فاطمه قاسم‌آبادی

مسئله هولوکاست که در غرب، بر عکس شرق، نه تنها هیچ جای سؤالی در موردش وجود ندارد، که به نوعی خط قرمز بزرگی محسوب می‌شود و از دیرباز به عنوان اصلی تغییرناپذیر و شبه‌مقدس عنوان می‌شود.
حدود یک دهه اخیر که صحت هولوکاست و آمار شش میلیونی‌اش، به چالش کشیده شده است، بیش از پیش دفاع از آن در دستور کار غربی‌ها قرار گرفته است و در همین راستا و برای پاسداری از هولوکاست، کتاب‌ها، سریال‌ها و فیلم‌های زیادی ساخته شده است.
تمام این تلاش‌ها در واقع برای تجدید خاطرات مخاطبینی است که قرار است به جای خواندن تاریخ و مستندات، با تولیدات غربی تاریخ دنیا را بشناسند و به خاطر همین هم این پررنگ شدن مجدد چنین ساخته‌هایی، در واقعیت برای از بین بردن شک‌ها و بی‌اعتمادی‌های حاصل از طرح پرسش مسلمانان است.
فیلم «زندگی در پیش رو» به کارگردانی «ادواردو پونتی» محصول سال 2020 ایتالیاست و این‌بار با زبان ایتالیایی به نوحه‌سرایی در مورد بینوایی یهودیان می‌پردازد و رنج آنها از هولوکاست را به تصویر می‌کشد.
بینوایان در کنار هم
داستان فیلم زندگی در پیش رو که با اقتباس از رمانی به همین نام اثر نویسنده یهودی‌الاصل «رومن گاری» است؛ در مورد زندگی پسر 12 ساله سیاه پوستی از تبار مسلمانان به نام «محمد» است که او را «مومو» صدا می‌زنند.
این نوجوان که تحت سرپرستی یک دکتر پیر زندگی می‌کند، روزی سعی می‌کند از زنی پیر، سرقت کند که با وساطت دکتر و پس دادن اموال، دکتر به این فکر می‌افتد که مومو را مدتی پیش این زن که «مادام رزا» نام دارد، بگذارد. مادام رزا که در جوانی‌اش زن خیابانی بوده، حالا با کمی تغییر شغل، از فرزندان نامشروع زنان خیابانی نگهداری می‌کند و مومو هم که فرزند چنین زنی بوده، قبول می‌کند تا پیش این زن یهودی و بسیار مهربان زندگی کند.
این وضعیت با بدتر شدن حال مادام رزا و تغییرات روحی و شخصیتی مومو، در مدتی که پیش آنهاست، باعث می‌شود تا داستان فیلم جلو برود و مادام رزا از زخم‌های گذشته‌اش برای مومو بگوید....
مثلت مورد علاقه هالیوود
یکی از نکات بسیار برجسته فیلم «زندگی در پیش رو»، نگاه فیلم به زندگی مسلمانان است. در گذشته معمولا تنها وقتی در فیلم‌های هالیوودی شخصیت‌های مسلمان حضور داشتند که قرار باشد یا خرابکاری بزرگی اتفاق بیفتد و یا تروری صورت بگیرد ولی در یک دهه اخیر مسلمانان در این گونه فیلم‌ها به اصطلاح ارتقای درجه گرفته‌اند و به موجوداتی سرگشته، فقیر و بیزار از زندگی تبدیل شده‌اند.
مثلت مسلمان، سیاه پوست و فقیر که چهره مورد علاقه از مردمی است که باید خودشان و اعتقاداتشان در هالیوود تحقیر شود، در حال حاضر به شدت پررنگ شده و معمولا از آن استفاده می‌شود تا به مردم غرب که از قضا به اسلام هم علاقه‌مند شده‌اند و طبق آمار هر روز به تعدادشان افزوده می‌شود، یادآور شود که انتهای این علاقه چیزی نیست بجز فلاکت!
استفاده از شخصیت پسربچه سیاه‌پوست، حرام‌زاده، مسلمان و خلافکار، مخصوصا با توجه به اینکه ایتالیا جزو نژادپرست‌ترین مردم اروپایی محسوب می‌شوند و روی رنگ پوست هم بسیار حساس هستند، قابل توجه است.
هنرمندان یهودی در خدمت هدف مشترک
تقریبا با موفقیت اولین ساخته‌های هالیوودی، سیل یهودیان ثروتمند که از قبل فهمیده بودند جادوی سینما می‌تواند چه تاثیری روی مردم بگذارد، روانه این صنعت شدند و با در اختیار گرفتن بزرگ‌ترین کمپانی‌های فیلم‌سازی، سکان این صنعت را هم مانند دیگر صنایع پر سود دنیا مانند مشروب‌سازی، لوازم آرایش و... در دست گرفتند.
با به دست گرفتن این صنعت پر منفعت، یهودیان سعی کردند تا به هر طریقی که می‌شود از هنرمندان و بازیگران یهودی و همکیشان خود در این تجارت استفاده کنند ولی چون مردم مسیحی آن دوران، از یهودیان متنفر بودند، این هنرمندان به ناچار اسامی شبه‌مسیحی برای خود انتخاب کردند که مردم با شنیدن نامشان رقبت دیدن‌شان را از دست ندهند.
هنرمندانی چون کرگ داگلاس (با نام واقعی ایشور دانیلویچ )، تونی کورتیس (برنارد شوارتز)، یول براینر (ئی‌یول باریسویچ)، کری گرانت (آرچیبالد الک لیچ) و... از شاخه بازیگران مشهور و ثروتمند یهودی در هالیوود هستند.
رومن گاری با نام اصلی «رومن کاتسِف» نویسنده یهودی‌الاصلی است که خانواده‌اش روسی بودند و در فرانسه بعد از چاپ چند داستان نه چندان معروف، اسمش را تغییر می‌دهد و با این تغییر گویی نوشته‌ها و سرنوشتش هم تغییر می‌کند.
رومن گاری همیشه در نوشته هایش، به اصالت زندگی و سبک یهودیان وفادار است و مانند عده زیادی از یهودیان، به جای مذهب و شرعیات، برای قومیت ارزش بیشتری است و این مسئله در نوشته‌هایش نمود خاصی دارد و در اقتباس‌های سینمایی از کتاب‌هایش هم این مسئله کاملا واضح است.
وقتی یهودیان نجات بخش می‌شوند
در فیلم «زندگی در پیش رو»، مخاطبین از همان ابتدا نوجوان آواره‌ای را می‌بینند که آرزو دارد سرنوشتش را عوض کند ولی این کار برایش ممکن نیست و هر بار زندگی او را به سمت انتخاب‌هایی می‌برد که‌گریزناپذیرند و در نهایت هم مادام رزا، زن یهودی رنج کشیده، می‌تواند این نوجوان بد اقبال که از قضا هم سیاه پوست است و هم مسلمان را نجات بدهد و به او زندگی دوباره‌ای را هدیه کند.
فیلم «زندگی در پیش رو»، با وجود اینکه در ایتالیا ساخته شده است اما بیشتر شبیه فیلمی آمریکایی است و هیچ اثری از سبک زندگی ایتالیایی در آن دیده نمی‌شود و کاملا ضعف فیلمنامه در ایتالیایی کردن داستان مشخص می‌شود. به خاطر همین نوع روایت فیلم، زندگی در پیش رو، هیچ جذابیتی در بیان داستان ندارد و به کندی پیش می‌رود.
کارگردان و نویسنده فیلم «زندگی در پیش رو»، ادواردو پونتی است که فرزند کارلو پونتی (تهیه‌کننده بزرگ ایتالیایی) و سوفیا لورن (بازیگر معروف ایتالیایی و ایفاگر نقش مادام رزا در همین فیلم) است ولی بر خلاف پدرش که تهیه‌کننده قدرتمندی بود و وزنه‌ای در سینمای اروپا محسوب می‌شد اما ادواردو تا بحال نتوانسته اثر قابل توجهی از خود ارائه بدهد. ادواردو پونتی حتی با استفاده از شهرت مادرش هم نتوانست نظر مخاطبین عام را در مورد فیلم زندگی در پیش رو به دست بیاورد و منتقدین هم استقبال چندانی از این داستان نکرده‌اند، هرچند به خاطر موضوع فیلم، احتمال اینکه آکادمی اسکار نظر مثبتی به این زندگی در پیش رو بیندازد و شانسی برایش در نظر بگیرد وجود دارد اما این فیلم در نظر مخاطبین و منتقدین اثری بسیار ضعیف عنوان شده است و نمرات پایینی را در سایت‌های معتبر نصیب خود کرده است.