۴ کارشناس اقتصادی طی نامهای مطرح کردند
بایدها و نبایدهای سیاستگذاری بورس در روزهای آینده
چهار کارشناس اقتصادی در نامهای دلایل بنیادین ریزش شاخص بورس را تشریح کردند و بایدها و نبایدهای رفتار دولت در این بازار را توصیف کردند.
در نامه سرگشاده این کارشناسان، اوضاع این روزهای بورس اوراق بهادار مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه ضمن اشاره به دلایل رشد اخیر بورس، درباره آنچه در روزهای پیش رو «نباید کرد»، آمده است:
«۱. ابعاد بورس ما در حال حاضر بسیار بزرگتر از آن است که در صورتی که قیمت تعادلی سهام شرکتها از قیمت فعلی آنها کمتر باشد بتوان با حمایتهای دستوری و مقطعی برخی بازیگران حقوقی از افت بیشتر آن جلوگیری کرد. مثلا اگر در شرایطی که بازار حدس میزند قیمت تعادلی کمتر از قیمتهای موجود است با اجبار شرکتهای حقوقی و یا با اعطای تسهیلات برای خرید سهام سعی در حفظ بازار داشته باشیم، این سیاست تنها مسیر خروج سفتهبازان از بازار را هموار کرده و ناترازیهای بورس به سرعت به سایر بازارها علیالخصوص بازار ارز منتقل میشود.
این اقدام ریسک بالای بازار بورس را به کل اقتصاد گسترش داده و میتواند ماشه تورمهای بالا در اقتصاد ایران را فعال کند. دقت به این نکته ضروری است که نظارت بر عملکرد تعداد بسیار زیادی بازیگر حقیقی و جلوگیری از سفتهبازی آنان در بازار ارز بسیار سختتر از نظارت بر تعداد محدودی بازیگر حقوقی است. از طرف دیگر در صورتی که قیمت تعادلی بازار بیش از قیمتهای فعلی باشد نیازی به حمایت دولت نیست و این افت شاخص توسط خود بازار و سرمایهگذاران با افق برنامهریزی بلندمدت اصلاح میشود.
2. حمایتهای دستوری از سهامهای خاص -علیالخصوص سهامهای شاخص ساز- تنها منجر به تعویق فرآیند اصلاح قیمتهای نسبی سهامها میشود و به زیان کل بازار خواهد بود. این خلاف سیاستگذاری در جهت منافع عمومی است و قطعا منجر به فساد شدید شده و در راستای کمک به خروج سریعتر سرمایهگذاران کلان از سهامهای غیرارزنده و در نهایت سقوط شدیدتر آن سهامها و کل بازار میشود.
3. نباید با ایجاد محدودیتهای بیشتر جلوی اصلاح قیمتها را گرفت. هر افزایش محدودیتی مثل افزایش حجم مبنا یا کاهش دامنه نوسان سبب کاهش نقدشوندگی بازار شده، فرآیند فزاینده کاهشی و سقوط را تقویت میکند.
در ادامه این نامه، با تشریح «آنچه باید کرد»، تأکید شده است:
«1. تنها راهکار واقعی حمایت از بورس، کم کردن و کنار گذاشتن مداخلات در قیمت محصول نهایی و در نتیجه افزایش سوددهی شرکتها است. اگر تعزیرات و قیمتگذاریهای تصنعی، فسادآمیز و خلاف مسلمات علم اقتصاد کنار گذاشته شود سود بسیاری از شرکتهای بورسی افزایش یافته و در قیمتهای فعلی ارزنده خواهند شد.
2. کاهش محدودیتها بر رشد صندوقهای سبدگردان (و نه درآمد ثابت) و در مقابل منوط شدن هر گونه رشد صندوقهای درآمد ثابت به خرید اوراق قرضه دولتی. این امر منجر به ایجاد پرتفوی متنوع برای سرمایهگذاران میشود و در نتیجه از رفتارهای هیجانی در بازار میکاهد.
3. جلوگیری از رانتهای فنی ایجاد شده نظیر سر خطی زدن که سبب میشود عدهای با دسترسیهای خاص بتوانند زودتر از بقیه از بازار منفی خارج شده و فرصتهای برابر بازار را از بین ببرند.»
گفتنی است این نامه از سوی امیر کرمانی، علی مدنیزاده، علی مروی و صادق الحسینی منتشر شده است.
انتقاد از فروش گسترده حقوقیها
عضو شورای عالی بورس با اعلام اینکه بهبود وضعیت سودآوری شرکتها، از رفتار اخیر حقوقیهایی که به ریزش بازار دامن زدهاند، انتقاد کرد و از مدیران دولتی و نهادی درخواست کرد به مردم پاسخگو باشند.
شاهین چراغی در واکنش به شرایط نا به سامان روزهای اخیر بازار سهام که امروز با نزول شاخص از خط حمایت مهم یک میلیون و 600 هزار واحدی روبرو شده در توییتر اعلام کرد: «قیمت محصولات شرکتهای بورسی در حال افزایش است. درهم حاصل از صادرات آنان نیز به بالاترین نرخ در سامانه نیما به فروش میرسد. تعدیلات سود شرکتها در راه است.
حقوقیها تا دو هفته قبل داخل صف خرید بودند، امروز داخل صف فروش. این چند روز هم میگذرد. مدیران دولتی و نهادی به مردم پاسخگو باشند.»
تهدید و فرصت در بازار سرمایه
سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس هم با اشاره به اینکه کمیته بورس کمیسیون اقتصادی مجلس روز دوشنبه با حضور جمعی از فعالان بورس به بررسی وضعیت بازار و پیشنهادات پرداخت، گفت: مهمترین جمعبندی جلسه و تاکید اعضا بر فعالیت بورس به دور از هرگونه نگاه سیاسی و غیر علمی بود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، مهدی طغیانی ادامه داد: متاسفانه برخی اظهارنظرها طی هفتههای قبل درباره بورس بیانگر نبود یک نگاه دقیق نسبت به این حوزه بوده که این موضوع موجب آسیب شده است.
وی ضمن تاکید براینکه تهدید و فرصت در بازار سرمایه به صورت توامان وجود دارد، اظهار کرد: شرایط کنونی بازار سرمایه یک فرصت مناسب برای عرضه داراییهای دولت است که میتوان با استفاده از منابع حاصله سرمایهگذاری در حوزه زیرساختها انجام داد.