گالیا توانگر
 شب قدر که فرا می‌رسد،پرنده روح بی تاب شده و می‌خواهد تا درگاه بهشت پر بزند. می‌خواهد از ملائک نیز اوج بگیرد. از زمین و هیاهویش دل خوشی که ندارد هیچ، تازه کلی هم آلودگی ‌ها و دوده بر پرهای سفیدش نشسته که با تکان شانه ‌ها در حین خوانش ادعیه می‌توانیم این دوده‌های خاکستری را از پرنده روحمان بزداییم.
 بر این باورم که جسم هر یک از ما آشیانه کبوتری‌ست،کبوتری از نژاد بهشت،کبوتری که عاشق پر زدن در آسمان معنویت و پاکی هاست. چقدر سخت است در قفس بودن واز آن سخت‌تر ر‌ها بودن،بال داشتن و ندانستن پرواز!
بیایید امشب به عنوان شب قدر پرواز کردن در حین رهایی از بند‌ها را بیاموزیم.تنها بندگی پروردگار را داشته باشیم.بیایید بال هایمان را از زیر بار سنگین ندانم کاری‌هایی که بر شانه هایمان سنگینی می‌کند بیرون بکشیم و بال زنان مهمان حریم امن الهی شویم.
 - چند روزه که از یه سری از کارام خیلی پشیمونم.البته چند بار توبه کردم ولی باز انجامشون دادم ولی این‌دفعه یه تلنگر جدی بهم خورد انگار این‌بار دارم واقعی توبه می‌کنم.فکر کنم خدا هم داره بهم کمک ‌می‌کنه.
- توبه خیلی لذت بخشه.(وقتی هر بار برای گناهی توبه کردی و دوباره توبه شکستی خیلی از خودت ناامید می‌شی اما وقتی با تمام وجودت به خدا پناه می‌بری،توبه می‌کنی و با گذشت زمان گناه رو تکرار نمی‌کنی از خوشحالی توی پوست خودت نمی‌گنجی عاشقانه و مخلصانه از خدا تشکر می‌کنی که توی این راه تنهات نذاشته و همیشه توی تمام لحظات دستت رو گرفته. هربار که یادت می‌افته که از چه گناهی دوری کردی و نجات پیدا کردی؟ بیشتر احساس رضایت می‌کنی و همیشه در دعاهات از خدا می‌خوای که دیگه هیچ وقت اون روزا برنگرده) فکرکن وقتی خدا داشته نگات می‌کرده، مواظبت بوده تو چقدر ازش غافل بودی! ولی با این وجود رهایت نکرده حالا پاهات محکم‌تر قدم بر می‌داره. برای هرچیزوهر کاری با اطمینان بیشتر جلو می‌ری چون هم می‌دونی که خدا هواتو داره.هم خودت حواست به اون هست و کاری که انجام می‌دی بدون در نظر گرفتن خدا نیست وهم رضای اون برات مهم‌تر از هرچیز و هرفردیه.
-سخت بگیرید!با ابلیس جنگ کردن سخته اما  با خدا که باشید خیلی راحته.منم یه جنگ جو هستم!امتحان کنید.
-من ۳ سال قبل اراده کردم و با کمک خداوند از یه گناه بزرگ توبه کردم.اگه از ته دل بخواهیم واقعا می‌شه دوستان.
آنچه در بالا خواندید گزیده‌ای از پیام‌هایی است که کاربران اینترنتی در سایت‌های مرتبط وشبکه‌های اجتماعی به مباحث توبه نوشته اند.اغلب مردم تصورشان این است که توبه در شبی چون شب قدر در پی یک حال معنوی خاص انجام می‌شود و بعد از آن از هر نوع گناه ریز و درشتی در امانند. اما حقیقت امر این است که توبه واقعی در دین اسلام دارای شرایط و آدابی ست که باید مرحله به مرحله و مو به مو انجام شود تا اثر و دوام بیشتری در طول حیات یک انسان داشته باشد.
توبه چگونه به درگاه الهی پذیرفته می‌شود؟
حجت الاسلام مردای مبلغ مذهبی وکارشناس مسائل دینی در خصوص شرایط و لوازم توبه واقعی اینطور بیان می‌کنند:«تلقی بیشتر مردم از توبه و اصلاح رفتار این است که تنها در یک شرایط ویژه‌ عاطفی، احساسی و معجزه‌گونه می‌شود توبه کرد و پس از آن فورا به مرتبه عصمت می‌رسند،یعنی اگر از یک گناه کبیره توبه می‌کنند، در مقابل تمام گناهان و خطاهای ریز و درشت مصونیت پیدا می‌کنند.هر چند تعریف قرآن و اهل بیت (ع) از توبه با این تلقی نادرست بسیار متفاوت است و فاصله دارد ولی این نگاه نادرست وجود دارد و مانع بازگشت خیلی ‌ها می‌شود.
با این باور نادرست، پس از توبه، سطح انتظار فرد ازخودش به شدت افزایش پیدا کرده و با کوچک ترین گناه، آرامش و اطمینان خود را از دست داده و خود را سرزنش می‌کند و "اعتماد به نفس” و "عزت نفس”خود را از دست می‌دهد.عدم موفقیت خود در توبه را (با تلقی اشتباه) ناشی از عدم توجه و عنایت خداوند و روسیاهی و بدشانسی خود ‌دانسته و خود را "مردود همیشگی” درگاه الهی می‌داند. آدمی در این حال، سخت طعمه‌ شیطان می‌شود.»
وی متذکر می‌شود:«با توجه به پرسش‌های متنوع در خصوص توبه واصلاح رفتار و وجود این نوع تلقیات و اشتباهاتی که در بالا ذکر شد،مراحل توبه را با هم مرور کنیم:مرحله اول پشیمانی یا الندم ،مرحله دوم تصمیم جدی برای ترک گناه یا عزم،مرحله سوم بازگشت به سوی خدا و عذر خواهی و طلب مغفرت از خدای غفوریا استغفرالله ربی و اتوب و الیه،مرحله چهارم اگر حقی از خدا یا مردم در گناه ضایع شده باید جبران شود.مثلا خیانت در امانت،ترک نماز و سایر حقوق مردم و خدا،مرحله پنجم اصلاح برنامه زندگی،مرحله ششم عدم تکرار خاطرات گناه و عدم تکرار سرزنش خود یا التائب من الذنب کمن لا ذنب له،مرحله هفتم اطمینان کامل به رحمت بی انت‌ها و مغفرت بی نهایت خداوند غفور و رحیم برای همیشه.»
یافتن قله‌های هدف در معانی ادعیه اسلامی
در ماه مبارک رمضان و به ویژه شب‌های قدر خیلی ‌ها در پی خرید کتب ادعیه و قرآن هستند. نمونه‌هایی که با خط درشت و تفاسیر معروف چاپ شده اند.
 مریم کردیان یک فرهنگی را در یکی از کتاب فروشی‌های منطقه پیروزی می‌بینم و از او در مورد اعمالی که بنا دارد شب‌های قدر امسال به آن‌ها بپردازد سوال می‌کنم. وی با تاکید بر این که بهترین اعمال مرور ادعیه سفارش شده در مفاتیح الجنان و نیز طلب استغفار است،برایمان می‌گوید:«من شب‌های قدر بعد از خواندن دعای جوشن کبیر یک دور هم معانی اش را می‌خوانم و حتی ممکن است لحظاتی بر روی برخی بند‌ها مکث کرده و تفکر کنم. این تفکر مرا وا می‌دارد که اولا به اعمال گذشته ام دقت نظر داشته و از نقص ‌ها و گناهانم اظهار پشیمانی کنم.سپس تصمیم بگیریم از این پس بنده مخلص و فرمانبرداری باشم. درثانی با توجه به متن ادعیه هدف‌های جدیدی را فرا راه آینده خود قرار دهم و با اعمالی که خدا توصیه کرده قدم‌های محکمی در مسیر اهداف برتر بر دارم. اینگونه حتم دارم که سرنوشتم به بهترین نحو ممکن رقم خواهد خورد.»
احسان سادات حسینی یک کارشناس علوم قرآن و حدیث که او نیز برای خرید برخی کتب مذهبی مورد نیازش به این فروشگاه آمده برایمان در باب اعمال مشترک شب‌های قدر می‌گوید:« اعمالی که در هر سه شب انجام می‌‌شود و به اعمال مشترک معروف است و اعمالی که مخصوص هر یک از شب‌های مبارک نوزدهم، بیست و یکم و بیست ‌و سوم است.اعمال مشترک عبارتند از: غسل کردن که بهتر است مقارن غروب آفتاب غسل کرده و نماز عشا با غسل خوانده شود. خواندن ۲ رکعت نماز که در هر رکعت بعد از حمد، هفت مرتبه سوره‌ی توحید را خوانده و بعد از نماز هفتاد مرتبه گفته شود: اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَیهِ. قرآن مجید را باز کرده و در مقابل خود گذاشته و دعای زیر را بخوانید و بعد از آن حاجت خود را از خدا بخواهید.زیارت بارگاه امام‌حسین(ع) و خواندن زیارت آن حضرت.احیا داشتن (بیدار ماندن و عبادت کردن) در این شب‌ها. در روایات بسیاری از پیامبر(ص) و معصومین(ع) نقل شده است هر کس شب قدر را احیا کند، گناهان او آمرزیده شود. فضیلت و پاداش بسیار دارد که صد رکعت نماز خوانده شود و بهتر است که در هر رکعت بعد از سوره‌ی مبارک حمد، ده مرتبه سوره‌ی توحید خوانده شود.خواندن دعا و طلب بخشش و رحمت از خدا برای گشایش امور مسلمین و خلق خدا.»
وی بر فضایل قرائت سوره قدر در این شب ‌ها تاکید داشته و می‌گوید:«به قرائت سوره قدر در این ایام تاکید فراوانی شده است. برای مثال یکی از اعمال خاص شب بیست وسوم 1000مرتبه قرائت سوره قدر است.ضمن اینکه در روایات آمده که اگر بعد از نماز عصر ده مرتبه این سوره قرائت شود تمامی ثواب‌های آن‌روز خوبان به کارنامه اعمال شما نیز اضافه می‌گردد.»
ناامیدی در استجابت دعا کفر است
برام دعا کنید دلم آن‌قدر شکسته که آسمون وزمین به خاطرم نعره می‌زنن! 27 سالمه و داره جوونی و زندگیم به باد می‌ره! قلبمو شکستن شاید سرنوشتم تا به حال در هیچ جای دنیا اتفاق نیفتاده باشه هر کاری بگین کردم هر دعایی خوندم طوری به درگاه خدا زار زدم که هیچ سائلی این‌جوری نبوده ازهمه گناهانم توبه کردم. فقط امیدم به خداست تا معجزه‌ای از آسمون برام بفرسته و من مثل سابق بخندم.
به عبارت‌های بالا خوب دقت کنید. کدام‌یک از ما هستیم که تا به حال تنگنا و مشکلی به ظاهر لاینحل را در زندگی مان تجربه نکرده ایم؟در این مواقع چه عکس العملی داشته اید؟ روشن است که عده‌ای راه توکل و تلاش را در پیش گرفته اند. با برخی کمبود‌ها کنار آمده‌اند و برای رفع برخی دیگر از نواقص زندگی و نفسشان جهاد کرده اند. اما در این بین عده‌ای همیشه شاکی هم هستند که در اولین گام با اندکی دعا وتضرع به درگاه الهی ودر ادامه به این بهانه که خدا صدایشان را نشنیده و مشکلشان لاینحل باقی مانده،سریع از میدان بندگی کناره گرفته و با ناامیدی محض نسبت به کرم الهی خود را در زمره کافران قرار داده اند.
چرا برای هرچی دعا کردم رویم را به زمین انداخت.خدا دوستم نداره! به آدم‌های بد همه چیز می‌دهد. چرا حال و روز زندگی مرا نمی‌بیند؟!
حتم دارم یکبار هم که شده چنین شکوائیه‌هایی را از نوامیدان عجول شنیده اید.اما باید درجواب چه گفت؟
حجت الاسلام حمید افراسیابی یک کارشناس دینی و مشاور برایمان توضیح می‌دهد:«به نظر می‌رسد مشکل این قبیل افراد بیشتر ناامیدی از سر نادانی است وعلت این ناامیدی هم کم رنگ کردن رابطه شان با پروردگار به مرور زمان بر اثر رفع نشدن مشکلاتشان و به تعبیر ایشان نگرفتن جواب دعاهایشان است.متاسفانه این افراد کم کم نمازو سایرفرایضشان را به درستی انجام نداده و حتی ترک می‌کنند،نعوذبالله حتی در لابه لای شکوایه‌های ناامیدانه‌شان کفر می‌گویند. به مرور وقتی شما نسبت به خداوند کفرمی گویید نتیجه اش همین می‌شود که از زندگی سیر بشوید. خداوند می‌فرماید: از رحمت‏ خدا نومید مباشید زیرا جز گروه كافران كسى از رحمت‏  خدا نومید نمى‏‌شود.[یوسف/87] لذا با توجه به آیه شریفه می‌توان گفت کفر یکی از دلایل ناامیدی است. پس بهتر است مثل سابق اهل نماز و روزه باشید وبه اعمال صالح رو بیاورید مخصوصا در این شب‌های با فضیلت که بهترین زمان برای مستجاب شدن دعاهایند حتما از دعا غافل نشوید.»
این مشاور مذهبی ادامه می‌دهد:«شما هیچ وقت نباید بگویید که من نمی‌توانم از یوغ فلان مشکل خلاصی یابم. این یک فکر باطل است. به تجربه ثابت شده که در زندگی هر فرازی یک فرودی و هر نشیبی یک فرازی دارد.
مسئله بعد درباره استجابت دعا است.دعا شرایطی دارد و نباید عدم مستجاب شدن دعا ما را از درگاه الهی ناامید کند. امام صادق(ع)می فرماید:مؤمن پیوسته در نیكی و راحتی و مهربانی خداست تا زمانی كه استعجال نكند. پس چون استعجال كند،نومید می‌شود و دعا را ترك می‌كند. راوی می‌گوید: از ایشان پرسیدم: چگونه استعجال می‌كند؟ فرمودند: با خود می‌گوید مدتی طولانی دعا كردم و اجابت نشد. لذا دعا را اصلا فراموش نکنید و ناامید هم نباشید.
خلاصه مطلب اینکه شما برای رهایی از این مشکل اولا به در گاه الهی امیدوار باشید و دعا و نیایش کنید.ثانیا با مشاورین خوب مشورت داشته باشید.»
اعمالی که حضرت آیت‌الله بهجت(ره)
در شب قدر بجا می‌آوردند
در بعضی از تفاسیر آمده است که روزی پیامبر اکرم(ص) فرمود: «یکی از بنی اسرائیل لباس جنگ پوشید و هزار ماه (هشتاد سال) از تن بیرون نیاورد و پیوسته مشغول یا آماده جهاد فی سبیل الله بود.»یاران پیامبر تعجب کردند و آرزو کردند چنین فضیلت و افتخاری برای آن‌ها نیز میسر شود ؛ در این هنگام بود که سوره قدر نازل شد و بیان شد:«شب قدر از هزار ماه عبادت و جهاد برتر است.»
حضرت آیت‌الله بهجت(ره) چه آدابی را در شب‌های قدر رعایت می‌کردند؟ این سوالی است که از فرزند این فقید بزرگ حجت الاسلام علی بهجت پرسیده شده و ایشان پاسخ داده اند:« در شب‌های قدر ادعیه وارده در آن شب ‌ها را مراعات می‌کرد و شب‌های قدر را که بیدار می‌ماند قرآن سر می‌گرفت.البته ایشان قرآن سر گرفتن را مخصوص شب قدر نمی‌دانست و معتقد بود که خیلی از عبادت ‌ها وجود دارد که ما به جهت این که نوشته است در فلان زمان آن را باید بجا آورد، ما خود را از آن محروم می‌کنیم، لذا در وقت شدت و گرفتاری ‌ها قرآن به سر گرفتن را توصیه می‌کرد و در ایام دیگر همانند شب‌های جمعه خود نیز مشغول این امر می‌شد.علاوه بر این، ایشان شب ‌ها قبل از خواب حدیث کساء را حتما قرائت می‌کردند و همچنین با وضو به بستر خواب می‌رفتند و بعد‌ها که به جهت مشکلات نمی‌توانستند وضو بگیرند با تیمم می‌خوابیدند و بعضی شب‌هایی را که می‌خواستند احیاء بگیرند یک مقداری استراحت می‌کردند و سپس بلند می‌شدند و می‌فرمودند که حضرت زهرا(س)، حسنین(ع) را شب زودتر می‌خواباندند تا قبل از نیمه شب برای احیاء بلند شوند.»
در سوال دیگری از فرزند این فقید عالی‌قدر سوال می‌شود:طریقه عزاداری ایشان در شب ضربت خوردن و شهادت حضرت علی(ع) به چه نحوی بود؟وی پاسخ می‌دهد:«آیت الله بهجت در تمام ایام وفات کارش این بود که زیارتی را از آن حضرت بجا بیاورد. منتهی در زیارتش احوالات مخصوصی داشت که گاهی با حزن و اندوه همراه بود. شب‌هایی که وفات بود هنگامی که برای شام می‌آمد برای بچه ‌ها داستان‌های تاریخی که در این زمینه داشت(همانند شیوه شهادتی که در روایات آمده بود) را نقل می‌کردند و در چشمانش اشک جمع می‌شد و از دشمنان اهل بیت(ع) تبری می‌جستند، در حالی که در شب‌های معمولی ممکن بود با برخی از بچه ‌ها شوخی کنند.»
همچنین فرزند این سالک واصل درباره توصیه‌های حضرت آیت‌الله بهجت در انجام اعمال اعیاد همانند روز عید فطرمی گوید:«ایشان درتشخیص عید فطر دقت عجیبی داشتند و حاضر نبودند زود حکم کند و معمولا حکم هم نمی‌کرد و مقدماتی را توصیه می‌کرد که اگر می‌توانید نماز هزار توحید را بخوانید و اگر نمی‌توانید به جای هزار تا، صدتا بخوانید و در روایاتی که می‌خواند به بچه ‌ها اعمالی را توصیه می‌کرد و هیچ گاه توانایی خود را به دیگران تحمیل نمی‌کرد و ناتوانی در عبادت برایش ناچیز بود. به عنوان مثال با عبادت شارژ می‌شد و قوت می‌گرفت و خود را هرگز به رخ دیگران نمی‌کشید و اگر به ایشان برای میزان عبادت شان اعتراض می‌شد می‌گفت:کسانی بودند که دو برابر من عبادت می‌کردند.همیشه آنهایی را که بیشتر از ایشان عابد و زاهد بودند را معرفی نموده و تعریف می‌کرد.البته برای این که خود را کم جلوه دهد این اقدام را انجام می‌داد.»
بنابراین مهم است به عبادت هایمان غره نشویم و آنها را به مابقی ایام سال هم تعمیم دهیم. بعضی شب ‌ها می‌توان به قدر توان احیا گرفت و حتی قرآن بر سر گذاشت اما در سه شب قدر شب زنده داری احسن اعمال است.