«ویـقوم لااسـلکم علیه مالا ان اجری الا علی ‌الله:‌ ای قوم! من به‌خاطر این دعوت، اجر و پاداشی از شما نمی‌ طلبم اجر من، تنها بر خداست!» (سوره هود آیه 29)
همان‌گونه که از آیه شریفه فوق‌الذکر بر می‌آید، یکی از مواردی که قلوب را مجذوب رسولان الهی می‌نمود، همین خدمت بی‌منت و تلاش بی‌مزد و اجر ایشان برای هدایت قوم و مردمانشان بود. مبنای شریعت‌الام و مسلمین پیرو آن، همواره بر این اصل استوار بوده که تمامی مساعدت‌ها و خدمات به هم‎نوعان، حتی المقدور به دور از هرگونه ناخالصی و منت و چشمداشتی انجام گیرد تا دریافت‌کننده آن خدمت اعم از مادی و معنوی، دچار تحقیر و خودکم بینی نشده و عزت نفسش حفظ شود.
وقوع انقلاب اسلامی در برهه‌ای از تاریخ رخ داد که تفکرات اومانیستی و ماتریالیستی، سراسر جهان را درنوردیده بود. شالوده این تفکرات اما بر خودمحوری و نفع شخصی استوار بود که بر همین مبنا، داد و ستد یا بده بستان، از جمله بنیادی‌ترین آن محسوب می‌شد. در چنین جهان ضدانسانی و ناعادلانه‌ای اما انقلاب اسلامی طرحی نو درانداخت و با حمایت از مظلومان و مستضعفان عالم بدون هیچ‌گونه مابه‌ازا و چشمداشتی، سیاست خدمت بی‌منت را برای نخستین بار به منصه ظهور گذاشت.
ایثارگری‌های رزمندگان اسلام در برهه جنگ تحمیلی و همچنین حمایت‌های مادی و معنوی جمهوری اسلامی از مظلومان فلسطینی و لبنانی و بوسنیایی و یمنی و... خود از جمله سوابق درخشان انقلابی است که خداپسندی را به‌جای خودپسندی، سرلوحه اقدامات خود در عرصه داخلی و خارجی قرار داد.
مع الاسف طی سالیان اخیر، با تغییر رویکرد دولت‌ها پس از جنگ تحمیلی، سیاست‌گذاری کشور به سمت و سوی توسعه اقتصادی با شکل و شمایل غربی منحرف گردید و رفته رفته متدها و الگوهای منحط باختران جایگزین خط‌مشی خداپسندانه پیشین شد. این تغییر ریل، موجب شد تا در عرض تنها دو دهه، فرهنگ ایثار و شهادت و جهادسازندگی جای خود را به سودمحوری و بازار آزاد و خودمحوری داده و کشور را به بلیه‌ای دچار کند که تا به امروز خروج از آن به مثابه انقلاب در انقلاب به‌نظر برسد!
در این بین و با توجه به سخن معصوم(ع) که فرمود: «الناس علی دین ملوکهم»؛ آحاد مردم نیز به پیروی از رفتارهای سودمحورانه و منفعت‌طلبانه بالادستان و نخبگان خود، حل مشکلات و معضلات یکدیگر را تنها منوط به دریافت معوض دانسته و کمتر برای رضای خدا و جلب رضایت خلق خدا، دست به کاری می‌زنند! چنین رفتارهایی نشانه زنگ خطری بزرگ است که دلسوزان اسلام و انقلاب می‌بایست پیش از شیوع غیرقابل کنترل آن، چاره‌ای برای آن اندیشیده و جامعه اسلامی را از تسری این سرطان اخلاقی مهلک رهایی بخشند.
با این وجود اگرچه با تمام این مشکلات، هستند گروه‌های جهادی متعدد و بسیاری که به تاسی از فرهنگ پسندیده خدمت بی‌منت، با ایثارگری و تلاش شبانه‌روزی، در حال خدمت‌رسانی به محرومان و مستضعفان سراسر کشور می‌باشند اما جای دارد تا برای ریشه‌کن کردن مطلق بی‌عدالتی‌ها و تبعیض‌ها، این سیاست نه بصورت خودجوش و صرفاً مردمی بلکه بشکل رسمی‌در سیاست‌گذاری رسمی‌و اجرایی کشور نیز ریشه دوانیده و همچون گذشته منشا خدمات و برکات فراوان گردد.
*  نصیر پورعلی
مدرس و پژوهشگر فرهنگی