راههای آسمان و مدارهای ستارگان
بر اساس تعالیم قرآن، هر ستارهای برای خود «راه» خاص دارد که در آن حرکت میکند. این راههای اختصاصی بسیار منظم و استوار است، به طوری که خروج از آن برای ستارگان امکانپذیر نیست.
در آیات قرآن از این راه، به «فلک» به معنی مدار یاد میشود که ستاره در آن به شکل شناور همچون کشتی (یس، آیات 40 و 41) در حرکت است؛ چنانکه خدا میفرماید: و اوست آن کسى که شب و روز و خورشید و ماه را پدید آورده است؛ هر کدام از این دو در مدارى معین شناورند. (انبیاء، آیه 33)
در جایی دیگر نیز میفرماید: نه خورشید را سزد که به ماه رسد و نه شب بر روز پیشى جوید و هر کدام در مداری شناورند. (یس، آیه 40)
از نظر قرآن، حرکت ماه و خورشید در «فلک» (مدار) خودشان موجب میشود تا شب و روز نیز همانند ماه و خورشید از یک نظم ریاضی و منطقی برخوردار باشند.
البته گاه سخن از «حبک» به جای «فلک» است. خدا میفرماید: وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُکِ؛ و سوگند به آسمان که دارنده «حبک».(ذاریات، آیه 7)
واژه «حُبک» جمع «حباک» به معنای خطوط منظم استوار و زیبا آمده است که از باد در شنزار ایجاد میشود. پس به خطوط منظم در آب ساکن در هنگام پرتاب سنگ که استوار و پایدار نیست، حبک گفته نمیشود، بلکه موج مینامند.
البته در فرهنگ عربی، به شکن شکن مو، آغل ساخته شده با نیها به شکل خطوط منظم و پارچه بافته شده با نظم کامل و خطوط مشخص و روشن نیز «حباک» گفته میشود.
در قرآن آمده که آسمان دارای راههای استوار و منظم و زیبایی است که هر ستارهای در آن همانند شناگر ماهر حرکت میکند بدون آنکه از آن خطوط خارج شود. این همه بیانگر استواری آسمان و نظم دقیق آن است که جلوی برخورد ستارگان با هم را میگیرد.
البته «حبک» آسمان بر اساس این تفسیر، غیر از «طرایق» آسمان است که خدا در قرآن از هفت طریق سخن به میان آورده است و فرموده است: وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَکُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ؛ به تحقیق فوق شما هفت راه قراردادیم(مومنون، آیه 17)؛ زیرا حبک راههای مداری ستارگان است، در حالی که طریق غیر از آن است.
پس بر اساس آموزههای قرآن، «حبک» راههای مداری ستارگان است؛ در حالی که «هفت طریقه» در آسمان برای امور دیگر است.
سعید خرمی