ظریف: اروپا در برجام شرافت خود را مفت فروخت
وزیر امور خارجه کشورمان بار دیگر به اقدام اخیر کشورهای اروپایی در فعالسازی مکانیسم حل اختلاف برجام واکنش نشان داد و تاکید کرد: اروپا در برجام، شرافت خود را مفت فروخت.
سرویس سیاسی-
محمد جواد ظریف در صفحه توییتر خود در این خصوص نوشت: برای گفتن آنچه که قبلاً گفتم متأسفم: وقتی E3 (آلمان، انگلیس و فرانسه) هفته گذشته باقیماندههای برجام را برای خودداری از (افزایش) تعرفههای (دولت) ترامپ (برای کالاهای وارداتی اروپایی) فروختند، هشدار دادم که این امر تنها او (ترامپ) را حریصتر خواهد کرد (اشتهای وی را بیشتر میکند). بعد از فروختن شرافت و از دست دادن هرگونه پایه و اساس اخلاقی و قانونی، یک تهدید دیگر در زمینه تعرفه مطرح شده است.
وی سپس به اروپا توصیه کرد: بهتر بود که اتحادیه اروپا عملکرد بهتری در زمینه اعمال و اجرای حاکمیت از خود نشان میداد.
پیش از این نیز 26 دی ماه، ظریف در پیامی توییتری به اقدام سه کشور اروپایی در فعالسازی مکانیسم حل اختلاف برجام واکنش نشان داده بود و گفت: «تسلیم تأیید شد. تروئیکای اروپا بقایای برجام را فروخت تا از تعرفههای جدید ترامپ جلوگیری کند. دوستان من این بیفایده است. شما فقطاشتهای او را بیشتر میکنید. قلدر دبیرستان خود را به خاطر دارید؟»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران سپس با انتقاد از ناتوانی اروپا در گرفتن تصمیمهای مستقل درخصوص برجام، تصریح کرد: «اگر میخواهید شرافت خود را بفروشید، بفرمائید. اما ظاهری اخلاقی- قانونی به خود نگیرید. شما آن را ندارید.»
ظریف در توییت جدید خود، دیروز (چهارشنبه)، تصویری از گزارش روزنامه آمریکایی «واشنگتنپست» را منتشر کرد:
اخیراً روزنامه واشنگتنپست گزارشی منتشر کرده بود که در آن توضیح داده بود که ترامپ به طور محرمانه به آلمان، انگلیس و فرانسه پیام ارسال و آنها را تهدید کرده بود که در صورت خودداری از فعال کردن سازوکار حل اختلافات در برجام، تعرفه ۲۵ درصدی بر خودروهای اروپایی وضع خواهد کرد.
تروئیکای اروپایی روز سهشنبه 24 دی ماه در اقدامیکه آن را تلاش برای حفظ برجام خواندند، با انتشار بیانیهای، سازوکار حل اختلاف در چارچوب برجام را فعال کردند. دیپلماتهای اروپایی مدعی هستند که هدف این تصمیم حفظ توافق هستهای از طریق بحث و رایزنی با ایران برای بازگشت به تعهداتش ذیل برجام و نه بازاعمال تحریمهای سازمان ملل است.
ظریف روز دوشنبه در حاشیه حضور در نشست علنی مجلس شورای اسلامی به خبرنگاران گفته بود که اگر پرونده ایران به شورای امنیت ارجاع شود، خروج از NPT در دستور کار قرار خواهد گرفت.
حداقل 21 ماه تاخیر!
آقای ظریف با اشاره به بیعملی و بدعهدی اروپا تاکید کرده است که «اروپا در برجام،شرافت خود را مفت فروخت.»
اما آیا رفتار اروپا غیرمنتظره و عجیب بود؟ پاسخ منفی است. تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه، آلمان) در توافق سعدآباد (سال 82 تا 84) و سپس توافق برجام (سال 94 تا 97) به هیچ عنوان به تعهدات خود عمل نکرد.
با اینحال در اردیبهشت 97 پس از خروج رسمی آمریکا از توافق، وقتی منتقدان با دلایل فنی و کارشناسی تاکید کردند که اروپا با آمریکا همصداست و طرف اروپایی، بدعهدی خود را ادامه خواهد داد، دولتمردان و رسانههای زنجیرهای با حمله به منتقدان مدعی شدند که «اروپا پشت ماست»! و «برجام میان اروپا و آمریکا شکاف عمیقی ایجاد کرده است»! و «اروپا گفته است، هر چه تهران بگوید!»
حالا پس از سپری شدن حدود 21 ماه از خروج رسمی آمریکا از برجام، آقای ظریف تازه به حرف منتقدان رسیده و تاکید دارد که اروپا در برجام، شرافت خود را فروخته است.
تذکر شفاهی و دیگر هیچ!
دولتمردان تاکنون بارها نسبت به بدعهدی و بیعملی اروپا در برجام موضع گرفتهاند. اما مسئله اینجاست که نوع واکنش به اروپای بدعهد نباید به تذکر شفاهی خلاصه شود.
حداکثر واکنش دولت آقای روحانی به بدعهدی آمریکا و اروپا در برجام، اجرای ضرب الاجل برجامی بود. از آنجایی که این ضرب الاجل با 365 روز تاخیر- از زمان خروج آمریکا از برجام تا اردیبهشت 98- اجرا شد و نحوه کاهش تعهدات هم میلیمتری بود، و دولتمردان مرتب به طرف مقابل درخصوص بازگشت به شرایط پیش از ضربالاجل از سوی ایران تضمین میدانند، نتوانست مهمترین ویژگی یک ضرب الاجل مبنی بر شوکآور بودن برای طرف بدعهد را دارا باشد.
دولتمردان پیش از این و قبل از خروج آمریکا از توافق تاکید کرده بودند که اگر آمریکا از برجام خارج شود، ایران نیز از توافق خارج میشود. آمریکا رسما از برجام خارج شد، اما دولت روحانی همچنان به اجرای یکطرفه تعهدات برجامی ادامه داد!
دولتمردان تاکید کردند که اروپا تنها چند هفته فرصت دارد، اما اکنون حدود 21 ماه از خروج آمریکا از برجام سپری شده است!
متاسفانه دولت روحانی به هیچ عنوان به 28 شرط ابلاغی در اجرای برجام عمل نکرد. علت اصلی بیدستاوردی برجام نیز همین مسئله است.
در بخشی از قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» مصوب مجلس شورای اسلامی- مهر ۹۴- تاکید شده است که «دولت موظف است هرگونه عدم پایبندی طرف مقابل در زمینه لغو مؤثر تحریمها یا بازگرداندن تحریمهای لغو شده و یا وضع تحریم تحت هر عنوان دیگر را به دقت رصد کند و اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف نماید و توسعه سریع برنامه هستهای صلحآمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنیسازی کشور به یکصد و نود هزار سو افزایش یابد.»
ماندن در برجام به هر قیمت!
یکی از علتهای اصلی بیدستاوردی برجام این بود که طرف آمریکایی و اروپایی مطمئن بودند که دولت روحانی، به هر قیمت در برجام خواهد ماند و به هیچ عنوان از توافق خارج نخواهد شد.
چندی پیش اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهور گفته بود:«آمریکاییها از برجام رفتند و ما گامهای مختلفی برداشتیم. اروپاییها حرفهای عجیب و غریب میزنند با اینکه میدانند ما کشوری نیستیم که برجام را برهم بزنیم. رسما هم اعلام کردیم که ما در حد موادی که در برجام اختیار دادند که وقتی طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکند اجازه و حق داریم به همان اندازه تعهداتمان را کاهش دهیم که تعهداتمان را به همان نسبت کاهش دادیم.»
وقتی دولت با رویکرد «امضای هر توافق بهتر از عدم توافق»، برجام را امضا میکند و سپس با رویکرد «اجرای برجام به هر قیمت» و در ادامه با رویکرد خسارت بار «ماندن در برجام به هر قیمت»، به اجرای یکطرفه توافق ادامه میدهد و حاضر نیست که 28 شرط ابلاغی را اجرا کند، نتیجه آن میشود که آقای ظریف با 21 ماه تاخیر تازه از بیشرافتی اروپا سخن میگوید.
در هفتههای اخیر رسانههای مدعی اصلاحات بارها بر بیعملی و بدعهدی اروپا اذعان کردهاند.
این در حالی است که رسانههای زنجیرهای در فضاسازی درباره برجام و حماسی جلوه دادن آن نقش مستقیمی داشتند. این رسانهها بعد از امضای برجام در 23 تیرماه سال 94 با به تصویر کشیدن «محمد جواد ظریف» در قامت امیرکبیر اعلام کردند که پیروزی بزرگی بوجود آمده و تحریمها رفته است. اما تا به امروز تقریبا هیچ چیزی از برجام عاید کشورمان نشده است.
واقعیت این است که مسیر قبلی با خباثت اروپا به بنبست کامل خورده است؛ آن هم نه حالا، بلکه حداقل از بیست و یک ماه قبل. منطق مدیریت، نسخه روشنی در این باره دارد: «نقشه جایگزین» یا اصطلاحا پلن «B» که همان بدو طراحی یک راهبرد و برنامه و نقشه، پیشبینی میشود.
دولت و وزارت خارجه هر تلقی، تغافل و تقصیری که داشتهاند، اکنون باید در رفتار و نه صرف گفتار دیپلماتیک، نشان دهند که یقین کردهاند آن مسیر، تمام شده و مسیر دیگری را در سه حوزه هستهای، دیپلماتیک و اقتصادی در پیش گرفتهاند.