و جور کردن زندگی میدانداری کند در حالی که متهم بسیاری از مصیبتها، اوست. مادری که نه حرمتی دارد نه حرفش به جایی میرسد. پسری که بر سر خون برادر معامله میکند و پسر دیگری که ظاهرا از همه غیرتمندتر و تارک دنیاست اما هم مزاحم ناموس مردم! میشود و هم عیان و آشکار تهدید میکند و هم حرف بزرگ و کوچک سرش نمیشود!
و چهارم؛ تازه از دیگر پیامهای سریال بگذریم که پزشک متخصص را در اورژانس میگمارند و چنان با خفت و خواری از جایگاه جدیدش حرف میزند که من به جای مسئولان رسانه ملی میخواهم از عزیزان فعال در اورژانسهای سراسر کشور عذرخواهی کنم.
نتیجه؛ جزیینگری اگرچه خوب است اما نباید ذرهبین انداخت و فقط عیبها را دید. اما چه میتوان گفت که روح حاکم بر افرا با این کدها و مولفهها جز سیاهنمایی و همان تیراندازی بیهدف به در و دیوار نیست.
* دبیر کمیته اطلاعرسانی سازمان بازرسی