طلسم کلاس‌های حضوری دانشگاه‌ها شکسته می‌شـود؟!
فرآیند واکسیناسیون در کشور از اواخر سال گذشته آغاز شد و در اوایل تابستان صحبت‌هایی مبنی بر واکسیناسیون جامعه دانشگاهی مطرح شد. سرانجام از اواسط مردادماه واکسیناسیون جامعه دانشگاهی به صورت بسیار محدود آغاز شد؛ اما با این وجود و علیرغم نزدیک شدن به زمان آغاز سال تحصیلی جدید، بدلیل خیزهای متعدد کرونا و تداوم ریسک بالای حضور در مکان‌های عمومی پُرتجمع و واکسینه نشدن همه جمعیت هدف، عملا امکان بازگشایی آموزش حضوری دانشگاه‌ها برای ترم جدید وجود ندارد.
اردیبهشت ماه امسال بود که بحث واکسیناسیون دانشجویان تمامی دانشگاه‌های کشور برای اولین بار توسط سخنگوی وزارت بهداشت مطرح شد. بر این اساس قرار بود ابتدا تمامی دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها و همچنین دانشجویان رشته‌های بالینی دانشگاه‌های علوم پزشکی تا پایان شهریور ماه واکسینه شوند، تا این دانشجویان از اوایل مهرماه بتوانند به صورت حضوری در کلاس‌های آموزشی حاضر شوند.
سخنگوی وزارت بهداشت در این نشست تاکید کرد: برنامه وزارت بهداشت این است که در مهرماه آموزش حضوری در دانشگاه‌ها دایر شود چراکه آموزش مجازی علیرغم موفقیت در برخی موارد، به دانشجویان ضربه وارد کرده است؛ بنابراین ما باید هر چه زودتر به وضعیت عادی آموزش که همان حضور دانشجویان در دانشگاه‌ها است برگردیم.
نامبرده ادامه داد: برنامه‌ریزی این وزارتخانه مبتنی بر این است که قبل از پایان شهریورماه دانشگاهیان اعم از اساتید و دانشجویان واکسینه شوند تا بدون مشکل در دانشگاه‌ها حضور داشته باشند.
اگرچه اینگونه اظهارنظرها تنها به سخنگوی وزارت بهداشت ختم نشد و بارها مسئولان کشور از جمله رئیس‌جمهور وقت و وزیر بهداشت قول واکسیناسیون دانشجویان تا شهریور ماه را داده بود، اما این وعده‌ها در حد حرف باقی ماند و به این ترتیب اکنون که کمتر از دو هفته به بازگشایی دانشگاه‌ها و شروع سال تحصیلی جدید باقی مانده فقط تعداد محدودی از دانشجویان واکسینه شده‌اند و تزریق دوز دوم واکسن اعضای هیئت علمی و کارکنان نیز به اتمام نرسیده است. به این ترتیب و علیرغم قول‌ها و اظهار نظر‌های متناقض مسئولان دولت قبل، هنوز مشخص نیست دقیقا چه برنامه مشخصی برای آموزش دانشجویان همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید اجرایی خواهد شد.
در این بین، مسئولان وزارت بهداشت علیرغم تاکید بر اهمیت آموزش‌های حضوری و بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها، حدود دو هفته پیش با ابلاغ دستورالعملی واحد به دانشگاه‌های وزارت علوم انجام فرایند واکسیناسیون دانشجویان را متوقف کردند. این موضوع و این توقف و تاخیرها موجب شد هفته گذشته، وزیر جدید علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کند: بازگشایی حضوری دانشگاه‌ها تا پیش از تکمیل فرآیند واکسیناسیون به تعویق افتاد.
در این بین، مسئولان دانشگاه‌های بزرگ نیز گزارشی از وضعیت واکسیناسیون دانشگاهیان ارائه دادند.
معاون دانشجویی دانشگاه تهران با بیان اینکه دوز اول واکسیناسیون اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه تهران به پایان رسیده است و دوز دوم نیز در حال انجام است، گفت: پیش‌بینی شده است تا پایان شهریور ماه تمامی پرسنل این دانشگاه (کارمندان و اعضای هیئت علمی) و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تا پایان آذر ماه نیز تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی واکسینه شوند.
نامبرده با بیان اینکه واکسیناسیون دانشجویان ساکن خوابگاه دانشگاه تهران به انجام رسیده است، تاکید کرد: حدود ۳۰۰۰ دانشجوی تحصیلات تکمیلی در خوابگاه‌های دانشگاه تهران ساکن هستند و هر دانشجویی که متقاضی بود واکسینه شده است.
وی خاطر نشان کرد: در حال واکسینه کردن دانشجویان دکتری دانشگاه تهران بودیم که دستوالعملی مبنی بر توقف واکسیناسیون به دست ما رسید و اعلام کردند که قرار است در این خصوص تصمیمات جدیدی اتخاذ و اعلام شود. بنابراین منتظر برنامه جدید ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم.
در عین حال، معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف نیز، با بیان اینکه ما مصرانه خواهان تسریع واکسیناسیون دانشجویان به خصوص دانشجویان تحصیلات تکمیلی و ساکنین خوابگاه‌ها هستیم، گفت: متاسفانه تاکنون از سوی وزارت بهداشت مجوز واکسیناسیون دانشجویان در هیچ کدام از مقاطع تحصیلی صادر نشده و سهمیه‌ای نیز برای واکسیناسیون دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف اختصاص داده نشده است.
وی در رابطه با واکسیناسیون اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه شریف اظهار کرد: اساتید و کارکنان دانشگاه شریف نوبت اول واکسن خود را دریافت کرده‌اند و واکسیناسیون نوبت دوم بخشی از این افراد نیز انجام شده است. باقی اعضای هیئت علمی و کارکنان نیز طبق برنامه زمانی(فاصله مجاز بین دو نوبت) واکسن خود را دریافت خواهند کرد.
افزون بر این، معاونت دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف نیز به تازگی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که دانشجویان این دانشگاه می‌توانند نسبت به ثبت‌نام و تعیین وقت واکسیناسیون اقدام کنند. البته فعلا تنها دانشجویانی که در حال حاضر ساکن خوابگاه‌ها هستند و دانشجویانی که ساکن استان‌های تهران و البرز هستند می‌توانند واکسینه شوند.
از سوی دیگر، رئیس‌دانشگاه شهید بهشتی، درخصوص فرآیند واکسیناسیون در این دانشگاه گفت: خوشبختانه ما توانستیم واکسیناسیون اساتید و کارکنان دانشگاه را آغاز کنیم و این کار به خوبی پیش رفت و تاکنون تمامی اعضای هیئت علمی به همراه کارکنان دوز اول واکسن را دریافت کردند و دوز دوم نیز تا چند روز آینده به اتمام می‌رسد.
وی در ادامه گفت: واکسیناسیون دانشجویان در دانشگاه شهید بهشتی به زودی آغاز می‌شود اما فرایند واکسیناسیون دانشجویان باید براساس یک سیاست کشوری در وزارت علوم باشد و واکسیناسیون اعضای هیئت علمی و کارکنان توسط خود دانشگاه‌ها امکان‌پذیر بود اما در مورد دانشجویان باید سیاست واحدی از سوی دولت داشته باشیم.
وی تاکید کرد: در حال حاضر ما دقیقا نمی‌دانیم تا کی واکسیناسیون دانشجویان انجام خواهد شد و آیا برای ما مقدور خواهد بود تا پایان مهر دوز اول و دوم واکسن را به تمامی دانشجوبان بزنیم یا خیر. امید این است واکسیناسیون دانشجویان تا پایان مهر انجام شود تا بتوانیم از آبان شاهد حضور بیشتردانشجویان در کلاس‌ها باشیم.
در همین ارتباط، رئیس‌مرکز بهداشت، ایمنی و محیط زیست دانشگاه امیرکبیر نیز گفت: از زمان آغاز واکسیناسیون دانشگاهیان امیرکبیر و همزمان با فرآیند واکسیناسیون، کلیه اعضای هیئت علمی و کارکنان دانشگاه امیرکبیر و نیز حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی واکسن کووید-۱۹ را در محل دانشگاه دریافت کردند.
وی ادامه خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه واکسن تزریقی به برخی از افراد از نوع «آسترازنکا» بوده است، ایمنی این افراد در برابر کووید-۱۹، بعد از دوماه و نیم حاصل می‌شود که با این وصف عملا به ترم بعد نمی‌رسیم. ضمن اینکه اگر واکسیناسیون را برای تعدادی از افراد انجام دهیم و بگوییم این افراد مجاز به ورود به دانشگاه هستند، از نظر علمی صحیح نیست؛ چراکه از نظر علمی در کل دنیا، دانشگاه‌ها آخرین مراکز تجمعی هستند که می‌توانند در زمان همه‌گیری‌ها بازگشایی شوند. زیرا افراد از شهرها و کشورهای مختلف وارد یک دانشگاه می‌شوند.
وی در این رابطه ادامه داد: از نظر علمی، زمانی همه جامعه به حالت عادی بازمی‌گردد که یا
۷۰درصد افراد جامعه به بیماری مبتلا شده باشند و یا واکسینه شده باشند. اگر این دو نکته را کنار همدیگر بگذاریم، دانشگاه‌ها باید هنگامی بازگشایی شوند که ۷۰ درصد افراد جامعه یا واکسینه شده باشند و یا مبتلا شده باشند. اگر اینطور نباشد بازگشایی دانشگاه‌ها کار‌اشتباهی است. در چنین شرایطی، مصونیت فقط برای افرادی است که واکسینه شده‌اند در صورتی‌که افراد واکسینه شده می‌توانند ناقل هم باشند.
در همین راستا، مدیر مرکز بهداشت و درمان دانشگاه تربیت مدرس، با بیان اینکه در دانشگاه تربیت مدرس، ۱۱۵۰ نفر اعم از عضو هیئت علمی و کارکنان دانشگاه واکسینه شده‌اند، گفت: ما واکسیناسیون دانشجویان را در یک فرایند چهارروزه آغاز کردیم و در ابتدا واکسیناسیون دانشجویان خوابگاهی و سپس دانشجویانی که مجوز تردد در دانشگاه را داشتند انجام دادیم. پس از آن نیز واکسیناسیون دانشجویان استان تهران را آغاز کردیم و بعد دانشجویان دکتری واکسینه شدند و در نهایت تقریبا نیمی از دانشجویان کارشناسی ارشد واکسن خود را دریافت کردند؛ تا اینکه دستور آمد واکسیناسیون دانشجویان متوقف شود. به این ترتیب تاکنون ۲۹۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس واکسینه شده‌اند و مجموع تعداد افراد واکسینه شده در دانشگاه تربیت مدرس اعم از اعضای هیئت علمی، دانشجویان و کارکنان به ۴۱۰۰ نفر می‌رسد.
وی با اشاره به فرایند واکسیناسیون دانشجویان ساکن شهرستان‌ها اظهار کرد: حدود یک ماه پیش اسامی و مشخصات دانشجویان ساکن شهرستان را به وزارت علوم دادیم تا بر اساس هماهنگی‌های وزارت علوم و بهداشت، اسامی این دانشجویان در سامانه ثبت شود و طبق وعده‌های این دو وزارتخانه قرار است واکسیناسیون دانشجویان تحصیلات تکمیلی ساکن شهرستان‌ها از اواخر شهریور ماه و در شهر خودشان انجام شود.
معاون دانشجویی دانشگاه علم وصنعت نیز در رابطه با فرآیند واکسیناسیون در این دانشگاه گفت: اغلب اساتید و کارکنان دوز اول و دوم واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.
وی با بیان اینکه تقریبا همه دانشجویان خوابگاهی و دانشجویانی که در آزمایشگاه‌ها فعالیت می‌کنند نیز دوز اول واکسن را دریافت کرده‌اند، گفت: بر این اساس، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری خوابگاهی و دانشجویان تهرانی که در آزمایشگاه‌ها حضور دارند، اغلب در دور دوم فرآیند واکسیناسیون در دانشگاه واکسینه شده‌اند ولی تعدادی هم در دور بعد واکسینه خواهند شد.
وی ادامه داد: واکسیناسیون دانشجویان خوابگاهی و دانشجویانی که در آزمایشگاه‌ها فعالیت داشتند در دور دوم واکسیناسیون صورت پذیرفت ولی فرایند واکسیناسیون دانشجویان ساکن شهرستان، طبق اطلاعیه وزارت بهداشت از
۱۸ شهریور ماه به بعد انجام می‌شود.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی نیز در این باره اظهار کرد: واکسیناسیون در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به صورت منسجم در داخل دانشگاه طی روزهای آغازین شهریور ماه انجام شد و طی آن، به اعضای هیئت علمی، دانشجویان و کارکنان حدودا ۷۶۰ دوز واکسن کووید-۱۹ تزریق شد.
درخصوص واکسیناسیون دانشجویان تاکید کرد: مقرر شده که واکسیناسیون دانشجویان از اواخر شهریور و با برنامه‌ریزی بر اساس سال ورودی دانشجویان صورت گیرد. اما با توجه به اینکه تعدادی از دانشجویان خوابگاهی ما به کووید-۱۹ مبتلا شدند و این موضوع سبب ایجاد نگرانی‌های متعدد در مورد اپیدمیک شدن بیماری در خوابگاه‌های دانشگاه شد. به همین دلیل توانستیم با رایزنی‌هایی که با معاون بهداشت دانشگاه شهید بهشتی داشتیم، مجوز تزریق واکسن به دانشجویان خوابگاهی را دریافت کنیم و به این ترتیب حدود ۳۰۰ دانشجوی خوابگاهی را واکسینه کردیم.
در عین حال، معاون دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی نیز درباره روند واکسیناسیون این دانشگاه گفت: تمامی دانشجویان خارجی ساکن در خوابگاه‌های علامه طباطبایی واکسینه شده‌اند و ما دانشجویی نداریم که دوز اول واکسن را دریافت نکرده باشد. در عین حال قرار است تا پایان شهریور ماه واکسیناسیون دانشجویان دوره تحصیلات تکمیلی نیز به اتمام برسد.
بنا بر اعلام معاون دانشجویی دانشگاه الزهرا، فرایند واکسیناسیون ۱۲۰۰ نفر شامل کلیه اعضاء هیئت علمی و کارمندان و برخی از محققین پسادکتری در این دانشگاه انجام شده و در فاز بعدی روند واکسیناسیون کارکنان در دستور کار قرار گرفت و اعضای دانشگاه براساس بخشنامه ابلاغی وزارت بهداشت و بنا به برنامه‌ریزی و زمانبندی، به ترتیب حروف الفبای نام خانوادگی، دوز اول واکسن کووید-۱۹ خود را دریافت کردند.
نامبرده درخصوص واکسیناسیون دانشجویان خوابگاهی و ساکن شهرستان گفت: امیدواریم طبق اعلام قبلی از سوی وزارت بهداشت در شهریور ماه مجوز و سهیمه واکسن دانشجویانمان را دریافت کنیم و بتوانیم فرصت واکسینه کردن دانشجویان کارشناسی را هم داشته باشیم. البته برای این منظور برنامه‌ریزی و زمان بندی صورت گرفته است که متعاقبا اعلام خواهد شد.
به نقل از ایسنا؛ اظهارات مطرح شده از سوی مسئولان دانشگاه‌ها بیانگر آن است که در برخی از دانشگاه‌ها هیچ دانشجویی واکسینه نشده و در برخی دانشگاه‌ها تعداد واکسینه شدگان بسیار محدود است. این در حالی است که با توجه به اهمیت بازگشایی دانشگاه‌ها و البته با توجه به اولویت حفظ سلامتی جامعه دانشگاهی، این امکان وجود داشت که با درایت مسئولان و برنامه‌ریزی بهتر، فرآیند واکسیناسیون جامعه دانشگاهی کشور زودتر آغاز شود تا بازگشایی دانشگاه‌ها در زمان تعیین شده میسر شود که این امر محقق
نشد.
نکته دیگر اینکه، مشکل عدم واکسیناسیون دانشگاهیان تنها محدود به دانشگاه‌های تهران نمی‌شود و دانشگاه‌های بزرگ سایر شهرها نیز بعضا از واکسینه نشدن دانشگاهیان خود و بلاتکلیفی برای شروع سال تحصیلی جدید و نوع آموزش امسال گلایه‌مند هستند. با توجه به صحبت‌های اخیر وزیر جدید بهداشت، مبنی بر اینکه شرط ورود دانشجویان به کلاس‌ها ارائه کارت واکسن است و همچنین با توجه به اعلام وزیر علوم مبنی بر اینکه بازگشایی کلاس‌های حضوری منوط به واکسیناسیون دانشگاهیان است و از آنجا که تنها تعداد بسیار محدودی از دانشگاهیان کشور در برابر کووید-۱۹ واکسینه شده‌اند و عملا بازگشایی دانشگاه‌ها در موعد مقرر (حداقل برای نیمسال اول) ممکن نیست.
با وجودی که تعلل مسئولان دولت قبل در واکسینه کردن دانشگاهیان موجب شد عملا فرصت حضور دانشجویان در کلاس‌های حضوری نیمسال اول سال تحصیلی جدید از میان برود، امیدواریم با توجه به وعده‌های داده شده، با برنامه‌ریزی متولیان امر در دولت جدید واکسیناسیون سراسری دانشگاهیان کشور از اواخر شهریور آغاز شود تا حداقل امکان برگزاری کلاس‌های حضوری دانشگاه‌ها برای نیمسال‌دوم‌تحصیلی مهیا شود.