kayhan.ir

کد خبر: ۲۱۴۲۶۵
تاریخ انتشار : ۲۱ فروردين ۱۴۰۰ - ۲۱:۲۸
کیهان بررسی می‌کند

5 ماه بن بست کامل سیاسی در لبنان چه کسانی اجازه تشکیل دولت را نمی‌دهند؟

«سعد حریری» که حدود پنج ماه از ماموریت وی برای تشکیل دولت می‌گذرد، گویا مغضوب حامی قدیمی خود، یعنی رژیم سعودی، واقع شده و از تشکیل دولت جدید، کاملاً وا مانده است.



سعد حریری، سیاستمدار لبنانی و دومین پسر «رفیق حریری»، از ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ نخست‌وزیری لبنان را بر عهده داشت و بار دیگر و از سال ۲۰۱۶ تا ژانویه ۲۰۲۰ (اول بهمن 1398) نخست‌وزیر این کشور بود. او که خود مسئول بخشی از بحران‌های لبنان است، وقتی بحران‌ها به اعتراضات و شورش‌های خیابانی کشیده شد و امتداد یافت، استعفا داد و حالا نیز به یک منتقد سیاسی تبدیل شده است! پس از او، «حسان دیاب» تا اوت 2020 (مرداد 1399) نخست‌وزیر لبنان بود، اما بحران‌های عمیق و عدم اجماع سیاسی و سیطره «گرایش‌های قومی-قبیله‌ای»، به جای «توافق ملی»، کار را به جایی رساند که دیاب خیلی زود به استعفا مجبور شد. پس از او، نوبت استعفا به «مصطفی ادیب» رسید. او که چند هفته نخست‌وزیر مکلف بود، استعفا داد.
سرانجام، سعد حریری در 22 اکتبر ۲۰۲۰ (یکم آبان ماه ۱۳۹۹) به عنوان مأمور تشکیل دولت جدید لبنان انتخاب شد. با این حال، او تا به امروز موفق نشده است کابینه خود را نهایی و نام خود را به عنوان نخست‌وزیر جدید این کشور تثبیت کند. او که سال‌ها تحت حمایت آل‌سعود قرار داشته است، گویا این بار بخت یار نبوده و حمایت آل‌سعود از او برداشته شده است. حدود یک سالی هست که بحث چرخش آل‌سعود از او به سمت برادرش مطرح می‌شود.
این ناکامی در تشکیل دولت، با شورش‌ها و آشوب‌های دائمی لبنان همزمان شده است، آشوب‌هایی که هر از گاهی فروکش می‌کند، اما دوباره شعله‌ور می‌شود. این اعتراضات که از مهر 1398 آغاز شده است، همچنان ادامه دارد. آشوب در لبنان، ویژگی‌های خاصی دارد: رهبری مشخصی ندارد، خشونت در آن مشهود است، گرچه علت آن، وضع بد معیشتی است، اما شعارهای رادیکال نیز در آن مطرح می‌شود. در واقع، این شورش ویژگی پوپولیستی دارد، و حامل شعارها و خواسته‌های انجام نشدنی است.
در همین رابطه، منابع مطلع در لبنان به روزنامه «البناء» این کشور گفته‌اند، بحران دولت [و تشکیل کابینه جدید] پیچیده است و گره اصلی مشکل نیز خارجی است. این روزنامه لبنانی به نقل از منابع خود نوشته است، گره اصلی، مخالفت عربستان با نخست‌وزیری سعد حریری است. لذا حریری مردد است تشکیل دولت جدید را اعلام کند، زیرا می‌ترسد که با چند بحران، روبه‌رو و شخص خودش مسئول این بحران‌ها اعلام شود.
در همین رابطه، «غسان عطاالله» از وزرای اسبق لبنانی، به روزنامه البناء گفت، سعد حریری منتظر اشاراتی از خارج از کشور است که این اشارات مرتبط با برخی مشکلات خاص و تغییراتی در منطقه است تا کابینه پیشنهادی را معرفی کند. این در حالی است که لبنان روز به روز بیشتر فرو می‌پاشد.
لبنان چند وقتی است که زایشگاه مشکلات است. از هر مشکل، مشکلی دیگر متولد می‌شود و ریسمانی نامرئی مشکلات باربط و بی‌ربط را به هم متصل می‌کند و از آن، تار عنکبوتی را می‌سازد که هر که واردش شود، گرفتار می‌شود. دولت‌های ائتلافیِ قومی-قبیله‌ای که به جای پیگیری مصالح ملی، پیگیر مصالح قوم و قبیله خود هستند، توانایی شکافتن این تار و بهبود اوضاع را ندارند. این‌ها به جای حل مسائل، روی وارونه ‌سازی حقایق متمرکز شده‌اند. از این رو، نه تنها مسائل را حل نمی‌کنند، بلکه باعث افزونی آن می‌شوند. سید «حسن نصرالله» در این میان، تأکید کرد: «حزب‌الله مدافع منافع ملت لبنان است». اما تا وقتی همه گروه‌های لبنانی بر سر «منافع ملی لبنان» اجماع نکنند، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. البته خود این امر هم مبتنی بر داشتن تعریف روشنی از «منافع ملی» است.
باید توجه کرد که گره اصلیِ خارجی نیز ارتباط تنگاتنگی با وضع داخلی لبنان دارد. همچنین، باید این نکته را در نظر داشت که روحیه مقاومت (به عنوان یکی از مشخصه‌ها که می‌تواند گره خارجی را نیز باز کند)، چنان‌که در گروهی چون حزب‌الله لبنان به عنوان یکی از شاخه‌ها بارور جریان مقاومت وجود دارد، در بسیاری از گروه‌های لبنانی هیچ ردپایی از آن دیده نمی‌شود، این گروه‌ها که گاهی هویت ضدمقاومت نیز دارند، بنا به ساختار قومی-قبیله‌ای لبنان، همواره سهمی از قدرت را نیز دارند و مانع وحدت رویه کلی می‌شوند و همین عدم وحدت رویه است که باعث ناتوانی این کشور در خنثی کردن نفوذ می‌شود.