كنشگري تشكل‌هاي دانشجويي در ايام انتخابات
هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد که شاید آن تعطیلی مقطعی دانشگاه‌ها در اسفندماه سال ۱۳۹۸ به نحوی ادامه پیدا کند که دانشجویان دیگر تا به الان طعم حضور در دانشگاه و فعالیت‌های مختلف در آن را نچشند. یکی از بخش‌ها که شاید از جهتی از این تعطیلی‌ها متضرر شد و از سمت دیگر موجب رشد و بازشدن فضا‌های جدیدی به آن شد، تشکل‌های دانشجویی بودند.
نمی‌توان منکر این شد که فضای دانشگاه‌ها علاوه بر آن فضای علمی و تحصیلی، به همین فعالیت دانشجویان و بخش‌های مختلف دانشجویی در آن زنده بود که یکی از مهم‌ترین این بخش‌ها، فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... تشکل‌ها و فعالین دانشجویی در آن بود. حال با تعطیلی دانشگاه و نبود آن فضای حضور در کف دانشگاه، ارتباطات گسترده دانشجویان با یکدیگر، برگزاری برنامه‌ها و فعالیت‌های مختلف و بحث و گفت‌وگو‌های دانشجویی، به نوعی این تشکل‌ها را به تغییر برخی بستر‌ها و جنس برخی کنش‌ها واداشت که نقطه نظرات متفاوتی نسبت به آنان وجود دارد. از فعالیت‌های میدانی بیرون از دانشگاه گرفته تا برگزاری همایش‌های مختلف تا فعالیت ویژه تشکل‌های دانشجویی در فضای مجازی.
حال به سراغ فعالان دانشجویی در تشکل‌های مختلف دانشجویی رفتیم و از تجربه یکساله آنان در زمینه فعالیت در دوران کرونا و همین طور نوع کنش آنها در انتخابات پیش رو پرسیدیم.
دبیر سیاسی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، با اشاره به تعطیلی یکساله دانشگاه‌ها و مزایا و معایب مجازی شدن برخی فعالیت‌ها، گفت: با توجه به شیوع ویروس کرونا و به تبع تعطیلی دانشگاه‌ها، بسیاری از فعالیت‌های دانشجویی به‌خصوص تشکل‌های دانشجویی که نسبت به سایر قشر دانشجو فعالیت گسترده‌تری داشتند، کاهش بسیار محسوسی پیدا کرده است. علاوه بر این محدود شدن فعالیت‌های دانشجویی صرفاً در فضای مجازی نوعی رخوت به وجود آورده که باعث شده اشتیاق سابق نسبت به این گونه فعالیت‌ها در دانشجو‌ها بسیار کاهش پیدا کند. به عنوان مثال عضوپذیری هر ساله تشکل‌ها نسبت به زمان حضوری بودن دانشگاه‌ها با دشواری روبه‌رو شده و به تبع شاهد کاهش تعداد اعضا بوده‌ایم. نکته مهم اینکه دانشگاه نیز همکاری لازم را با تشکل‌ها جهت انجام فعالیت‌های نداشته و این امر نیز در دشواری روند عضوپذیری و عدم پویایی لازم در فعالیت تشکل‌ها تاثیرگذار بوده است.
اين فعال دانشجويي، در پایان با توجه به انتخابات پیش رو و نوع فعالیت‌های دانشجویان، افزود: در رابطه با بحث انتخابات و به تبع کنشگری تشکل‌ها در این زمینه به هیچ وجه بحث ساده‌ای نیست که بتوان با شکل‌دهی به تعدادی فعالیت، آن هم صرفاً در فضای مجازی به آن صورت عملی بخشید و به سمت مسیر مورد نظر هدایت کرد. لازم است که در کنار فعالیت‌های مجازی به فعالیت‌های حضوری در این امر بپردازیم که این نیز با رعایت پروتکل‌ها و محدود کردن تعداد حضار امکان‌پذیر است. پس می‌توان جلسات حضوری با تعداد محدودی برگزار کرد و همزمان به صورت مجازی در اختیار تعداد کثیری از افراد قرار داد و به تبع بازخورد بیشتری را نیز دریافت کرد.
مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف، با ذکر مقایسه فعالیت قبل و بعد از دوران کرونا گفت: مخاطبان ما در فضای تشکل‌های دانشجویی به دو دسته مخاطبان درونی و بیرونی تقسیم می‌شوند که زمانی که دانشگاه‌ها باز بود، مخاطبان درونی ما، فعالیت‌های ما را می‌دیدند و در اتمسفر دانشگاه این اثرگذاری وجود داشت و از طرف دیگر دسترسی به فضای بیرون دانشگاه محدودتر بود. ولی در فضای کرونا و فعالیت در بستر فضای مجازی، به خاطر اینکه ما به سمت کار‌های رسانه‌ای رفته‌ایم، این دسترسی به بیرون و ارتباط بیشتر با مردم و حضور میدانی را افزایش داده‌ایم، اما آن ارتباط با دانشجویان و اثرگذاری بر فضای کلی دانشگاه را از دست داده‌ایم. با تعطیل شدن دانشگاه‌ها ما یک جهشی از فضای دانشگاه به فضای بیرون داشته‌ایم و به نظرم این مسئله باید اتفاق می‌افتاد.
نامبرده با تأکید بر برخی قابلیت‌های جدید فعالیت، افزود: قالب‌ها و بستر‌هایی که قبل از این دوران کرونا وجود داشت، به نوعی برای مخاطبان ما تکراری و ملال‌آور شده بود و باید آنها تغییر و ارتقا می‌یافت. البته باید گفت که در حال حاضر به خاطر نبودن آن شور و هیجان دوران دانشگاه در زمان برنامه‌های مختلف و صرف مجازی بودن فعالیت‌ها، کمی فضای دانشجویی را خسته کرده است و باید گفت که ما امسال با یک بحران مخاطبی روبه‌رو بوده‌ایم. اما مزیت دیگری که وجود داشت، رفتن تشکل‌های دانشجویی به سمت همکاری با هم و تعریف اقدامات مشترک بود که واقعا تأثیرات شگرفی در فضای سیاسی کشور داشت. اقداماتی مثل تجمعات دانشجویی بعد از ترور شهید فخری‌زاده یا در اعتراض به بی‌تدبیری‌های دولت یا تجمعی که اخیر در مقابل سایت هسته‌ای نطنز بود، از این دست اقدامات مشترک بودند.
مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه شریف، در پایان افزود: فضای مجازی به خاطر فضای خستگی و کسالتی که همراه خود دارد، خیلی مانند فضای هیجانی و پرشور قبل نیست و نیاز به خلاقیت‌ها و نوآوری‌هایی دارد که مخاطبان، این محتوا و تأثیر ما را بپذیرد. در انتخابات پیش رو نیز به خاطر نبودن آن کار‌های میدانی در بیرون و درون دانشگاه، آن فضای کسل‌کننده باز هم خواهد بود و باید دید در آینده شرایط برای فعالیت در این فضای کرونا و انتخابات به چه شکل خواهد بود. حرکت‌هایی مثل گفت‌وگو با مسئولین، رفتن بین مردم و تریبون دادن به آنها، بردن مسئولین بین مردم و... از جمله فعالیت‌هایی است که باید انجام داد و غرق در فضای رسانه و فضای مجازی نشویم.
دبیر سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، در رابطه با مسئله فعالیت تشکل‌های دانشجویی در دوران انتخابات گفت: با توجه به شرایط فعلی کشور، فعالیت‌ها باید ترکیبی از فعالیت‌های حضوری و مجازی برای اثرگذاری بیشتر باشد. همچنین تشکل‌ها برای اثر گذاری بیشتر آن از متخصصان و کارشناسان امر کمک بگیرند تا اثرگذاری هر چه بیشتری را در فضای مجازی تجربه نمایند. البته به نظرم ظرفیت بسیار بیشتری در حوزه کار تشکیلاتی سیاسی در فضای مجازی وجود دارد که جا دارد بیشتر به آنها پرداخته شود. در واقع هنوز جایگزینی موثر فعالیت‌های مجازی در برابر فعالیت‌های حضوری شکل نگرفته است که به نظر می‌رسد نیازمند آسیب‌شناسی و بررسی بیشتر اعضای محترم تشکل‌ها است. ما در اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان از ظرفیت دفاتر استفاده کردیم و به یک آسیب‌شناسی و بررسی در این حوزه پرداختیم و آماده انتقال تجربیات به سایر تشکل‌ها و سازمان‌های دانشجویی هستیم. از جمله مزایای کار تشکیلاتی در فضای مجازی می‌توان به تقویت دستگاه تولید محتوا، افزایش مهارت‌های مدیریت رسانه‌ای، از بین بردن محدودیت مکانی و زمانی، کاهش هزینه برگزاری برنامه‌ها اشاره کرد؛ هر چند هنوز نتوانسته است شور و نشاط برگزاری برنامه‌ها به شکل حضوری را ایجاد کند.
دبیر سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان بیان کرد: با توجه به فضای انتخاباتی پیش رو لازم است که جنبش دانشجویی به بررسی معیار‌های انتخاب فرد شایسته و مناسب برای تصدی کرسی ریاست‌جمهوری، با توجه به شرایط فعلی کشور، بپردازد. در واقع رزومه کاری و سوابق هر کاندیدا، بعد از احراز صلاحیت، باید مورد بررسی قرار گیرد و از وی در مورد برنامه‌های آتی و پس از انتخابات نیز سؤال‌هایی داشته باشند. بدون شک این اقدامات سبب کاهش احتمال انتخاب اشتباه خواهد بود. یکی دیگر از مسائلی که می‌تواند در نقشه راه کنشگری به آن پرداخته شود، بررسی ریشه‌ها و علل اوضاع نابسامان امروز کشور است و باید به طور جد توسط جریان‌های دانشجویی مورد بررسی قرار گیرد تا شاهد جلوگیری از تکرار چنین وضعیتی باشیم.
مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا، در رابطه با فعالیت‌های یکسال گذشته بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا، اظهار کرد: بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا، از ابتدای پارسال با برگزاری جلساتی به نام کافه سیاسی، موضوعات روز سیاسی را حضور مسئولان و کارشناسان مختلف بررسی می‌کرد و به بحث و گفت‌وگو پیرامون مسائلی مانند عملکرد مجلس شورای اسلامی، فعالیت‌های آمریکا خصوصاً در رابطه با ایران مانند مکانیسم ماشه، بررسی و نقد مسئله عدالتخواهی، بررسی اقدامات شهيد سليماني از زاویه سیاست و... می‌پرداخت. برای مسئله انتخابات نیز از سال ۹۹ پیگیری‌ها و فعالیت‌هایی انجام شد که در سال ۱۴۰۰ به این نتیجه رسیدیم که سلسله نشست‌هایی به نام علاج برگزار کنیم و نشان دهیم که مسائل و مشکلات کشور علاج دارند و برای حل آنان می‌توان کار‌هایی انجام داد که تا الان سه جلسه از آن، با موضوعات مسکن، گرانی و وضع نابسامان مرغ و همین طور ازدواج برگزار شد.
مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه الزهرا، با اشاره به فضای یکسال گذشته و همین‌طور انتخابات پیش رو گفت: به نظر بنده فضای مطالبه‌گری در این یک سال و چند ماه دوران کرونا، به شدت رشد پیدا کرد و مسائل و مشکلات کشور توسط دانشجویان به صورت دقیق احساس شد و به سراغ آنان رفتند. فضای مجازی به شدت فضای مؤثری در فضای تشکل‌های دانشجویی بود و استفاده‌های زیادی از آن شد. تنها نقطه ضعفی که وجود داشت، این بود که دیگر دوستان به صورت حضوری نبودند و گفت‌وگوی خاصی در فضای حقیقی شکل نمی‌گرفت و انگیزه کار کمی نسبت به قبل پایین می‌آمد. در بحث انتخابات، تشکل‌های دانشجویی می‌بایست در فضای کف جامعه و با مردم ارتباطات و برنامه‌هایی را داشته باشد و به صرف حضور در فضای مجازی و ترند کردن یک هشتگ بسنده نکند. همچنین در فضای انتخابات می‌توان با همکاری تشکل‌ها و بسیج‌های دیگر، فعالیت‌هایی را تعریف کرد که هم کیفیت کار افزایش یابد و هم ضریب دیده شدن آن بیشتر شود. اين بانوي فعال در حوزه‌هاي دانشجويي در پایان با اشاره به برخی محدودیت‌هایی که برای واحد خواهران بسیج دانشجویی وجود دارد، افزود: بعضاً ایده‌ها و فعالیت‌های خوبی از سوی واحد خواهران مطرح می‌شود که توسط دیگران یا واحد برادران پذیرفته شده نیست و واحد خواهران نادیده گرفته می‌شوند و اجازه فعالیت به آنان داده نمی‌شود. به عبارتی این مسئله یکی از آسیب‌های جدی در تشکیلات هست و هنوز ناتمام و حل نشده باقی مانده است.
مسئول واحد سیاسی بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر، با توجه به تجربه یک سال گذشته تشکل‌های دانشجویی، بیان کرد: قبل از دوران کرونا، در بستر فضای فعالیت‌هایی که در کف دانشگاه داشتیم، خیلی ارتباط بیشتری با دانشجویان و فضای عمومی دانشگاه وجود داشت که بعد از این دوران و شیوع بیماری کرونا، این مسئله کاملاً حذف شد و ارتباطات با سایر دانشجویان به حداقلی‌ترین میزان خود رسید. اما باید گفت که بیشتر فعالیت تشکل‌های دانشجویی، در بخش‌های مختلف، لاجرم به سمت فضای مجازی رفت. نوع جنس مطالبه‌گری تشکل‌های دانشجویی به صورت کلی نیاز به تغییرات اساسی دارد و در حال حاضر مطالبه‌گری‌ها بیشتر به سمت فضای ناامیدانه و محافظه‌کارانه رفته است که باید اصلاح شود. در فضای حضوری، صحبت و حرف ما به عنوان تشکل دانشجویی خیلی رساتر و واضح‌تر زده می‌شد ولی خب در فضای مجازی این مسئله وجود ندارد. بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر نیز طی فعالیت‌هایی که در طی یک سال اخیر داشته است، کیفیت و کمیت فعالیت آن در فضای مجازی خصوصا فضای اینستاگرام و توییتر، به شدت افزایش داشته و هم از نظر جذب مخاطبین و هم از نظر اثرگذاری، تأثیرات مطلوب خود را گذاشته است.
نامبرده با توجه به فضای انتخابات پیش رو گفت: ما امسال آن زد و خورد‌ها و گفت‌وگو‌های کف دانشگاه را نداریم و به تبع به خاطر حضور گسترده مردم در فضای مجازی، این جنس مطالبه‌گری در این فضا وجود دارد. فعالیت‌هایی مثل همایش یا برنامه‌ای که قبلاً کف صحن دانشگاه گرفته می‌شد، باید به صورت مجازی برگزار شود و یا حتی بستر‌هایی مثل تدوین کلیپ و مستندکوتاه و... از جمله فعالیت‌های در فضای مجازی هستند. تشکل‌های دانشجویی خصوصا بسیج دانشجویی باید هویت خود یعنی فضای مطالبه‌گری را در انتخابات پیش رو باید حفظ کنند و باید از رفتن به سمت ستاد‌های انتخاباتی پرهیز کرد و توانست آن آرمان‌های موردنظر را با فضای مطالبه‌گری از افراد و کاندیدا‌های موردنظر خواست و به بحث و گفت‌وگو پرداخت.
دبیر واحد سیاسی اتحادیه دفتر تحکیم وحدت، در رابطه با مسئله فعالیت‌های یکسال اخیر دانشجویان گفت: در طی یک سال اخیر دوران کرونا در نوع جنس کنش تشکل‌های دانشجویی بسیار رشد داشته و بعضاً فعالیت‌ها بسیار افزایش پیدا کرده و برای مخاطبین جذاب‌تر نیز شده و فعالیت‌ها نیز به سمت کار‌های تخصصی و نگاه عمیق به مشکلات، پیش رفته است. مخصوصاً اینکه فضای مجازی بر این مسئله افزوده است و لازم است توجه شود که هر حرفی در آن زده نشود. چون فضای مجازی، جایی است که جامعه را سطحی می‌کند، ولی تشکل‌های دانشجویی می‌توانند با استفاده درست از آن، تهدید را تبدیل به فرصت کنند.
وی افزود: این نکته نیز باید درنظر گرفته شود که فضای مجازی نباید موجب این شود، که تشکل‌های دانشجویی از مردم جدا بمانند و به نوعی خود را در یک آکواریوم محبوس کنند و دیگر کاری به مسائل کف جامعه نداشته باشند. این مسئله نیز در طی دوران کرونا تشدید شده است و تشکل‌های دانشجویی به نوعی از فضای کف دانشگاه و دانشجویان دور شده و این دارای آسیب‌های بسیار زیادی است. اتحادیه دفتر تحکیم نیز سعی کرد در فضای مجازی فعالیت‌های جدید و نویی را متناسب با زمان فعلی داشته باشد و در پلتفرم‌های مختلف فضای مجازی، فعالیت‌هایی را همچون تلویزیون اینترنتی مردمان، طوفان‌هایی توییتری و تولید کلیپ‌های مختلف داشته باشد.
دبیر واحد سیاسی اتحادیه دفتر تحکیم وحدت، با تأکید بر انتخابات پیش رو بیان کرد: اولین مسئله در فضای انتخابات موضوع مشارکت است و باید تشکل‌های دانشجویی روی این مسئله سرمایه‌گذاری کنند. در حال حاضر نیز هر چقدر در فضای مجازی بمانیم و از فضای کف جامعه دور شویم، درواقع به آن فضای محبوس خودمان در فضای مجازی بها داده‌ایم و نباید صرفاً در فضای مجازی ماند و باید با عموم مردم ارتباط برقرار کرد. بستر کار‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که با برگزاری جلساتی و رسانه‌ای کردن در خبرگزاری‌های مطرح مثل صداوسیما، ضریب دیده شدن کار خود را افزایش دهیم. البته این مسئله به معنای دور شدن از فضای مجازی هم نیست و باید در هر دو فضا فعالیت داشته و اثرگذاری خودمان را داشته باشیم.
به نقل از خبرگزاري دانشجو؛ مسئول کارگروه انتخابات بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی، گفت: کنش و مطالبه‌گری جنبش دانشجویی از اسفندماه سال ۱۳۹۸ که ما وارد فضای بیماری کرونا شدیم، تفاوت‌های زیادی داشت. قبل از آن در خود دانشگاه فعالیت‌های مطالبه‌گرانه و پژوهشی و گفت‌وگومحور با کارشناسان و مسئولین مربوطه زیاد وجود داشت و بعضاً به تجمعات مختلف نیز می‌رسید. اما در طی این یکسال و نیمی که گذشت، خیلی از این بستر‌ها تغییر پیدا کرد. ولی در حال حاضر ما می‌بینیم که دانشجویان در بخشی به نام نشریات، تولید کلیپ‌های مختلف و مستندکوتاه و گفت‌وگو‌های مردمی و نامه‌های مختلف به مسئولین امر، به شدت موفق و روبه جلوتر از گذشته فعالیت می‌کنند. به عبارتی باید گفت که مطالبه‌گری متوقف نشد و تنها بستر‌های جدید به خود گرفت. در حال حاضر بستر اصلی تشکل‌ها فضای مجازی است و نکته مثبت ماجرا، آن است که خیلی اقبال مردم به سمت فعالیت‌های دانشجویی بیشتر شده است و مردم خیلی از کار‌های ما را مشاهده می‌کنند.
مسئول کارگروه انتخابات بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی، افزود: عمده فعالیت‌ها در انتخابات پیش رو نیز در فضای مجازی است و ما در بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی نیز فعالیت‌های انتخاباتی خود را تحت عنوان ایران ۱۴۰۰ مدتی است که شروع کرده‌ایم و گفت‌وگو‌هایی هر جمعه در بستر برنامه کلاب‌هاوس داشته‌ایم. مسائل مهمی مانند مشارکت حداکثری، آگاهی‌افزایی مردم و گرم کردن مناسب در فضای انتخابات، از جمله موضوعاتی است که باید محوریت کار‌های تشکل‌های دانشجویی باشد. بستر‌هایی هم که در حال حاضر وجود دارد، یکی بستر اینستاگرام و یکی برنامه کلاب‌هاوس است که طبیعتاً هر کدام مزایا و معایبی دارند، ولی خالی کردن هر کدام از این فضاها، قطعا به آن حرکت درست در انتخابات ضربه خواهد زد.