مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «بررسی عملکرد قانون بودجه و عملکرد مالی دولت در سال 1398» با‌اشاره به عدم تحقق 30 درصد منابع مصوب بودجه در این سال اعلام کرد: در سال 1398، از مجموع حدود 9 میلیارد دلار استفاده از منابع ارزی صندوق توسعه ملی (حدود 100 هزار میلیارد تومان) برای جبران کسری بودجه، نزدیک به هفت میلیارد دلار یعنی حدود 80 هزار میلیارد تومان (با احتساب متوسط نرخ دلار نیما)، از طریق پایه پولی و توسط بانک مرکزی تامین شده است.
این گزارش توضیح داده است: با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از منابع ارزی صندوق توسعه ملّی در حساب‌هایی قرار داشته است که امکان دسترسی به آنها وجود ندارد، معادل ریالی این منابع توسط بانک مرکزی و از طریق پایه پولی تأمین شده است که تأثیر خود را در تورم بالای سال‌های 1398 و 1399 نشان داده است. به این ترتیب، بیش برآورد منابع و یا شناسایی منابع غیرواقعی در قانون بودجه و عدم افزایش منابع پایدار و مدیریت هزینه‌های دولت، یکی از پیشران‌های اصلی تورم در کشور است که لازم است نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در همه مصوبات دارای بار مالی و به ویژه در بررسی لایحه بودجه سالیانه نسبت به این مسئله حساسیت ویژه‌ای داشته باشند. در بخش «چکیده» گزارش بازوی کارشناسی مجلس آمده است: بودجه سال 1398 با بیش برآوردی منابع حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی، با رقم 448 هزار میلیارد تومان به تصویب رسید. مطابق پیش‌بینی‌های کارشناسان، تنها 317 هزار میلیارد تومان از این منابع در عمل تحقق یافت و دولت با کسری بودجه‌ای در حدود 131 هزار میلیارد تومان مواجه شد. این رقم بدون احتساب 44 هزار میلیارد تومان اوراق منتشر شده بر اساس مجوزهای قانون بودجه 1398 است که در ادبیات اقتصادی، جزئی از کسری بودجه محسوب می‌شود. به عبارتی مجموع کسری بودجه سال 1398، 175 هزار میلیارد تومان است که 44 هزار میلیارد تومان آن با مجوز خود قانون بودجه با انتشار اوراق مالی اسلامی پوشش داده شده است. این مرکز پژوهشی با تاکید بر اینکه به دلیل صدور مجوزهای قابل توجه خارج از قانون بودجه سال 1398، بررسی «عملکرد قانون بودجه» در سال 1398 نسبت به بررسی «عملکرد مالی دولت» در سال 1398 متفاوت است، یادآور شده است: منابع حاصل از نفت و فرآورده‌های نفتی حدود 39 هزار میلیارد تومان است که 26 درصد رقم مصوب در بودجه سال 1398 و بیش از 60 درصد کمتر از عملکرد سال قبل است.
تأیید سازمان برنامه
گزارش سازمان برنامه و بودجه هم نشان می‌دهد فقط 30 درصد درآمد پیش‌بینی شده در قانون بودجه 98 از محل صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص گاز در این سال محقق شد. به گزارش خبرگزاری فارس، سازمان برنامه و بودجه در قالب یکی از پیوست‌های لایحه بودجه 1400، گزارشی از میزان تحقق منابع و مصارف بودجه 98 و میزان صادرات نفت و گاز کشور ارائه داد. بر اساس گزارش ذکر شده، در طرف منابع، تحقق درآمدهای مالیاتی نسبت به قانون بودجه، 93.2 درصد، تحقق منابع حاصل از صادرات نفت و میعانات گازی در مقایسه با قانون بودجه حدود 30 درصد بوده که تحقق حدود یک سوم این رقم در ماه‌های بهمن و اسفند حاصل شده است. میزان تحقق منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های مالی در مقایسه با قانون بودجه 98 نیز 232.5 درصد بوده است. بر اساس این گزارش، دولت با هدف جبران کسری بودجه ناشی از عدم تحقق چشمگیر درآمدهای نفتی در سال 98، مجوز انتشار اوراق مالی مازاد و برداشت از صندوق توسعه ملی را در خردادماه این سال از شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا گرفت. البته براساس این مصوبه، سقف مجوز دولت برای استفاده از این دو راهکار 76.5 هزار میلیارد تومان بود ولی با درخواست مجدد دولت، این سقف افزایش یافت. بر همین اساس، دولت 38 هزار میلیارد تومان اوراق مالی مازاد بر قانون بودجه در سال 98 فروخت و 65.3 هزار میلیارد تومان هم از صندوق توسعه ملی برداشت کرد.