قطع ارتباط دولت و بانک مرکزی کشور را دچار مشکل میکند
حسین درودیان در گفتوگو با خبرگزاری مهر با اشاره به تصویب کلیات طرح استقلال بانک مرکزی، تصریح کرد: در مورد استقلال بانک مرکزی باید به یک معنای مثبت و یک معنای منفی آن اشاره داشت. معنای مثبت استقلال بانک مرکزی، شامل استقلال عملیاتی است؛ به نحوی که بانک مرکزی بتواند به صورت فنی و تخصصی، از ابزارهای تخصصی خود استفاده کند تا به اهداف از پیش تعیین شده برسد؛ به این معنا که این بانک، اقدامات بودجهای دولت و انتظارات سیاسی او را به نحوی مدیریت کند که در نهایت، دولت با گرایشات پوپولیستی، قدرت مانور را از بانک مرکزی برای دستیابی به این اهداف نگیرد.
وی افزود: در عین حال باید توجه داشت که استقلال سیاسی، از معنای نامطلوبی برای بانک مرکزی برخوردار است؛ به این معنا که در واقع بانک مرکزی اهداف سیاستی را به صورت خودمختار بر اساس میل خود و البته در ارتباط با اولویتهای اقتصاد ملی و سیاستهای کلی و کلان حاکم بر اقتصاد کشور انتخاب کرده و از حیث عاملیتی، رهبران بانک مرکزی یک نوع خودمختاری در برابر حاکمیت داشته باشند؛ به نحوی که در موقعیتی قرار بگیرند که نتوان آنها را مورد سؤال قرار دهند، یا آنها را برکنار کرده و در برابر حاکمیت سیاسی، خودمختاری پیدا کنند؛ پس این معنای نامطلوب از استقلال بانک مرکزی است.
این اقتصاددان در پاسخ به این سؤال که در قانون کدامیک از این نوع استقلال مورد توجه واقع شده است، تصریح کرد: در این قانون سعی شده سطوح بالایی از استقلال برای بانک مرکزی محقق شود که البته در معنای اول قابل دفاع است و محدودیتهایی را بر روی برداشت دولت از منابع بانک مرکزی قائل شده و مداخلات ارزی دولت در بانک مرکزی را کاهش میدهد که این استقلال عملیاتی است و یک معنای مطلوب و خوب به شمار میرود؛ اگرچه در مورد حوزه پول و نه ارز در حال حاضر هم، تا حد زیادی این قدرت مانور برای بانک مرکزی وجود دارد.
درودیان در توضیح این مطلب ادامه داد: البته در مورد ارز نیز اشکالاتی وجود دارد؛ چراکه قطع ارتباط دولت و بانک مرکزی، ممکن است که کشور را دچار چالش کند؛ ولی آنجایی که این موضوع نامطلوب است در طرح جدید اصلاح شده است؛ به این معنا که در طرحی که کلیات آن تصویب شده، ساختار عاملیتی برای بانک مرکزی تعیین شده که در آن، عملاً بانک مرکزی از کنترل دولت خارج شده و این خروج از کنترل دولت به این معنا است که مردم هم که به دولت رأی دادهاند، کنترلی بر بانک مرکزی ندارند؛ پس گرایش نمایندگان آنها در بانک مرکزی انعکاس نمییابد.
وی درخصوص مهمترین نقطه قوت این طرح خاطرنشان کرد: مهمترین نقطه قوت طرح این است که به بانک مرکزی تکلیف میکند که نباید نسبت به اهداف توسعهای اقتصاد و بخش حقیقی آن یا حتی تشکیل سرمایه بیتفاوت بوده و نباید با بانکهایی که عملکرد مثبتی برای اقتصاد ملی دارند با بانکهای دارای عملکرد تأمین مالی برای بخشهای غیراولویتدار، یکسان تعامل شود.