چشیدن مرگ
خداوند در آیات قرآن بیان میکند وقتی کالبد حضرت آدم(ع) را ساخت ، از روح خود در آن دمید و آن کالبد جان گرفت: پس زمانی که اندامش را درست و نیکو نمودم و از روح خود در او دمیدم، برای او سجده کنید.(ص، آیه 72)
همین مسئله را درباره دیگر انسانها نیز بیان کرده و فرموده است:آنگاه او را درستاندام كرد و از روح خويش در او دميد.(سجده، آیه 9)
بر اساس آموزههای اسلام همین روح که در کالبد آدمی دمیده میشود، همان نفس و روان آدمی است. به این معنا که جوهر نفس و روح یکی است. این مطلبی است که مفسران و عالمان قرآنی بدان اعتقاد و بر آن تاکید دارند.(نگاه کنید: درس تفسیر آیتالله جوادی آملی، مورخ 15/8/87)
این نفس انسانی همانی است که خداوند آن را در هنگام مرگ، به طور کامل میگیرد و توفی میکند.(نحل، آیه 70) در این حالت، نفس انسانی مرگ را میچشد و میخورد، نه آنکه مرگ او را از میان بردارد. هنگامی که نفس، مرگ را میچشد، بدن را فرو میگذارد و به مرگ میدهد و مرگ بدن را میگیرد و نفس این گونه از تن رها میشود. اینکه خداوند میفرماید: كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَهًُْ الْمَوْتِ؛ هر نفسی چشنده مرگ است(آلعمران، آیه 185)، به این معنا است که نفس، مرگ را میخورد نه آنکه مرگ نفس را بخورد.
پس این فاعل همان نفس است که مرگ را میچشد نه آنکه فاعل، مرگ باشد که نفس را بچشد. وقتی نفس، مرگ را چشید، تن خاکی را رها میکند و آن را به مرگ میدهد و خودش با جسم برزخی میرود و سپس در جهان برزخ نیز مرگ را دوباره میچشد و آن جسم برزخی را به مرگ میدهد و میرود با جسم اخرویاش در قیامت که دیگر آنجا مرگی نخواهد بود؛ چرا که جسم اخروی، چه بهشتی و چه دوزخی هیچ ارتباطی با مرگ نخواهد داشت. از این روست که انسان بهشتی همواره جاودانه خواهد زیست و دوزخی در حالتی قرار دارد که میان مرگ و زندگی است.(اعلی، آیه 14)