ادبیات کودک؛ ضرورتی که باید جدی گرفته شود!
محمد غفاری
بی‌گمان فرهنگ سازی امری زمان‌بر و فرسایشی است و همه بر این موضوع اتفاق دارند که فرهنگ‌پذیری افراد در دوران کودکی شکل می‌گیرد و تغییر آن در سال‌های بعد بسیار مشکل و دور از دسترس است. از طرف دیگر در جامعه امروز، با رشد سریع فناوری و پیشرفت وسایل ارتباط جمعی، انسان‌ها در معرض بمباران‌های اطلاعاتی قرار دارند و در این بین شکی نیست که کودکان و نوجوانان بیشترین تاثیر را از هجمه اطلاعات خواهند پذیرفت. پرداختن به فرهنگ کودکان و نوجوانان از ملزوماتی است که نمی‌توان به راحتی از آن عبور کرد. ادبیات کودک و نوجوان از جمله مواردی است که ورود به آن بسیار ضروری و البته مفید و راه‌ساز است و می‌تواند در شکل‌گیری فرهنگ کودکان و نوجونان نقش بسزایی ایفا کند. پیوند ایرانی‌ها با شعر از کودکی برقرار می‌شود و فراگیری اشعار - به دلیل جذابیت، روانی و سهل ممتنع بودن - راحت‌تر صورت می‌گیرد و در حافظه بلند مدت باقی می‌ماند؛ لذا اگر بتوان از این ابزار برای انتقال فرهنگ به خوبی بهره برد، تاثیر آن تا همیشه در فرد باقی خواهد ماند.
ادبیات کودک و نوجوان در کشور ما از جایگاه به نسبت خوبی برخوردار است و بسیاری از بزرگان ادبیات کشور نیز به این حوزه ورود کرده‌اند. برای مثال اشعار مرحوم سلمان هراتی و مرحوم قیصر امین‌پور در حوزه شعر نوجوان از آثار درخشانی بودند که پیوندی عمیق بین مبانی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس با نوجوانان برقرار می‌کردند. و یا داستان‌هایی که بزرگانی همچون غلامعلی حدادعادل، مجتبی رحماندوست و… نوشتند، در مواقع مهم توانستند نقش ادبیات کودک و نوجوان و جایگاه آن را در جامعه به خوبی نشان دهند.
بُعد دیگری که در ادبیات کودک و نوجوان قابل بررسی است، تاثیر آن در تربیت دینی می‌باشد. در واقع بازگویی بسیاری از نکات تربیتی برای کودکان و البته نوجوانان ممکن نیست و بیان مستقیم آن‌ها موجب وازدگی و اثر سوء می‌شود؛ در این مواقع استفاده از ادبیات می‌تواند نقش بسزایی برای دریافت و باورپذیری آن داشته باشد. می‌بایست به جای نقل موضوع دینی، کودک را با منطق مسائل دینی آشنا کنیم و این امر میسر نمی‌شود جز با بهره‌گیری از زبان شعر و داستان. به عبارت دیگر با استفاده صحیح و مناسب از ادبیات کودک و نوجوان، می‌توان تعلیمات دینی را تا سطح ذهن و استعداد آن‌ها در سنین مختلف تنزیل داد و طبق حوصله و به فراخور نیازشان، مطرح کرد و تاثیرگذار بود. برای بیشتر ما ؛ پیش آمده است که آموزه‌ای دینی که در کودکی با زبان شعر فراگرفته‌ایم را بیش از عبارات معنایی آیات و یا احادیث آن موضوع در خاطر داریم و سال‌های سال در ذهنمان مرور می‌کنیم.
این‌روزها که آموزش و تربیت دینی امری مغفول مانده در خانواده‌ها محسوب می شود و چالش بزرگ برای نسل جدید، باورها و تفکرات دینی است، برماست که توجه ویژه‌ای به ادبیات کودک و نوجوان داشته باشیم و از ظرفیت نهفته در آن به بهترین صورت استفاده کرده و پیام مناسب را به کودکان و نوجوانان کشور انتقال دهیم. امید آنکه ادبیات کودک و نوجوان به ادبیاتی پویا، تاثیرگذار و صد البته همراه با خلاقیت و نوآوری تبدیل شود.