اسلام با دیگر ادیان، مشترکات فراوانی دارد و پیامبر اسلام(صلی الله علی و آله) با دیگر انبیاء، هدف واحد و مشترکات فراوانی در راه و روش دارند؛ زیرا انبیاء آمدند که انسان را به خود معرفی کنند، جهان را به انسان بشناسانند و ارتباط انسان و جهان را برای انسان تبیین کنند.
یکسان بودن راه و هدف و انبیاء
 وقتی هدف همه انبیاء یکی است و جهان همان جهانی است که همه انبیاء آن را معرفی می‌کنند و انسان، همان انسانی است که همه انبیاء درصدد تعلیم و تربیت او هستند، لذا هم راه و هم هدف انبیاء یکی است، چه اینکه کل جهان یک واقعیت دارد و اجزایش با هم هماهنگ هستند و انسان نیز یک حقیقت است و نه دو حقیقت و این انسان و این جهان، جز وفاق، صلح و صفا چیزی را نمی‌پذیرد و با آن سازگار نیست.
تمام اجزای نظام سپهری با هم هماهنگ هستند، چه اینکه تمام اعضای بدن انسان با هم هم آوا هستند؛ اگر گوشه‌ای از بدن انسان آسیب ببیند، تمام اعضای بدن می‌کوشند آن زخم را درمان کنند، این طور نیست که اعضای دیگر،عضو زخم شده را به حال خود رها کنند و بی‌تفاوت باشند، بلکه همه سعی می‌کنند در کوتاه‌ترین مدت ،آن زخم را درمان کنند و هیچ عضوی نمی‌گوید زخم عضو دیگر به من ربطی ندارد!
در طبیعت نیز اگر یک درخت آسیب ببیند، تمام اجزای آن درخت می‌کوشند تا قسمت آسیب دیده را ترمیم کنند در واقع کل نظام هستی اینگونه است و بر اساس صلح بنا شده است ، تعبیر لطیف قرآن کریم این است که «ما تَري‏ في‏ خَلْقِ الرَّحْمنِ مِنْ تَفاوُتٍ». (در آفرینش خداوند رحمان هیچ تضادّ و عیبی نمی‌بینی!)(ملک /3)
ساختار موسیقایی و منظم جهان خلقت
در صدر و ذیلِ ساختار خلقت، یک جای خالی وجود ندارد و هر چیزی در جای خود قرار دارد پس در اینجا دو مطلب وجود دارد؛ اول اینکه، هیچ خلأ و خالی بودنی در ساختار جهانی هستی وجود ندارد و دوم اینکه هر چیزی در جای خود قرار دارد، لذا برخی از حکمای اسلام گفته‌اند که ساختار نظام خلقت مثل سلسله اعداد ریاضی است؛ شما اگر از 1 تا بی‌نهایت بروید، هرگز جای خالی پیدا نمی‌کنید، همچنین هر عددی در جای خود قرار دارد مثلاً اگر 6 را از بین 7 و 8 بردارید هیچ جای دیگری در هستی نمی‌توانید برای او پیدا کنید ،در نتیجه آنقدر روی دست شما می‌ماند تا شما را رسوا کند ،چون این عدد را هیچ جایی جز جای خود نمی‌توانید بگذارید چرا که هیچ جای دیگری در نظام هستی ندارد، لذا اگر کسی کار خلافی مانند اختلاس یا دزدی انجام دهد، تا رسوا نشود، این اختلاس او را رها نمی‌کند!
برخی دیگر از حکمای ما از ساختار نظام خلقت به جریان موسیقی تعبیر کرده‌اند، ابوریحان بیرونی می‌گوید نغمه عالم مانند نغمه موسیقی است؛ هر نُتی در جای خود قرار دارد و در عین حال با بقیه نُت‌ها هماهنگ است، در نتیجه ساختار کل نظام هستی و ساختار وجودی انسان و پیوند انسان و جهان مانند ریاضی و موسیقی است با ویژگی‌هایی که بیان شد. انسان و جهان هستی با چنین ساختاری هرگز «جنگ» و آدم‌کشی را نمی‌پذیرد.
متاسفانه جنگ جهانی اول و دوم کشتارهای فراوانی در پی داشت که حداقل آن را 70 میلیون ذکر می‌کنند و قسمت مهم این جنایت به دست آمریکا بود. اکنون نزدیک یک قرن از این کشتار بی‌رحمانه می‌گذرد و سؤال اصلی این است که آدم کش‌هایی مثل آمریکا چه بهره‌ای جز رسوایی بردند؟!
«انسانیت»، اصل مشترک همه انسان‌های روی زمین
 انبیاء آمدند به ما بگویند جامعه انسانی جز با صلح و صفا و محبت اداره نمی‌شود لذا تعبیرات قرآنی در سه بخش خلاصه شده است؛ بخش «محلی»، که به ارتباط مسلمانان با یکدیگر مربوط می‌شود، بخش «منطقه‌ای» که به ارتباط بین مسلمانان با سایر موحدان عالم می‌پردازد و بخش سوم بخش «بین‌المللی» که به انسانیت انسان مربوط است و متعلق به کل بشر، چه موحد و چه غیر موحد است، چرا که «انسانیت» اصلی است که در همه انسانها یکسان است، انسان تنها یک حقیقت دارد، لذا خدای سبحان همه ما را فرزند یک نفر می‌داند و می‌فرماید «یا ابن آدم» یعنی شما شناسنامه عمیق علمی دارید، پدرتان مسجود فرشتگان بود، خودتان را ارزان نفروشید، نه بیراهه بروید و نه راه کسی را ببندید، معارفی مانند عقل و عدل نیز مانند انسانیت برای همه انسانها یکسان و برای همه مورد پذیرش و مقبول است.
این گوشه‌ای از صلح دوستی همه انبیاء بخصوص پیامبر گرامی اسلام(ص) است لذا وقتی حضرت مکه را فتح کرد، با وجود همه آسیب‌هایی که از مردم مکه دیده بود، فرمود اسلحه‌ها را کنار بگذارید، مشت‌های گره کرده را باز کنید و با هم مصافحه کنید، حرف جهانی اسلام همین است و بس! و از این زیباتر و دلپذیرتر وجود ندارد.
بیانات حضرت آیت‌الله جوادی آملی (دامت برکاته)
در دیدار با پروفسور پیرونه، اسلام شناس مشهور ایتالیایی، قم، آذر 1398
مرکز اطلاع‌رسانی اسرا
خوان حکمت روزهای یک شنبه منتشر می‌شود.