بایدها و نبایدهای نامزدهای سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری - بخش نخست
توان مدیریت و احساس مسئولیت؛ مهم‌ترین شاخص‌های رئیس‌جمهور
رضا الماسی
کسانی که داوطلب ریاست جمهوری می‌شوند... انتظار داریم سنگینی کار را بدانید؛ شما که داوطلب شده‌‌اید، بدانید چه چیزی را می‌خواهید بر دوش بگیرید، چه بار سنگینی را می‌خواهید بر دوش بگیرید؛ این را بدانید. اگر دیدید می‌توانید، خیلی خب، وارد کارزار انتخاباتی بشوید؛ امّا این جور نباشد که سنگینی کار را ندانید. اوّلاً مشکلات و مسائل اصلی کشور را بشناسید. مسائل کشور یکی دو تا که نیست؛ صدها مسئله هست که از این صدها مسئله اقلّاً ده‌ها مسئله‌اش جزو مسائل اساسی و مهمّ کشور است؛ اینها را بدانید، بدانید که مشکل کشور کجا است و مسائل کشور چیست، برای حلّ آن مسائل هم یک برنامه‌ای و راه‌حلّی داشته باشید، ولو اجمالی؛ حالا نمی‌گوییم تفصیلی؛ ولو به نحو اجمال، یک راه‌حلّی برای آن داشته باشید.(رهبر معظم انقلاب، ۱۴۰۰/1/۱)
سه شنبه هفته گذشته اولین روز از مهلت در نظر گرفته شده برای ثبت‌نام کاندیداهای ریاست جمهوری بود. در طول چند ماه گذشته از جناح‌ها و سلایق مختلف سیاسی کشور، افراد زیادی برای کاندیداتوری اعلام آمادگی کرده‌اند. تصور مدیریت بر سطح بسیار وسیع قوه مجریه و مسائل آن، بی‌تردید موجب تصدیق این گزاره مهم خواهد شد افرادی که برای پذیرش این مسئولیت سنگین اجرایی پا پیش می‌گذارند، باید بهره فراوانی از توانمندی‌های متنوع مدیریتی برده باشند.
رهبر معظم انقلاب در بخش دیگری از بیانات نوروزی امسال خطاب به نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری می‌فرمایند: «شما باید بدانید که در کشور چه خبر است و چه انتظاری هست و چه کار باید انجام بگیرد؛ اینها را بدانید. اگر می‌بینید می‌توانید این بار سنگین و مهم را به دوش بگیرید، بسم‌الله، وارد بشوید؛ اگر دیدید نه، وارد نشوید که در روایت دارد که به آن کسی که یک کاری را نمی‌تواند و وارد آن کار می‌شود وعده خیلی بدی داده‌اند که من حالا دیگر آن وعده را عرض نمی‌کنم.»
ثبت‌نام نامزدهای ریاست جمهوری
در آستانه انتخابات ۱۴۰۰ در شرایطی به سر می‌بریم که به واسطه عملکرد بسیار ضعیف دولت یازدهم و دوازدهم که حتی در تامین اولیات زندگی مردم هم درمانده است، سطح توقعات مردم از رئیس‌جمهور و مدیریت بر قوه مجریه و همچنین کارگزاران آن بسیار پایین آمده است.
همچنین شاهد هستیم که در آستانه ثبت‌نام‌ها در انتخابات افراد بسیار زیادی ابراز تمایل کردند که در انتخابات حضور پیدا کنند و رئیس‌جمهور بشوند. محمد امین ساغندی، فعال دانشجویی و عضو تشکل جامعه اسلامی دانشگاه تهران در این باره به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «بسیاری از این افراد به مقام ریاست جمهوری چشم طمع دوخته‌اند و بدون توجه به شرایط کشور و سطح توقع مردم اعلام کاندیداتوری نموده‌اند. بنابراین قطعاً این یک آفت است و مردم باید توجه کنند به هیچ عنوان فریب حضور این افراد و وعده‌هایی که می‌دهند را نخورند و توجه داشته باشند که ما باید به کسی رای بدهیم که حقیقتاً برازنده مقام دوم کشور در گام دوم انقلاب باشد. به این ترتیب برای یک انتخاب صحیح لازم است شاخص‌هایی را مورد توجه قرار بدهیم.»
شاخص‌های رئیس‌جمهور مطلوب
این فعال دانشجویی در بیان شاخص‌های انتخاب اصلح اظهار می‌دارد: «شاخص اول این است که کسی شایستگی قرار گرفتن در پست ریاست جمهوری را دارد که به تعبیر رهبری از ظرفیت‌ها و امکانات کشور برآورد کامل و دقیقی داشته باشد. بسیاری از افرادی که وارد صحنه انتخابات شده و کاندیدا می‌شوند و ادعا می‌کنند که می‌توانند مشکلات کشور را حل کنند و کشور را از وضعیت فعلی نجات بدهند، اطلاع کاملی از ظرفیت‌ها و امکانات و شرایط گوناگون کشور در حوزه‌های مختلف ندارند. بعضی از آنها اطلاعات بسیار محدودی از این ظرفیت‌ها دارند که مطمئناً حد نصاب لازم برای قرار گرفتن در این پست را تامین نمی‌کند.»
ساغندی ادامه می‌دهد: «شاخص دوم این است کسی صلاحیت ریاست بر جمهور را دارد که با تمام وجود به مبانی نظری انقلاب معتقد باشد و به این مبانی و اصول، پایبندی عملی داشته باشد. متاسفانه در همین انتخابات پیش رو شاهدیم کسانی داعیه ریاست جمهوری دارند که وقتی به سابقه آنها مراجعه می‌کنیم می‌بینیم کوچک‌ترین نسبتی با مبانی اسلام و انقلاب ندارند. بنابراین چنین افرادی به هیچ عنوان شایستگی ریاست جمهوری را ندارند. نکته بعدی این است که ما صرفاً رئیس‌جمهوری نمی‌خواهیم که عملگرا باشد چرا که عمل‌گرایی آفت بسیار بزرگی برای کارگزاران نظام اسلامی است. از افرادی که اقدام به ثبت نام برای تصدی پست ریاست جمهوری می‌کنند و دغدغه‌شان ساخت مسکن و پل و جاده و تامین معیشت مردم است باید پرسید؛ با چه الگویی می‌خواهند وضعیت اقتصاد را بهبود ببخشند؟ ما در گام دوم انقلاب اسلامی باید بر اساس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت حرکت کنیم و هر الگویی که از شرق و غرب وارد می‌شود به طور مجزا مطلوب ما نخواهد بود.»
شرکت در انتخابات موجب حفظ نظام است
بسیاری از کارشناسان و ناظران داخلی و خارجی معتقدند، نصاب شرکت مردم در انتخابات تاثیر مستقیمی بر ابعاد مختلف زندگی مردم و همچنین آینده نظام اسلامی خواهد داشت.
حمیدرضا شاهمیرزایی، فعال فرهنگی و عضو سابق بسیج دانشجویی استان کرمان در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «همان طور که مستحضرید از ابتدای خلقت تاکنون، 124 هزار پیامبر برای تعلیم و تربیت انسان‌ها مبعوث شده و در این راه مشقت‌های زیادی را به جان خریده‌اند. لازمه تعلیم و تربیت مردم جامعه، داشتن یک نظام سیاسی برآمده از دین می‌باشد که به فضل الهی پس از قریب به 1400 سال کشمکش، توسط امام خمینی رحمت‌الله علیه بنیانگذاری و با خون صدها هزار شهید تثبیت گردیده است.»
او می‌افزاید: «امام راحل رضوان‌الله علیه فرمودند؛ حفظ نظام اوجب واجبات است. از مهم‌ترین راه‌های حفظ نظام شرکت حداکثری در انتخابات و همچنین انتخاب فرد اصلح می‌باشد. به نظر بنده حضور در انتخابات به عنوان مقدمه واجب بر همه مسلمان‌ها واجب است.»
این فعال فرهنگی با اشاره به شاخص‌های فرد اصلح برای ریاست جمهوری اظهار می‌دارد: «شاخص‌هایی در این خصوص وجود دارد که بارها رهبر معظم انقلاب متذکر شده‌اند؛ اعم از با کفایت بودن، با ایمان بودن، عدالتخواه بودن، مردمی بودن، جهادی و انقلابی بودن و.... لازم است مردم با سرلوحه قرار‌دادن این شاخص‌ها، مدیریت اجرایی کشور را که یک روز آن هم می‌تواند دنیا و آخرت مردم را تحت تاثیر قرار دهد، به فرد اصلح واگذار کنند. این انتخاب اگر درست باشد می‌تواند شروعی برای رشد مادی و معنوی امت اسلامی در سرتاسر جهان و رهایی مظلومان و مستضعفان از چنگال خونین مستکبرین و ظالمان
باشد.»
مردم به نظر کارشناسان توجه کنند
طبیعی است، کاندیدای ریاست جمهوری باید برنامه عملیاتی داشته باشد. در همین راستا در انتخابات‌های اخیر همیشه شاهد بوده ایم که معمولاً کاندیداها یک کلاسور ۲۰۰، ۳۰۰ صفحه‌ای به عنوان برنامه ارائه می‌دهند اما آنچه مهم است اینکه بررسی‌های تخصصی نشان می‌دهد که چقدر این برنامه‌ها واقعی و قابل اعتناست.
ساغندی، عضو شورای مرکزی تشکل جامعه اسلامی دانشگاه تهران در این باره تصریح می‌کند: «همان‌طور که حضرت آقا اشاره فرمودند لازم است کارشناسان در مورد برنامه‌های کاندیداها نظر کارشناسی خود را اعلام کنند و مردم با توجه به این نظرات کارشناسی اقدام به رای دادن نمایند. نکته دیگر برای شرایط ریاست جمهوری این است که کاندیدای ریاست جمهوری باید توان مدیریتی داشته باشد. همان‌طور که می‌دانیم مدیریت قوه مجریه بسیار پیچیده و وسیع است چرا که این دستگاه، بزرگ‌ترین دستگاه اجرایی کشور می‌باشد و طبیعتاً شخصی باید متصدی آن بشود که از توان مدیریتی بالایی برخوردار باشد. مدیر خوب باید از یک شخصیت چند بعدی برخوردار باشد. ارزیابی اینکه کدام یک از کاندیداها به طور واقعی از یک چنین شخصیتی برخوردار هستند موضوعی است که باید در مقام عمل به اثبات برسد. یعنی با مراجعه به سابقه افراد در مدیریت‌هایی که داشته‌اند می‌توان به این جمع‌بندی رسید که کدام کاندیدا از توان مدیریتی بالاتری برخوردار است.»
او در پایان تصریح می‌کند: «رئیس‌جمهور باید یک نگاه همه‌جانبه و جامع نسبت به مسائل کشور داشته باشد. در حال حاضر ما در شرایطی به سر می‌بریم که به دلیل ضعف‌های شدید دولت‌های یازدهم و دوازدهم به خصوص در مسائل اقتصادی که برای همه مردم ملموس و قابل درک است افرادی که اعلام کاندیداتوری می‌کنند حجم بالایی از برنامه‌های خود و بعضاً همه برنامه‌هایشان را معطوف به مسائل اقتصادی می‌کنند. این کاملاً اشتباه است. درست است که ما در حال حاضر ضعف‌های زیادی در حوزه اقتصاد داریم و به همین دلیل اولویت اول کشورمان مسائل اقتصادی است اما در عین حال باید توجه داشت که مسائل دیگر کشور نیز هر کدام در جای خود اهمیت دارند. مسائلی همچون فرهنگ، سیاست خارجی، سیاست داخلی، مسئله تعلیم و تربیت و علم و فناوری بسیار مهم هستند و کسی که داعیه ریاست جمهوری دارد باید به همه مسائل کشور توجه کند.»
عوامل دلسردی مردم به انتخابات
شرایط موجود و ناکارآمدی‌های پیاپی دولت در تحقق وعده‌هایش و برآورده نکردن کف خواسته‌های مردم از یک طرف و اعلام نامزدی افرادی با تیم رسانه‌ای قوی و رزمه ضعیف و یا با کارآمدی حداقلی در جریانات مختلف سیاسی از سوی دیگر باعث شده تا مطابق نظرسنجی‌های معتبر، شاهد دلسردی نسبی مردم نسبت به حضور در انتخابات باشیم.
محمد آبشاری، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران در این باره به گزارشگر کیهان می‌گوید: «این فضا به خودی خود تکثر زاست و در صورت عدم وحدت در هر دوسوی جریان‌های انتخاباتی تجربه سال 84 تکرار خواهد شد. مهم‌ترین شاخصه‌ها همان طور که حضرت آقا در بیانات ابتدای سال فرمودند عبارت است از مدیر بودن، ایمان و اعتقاد به جوانان، عدالتخواهی وضد فساد بودن، مردمی بودن، امیدوار بودن، اعتقاد به توانمندی‌های داخلی و دارای عملکرد انقلابی و جهادی بودن.»
او ادامه می‌دهد: «به نظر بنده کسی شایسته این مسئولیت خطیر است که شاخص کارآمدی‌اش در مسئولیت‌های قبلی به همراه برنامه‌ای مدون و شفاف برای اداره امور در هریک از مسائل مهم کشور احراز گردد. همچنین رئیس‌جمهور باید پاکدستی و ولایی و مردمی بودنش در مسئولیت‌های قبلی احراز شده باشد. کسی که شایسته این امر نیست بیشترین لطمه‌اش بیش از اینکه شامل حال خودش و جریان پشت سرش باشد به اصل نظام خواهد بود.»