رویارویی با دشمنان به روایت 40 سال پیشرفت و آبادانی- بخش نخست
درخشش دانش جوانان انقلابی در سایه خود باوری
هدیه آقاپور
کنار زدن دشمن در همه عرصهها، یک شعار نیست، بلکه کارنامه جمهوری اسلامی ایران پساز پیروزی انقلاب اسلامی را به تصویر میکشد و بسی جای افتخار دارد که در کشاکش تحریم، فشارها و توطئهها به خودکفایی و توسعههای مختلف دست پیدا کردیم.
چندی پیش رهبر معظم انقلاب در سخنانشان اشاره داشتند که؛ ملت ایران در عرصه جنگ نظامی، سیاسی و امنیتی (مانند کارهایی که در این چند روز بود و کارهای مردمی نبود) دشمن را عقب زده است و به فضل الهی در جنگ اقتصادی هم دشمن را به طور قاطع عقب خواهد زد و با ادامه حرکت کنونی در مسیر رونق تولید و پیشرفت اقتصادی، افق روشن آینده خود را محقق خواهد کرد.
(۲۸/ آبان/ ۱۳۹۸)
عرصههای توطئهآمیز دشمن
پیش از آنکه به مقوله توسعه در زمینههای مختلف بپردازیم، باید یک قدم به قبلتر از آن بازگردیم، دقیقا جایی که دشمن تلاش کرد تا راه توسعه را با فتنهها و توطئههای مختلف ببندد در اصل میتوان این گونه گفت که ما در همه عرصهها، توطئه دشمنان را خنثی کردیم.
در همین رابطه ولیالله نانواکناری نماینده مردم بابلسر و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با گزارشگر کیهان میگوید: «دنیا میداند پس از پیروزی انقلاب اسلامی دشمنان ما چه در شرق و چه در غرب، تلاش کردند تا انواع توطئهها را نسبت به انقلاب روا دارند.»
وی ادامه میدهد: «در زمان حیات حضرت امام(ره) آن قدر توطئه کردند تا جنگ برپا شد، اما در نهایت ما پیروز شدیم و پس از آن نیز به یمن وجود مقام معظم رهبری توانستیم همه توطئهها را خنثی کنیم.»
نانواکناری با برشمردن توطئههایی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی دشمنان علیه کشورمان صورت دادند، اظهار میدارد: «این توطئهها شامل تحریمهای ظالمانه، مسائل حقوق بشری، اقدامات تروریستی، جنگ روانی و غیره میشود.»
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح میکند: «ناگفته نماند حضور گروههای تروریستی در منطقه به این منظور بود تا با سیطره بر عراق و سوریه بتوانند نفوذی در ایران داشته باشند که الحمدلله این توطئه آنان نیز خنثی شد.»
وی اضافه میکند: «پشت برجام نیز توطئهای خوابیده بود که با هوشمندی مقام معظم رهبری و دلسوزان انقلاب آن طور که باید به سرانجام نرسید و میتوان گفت ما در همه عرصههای توطئه آمیز دشمن را کنار زدیم.»
نقش رهبری در جهش علمی ایران
کنار زدن توطئههای دشمن آغاز راهی بود برای توسعه در زمینههای مختلف که البته نقش رهبر فرزانه انقلاب در آن بسیار پررنگ است.
پیش از انقلاب نهاد متولی نخبگان نداشتیم، اما پس از انقلاب خصوصا طی دو دهه اخیر رهبر معظم انقلاب با حمایت از اقداماتی مانند تاسیس نهادهای متولی شناسایی و حمایت نخبگان و ایجاد ساختارها و تشکیلات علمی نقش مهمی در گفتمانسازی و جریانسازی فضای علمی کشور ایفا کردهاند.
برگزاری سالانه بیش از 10 دیدار عمومی با نخبگان علمی و نشست هفتگی مداوم با نخبگان علمی نشان از اهتمام رهبری به پیشرفت علمی دارد.
توسعه حیرتانگیز ایران در علوم پزشکی
فشارها و تحریمها علمی و پزشکی هیچ گاه نتوانست در طول چهل سال گذشته بر رشد علمی کشورمان تأثیر منفی بگذارد. در حال حاضرمراکزی در داخل کشورمان داریم که در حوزههایی مثل نانو و سلولهای بنیادین و هوافضا با مراکز اروپایی رقابت میکنند.
آمار علمی ایران هراس دشمنانش را برانگیخته است، چرا که تعداد دانشگاههای ایران به دو هزار و پانصد عدد رسیده و سرعت رشد علمی ایران شانزدهم در دنیا و اول در منطقه بوده و نهضت علمی در ایران در نوع خود بینظیر است.
در حوزه پزشکی، ایران حتی در حوزه پیوند اعضای انسان نیز پیشرفتهای چشمگیری به دست آورده است از جمله پیوند ریه و مغز استخوان که ایران را یکی از محدود کشورهای فعال در این حوزه قرار داده که هزینه آن نیز قابل قبول است.
ناگفته نماند این موفقیتها سبب شده که توریسم درمانی در ایران به خصوص در سالهای اخیر رونق بگیرد.
حوزه داروسازی در مقایسه با دوران پیش از انقلاب، شاهد خیزشی بزرگ است. ایران فقط در حدود پنج درصد که آن نیز مربوط به بیماریهای خاص یا صعبالعلاج است، دارو وارد میکند. در مقابل، نیاز خود را تولید و مازاد بر آن را صادر میکند.
شبکه خبری المیادین لبنان در گزارشی از پیشرفت علمی ایران، با «درخشان» توصیف کردن آن، اعلام کرد که نکته این پیشرفتها این است که در سایه تحریم چهل ساله به دست آمده است.
به گزارش این شبکه خبری دستاوردهای پزشکی و علمی ایران در سالهای اخیر درخشان است. در تحقیقات علمی ایران از جمله کشورهای صدرنشین فهرست است حتی بالاتر از برخی کشورهای غربی. در حوزه پزشکی نیز به دستاوردهای مهمی رسیده که علم شبیهسازی یکی از این آنهاست.
محمدحسین قربانی نماینده مردم آستانه و عضو کمیسیون بهداشت و درمان در گفت وگو با گزارشگر کیهان میگوید: «یکی از افتخارات جمهوری اسلامی با توجه به تاکیدات حضرت امام و مقام معظم رهبری تکیه بر توان داخلی است؛ بنابراین اگر بر این باور استوار باشیم، در تمامی زمینهها رشد و توسعه خواهیم داشت.»
وی ادامه میدهد: «اگر پس از پیروزی انقلاب اسلامی حوزه پزشکی را رصد کنیم، میبینیم حتی تا یک دهه پس از انقلاب متخصصین و حتی پزشکان حوزه شهرستانهای ما همچنان از اتباع خارجی بودند، اما این در حالی است که وقتی به تربیت پزشکان مجرب در داخل توجه کردیم به مرحلهای رسیدیم که امروز با شهامت میتوانیم اعلام کنیم که در حوزه سلامت دو درصد از علم دنیا را ایران تولید میکند.»
قربانی میافزاید: «امروز هیچ بیمار ایرانی برای درمان نیاز به خارج از کشور رفتن ندارد و این حاصل توجه به ارتقاء دانش پزشکی است البته در حوزههای دیگر مثل علم و فناوری، سلولهای بنیادی، ماهواره، صنایع دفاعی، فیزیک هستهای به چنین پیشرفتهای شایانی دست یافتیم.»
عضو کمیسیون بهداشت و درمان تاکید میکند: «اگر فضا را برای دانشمندان جوان باز بگذاریم و به آنها میدان بدهیم، قطعا میتوانیم از چالشهای موجود گذر کنیم. امروز هم این تحریمها میتواند برای ما یک فرصت باشد و به ما بستگی د ارد که چگونه از این فرصت استفاده کنیم؟»
وی تصریح میکند: «بدون شک در همه عرصهها نگاه داخلی باید وجود داشته باشد، چرا که دشمنان و بیگانگان هرگز ارتقا جمهوری اسلامی ایران را نمیخواهند و کشورهای توسعه یافته همواره به دنبال این هستند که وابستگی کشورهای در حال توسعه به خود را حفظ کنند.»
قربانی اضافه میکند: «جمهوری اسلامی ایران از ظرفیتهای بسیار بالایی به لحاظ منابع برخوردار است؛ از جمله منابع طبیعی مثل معادن و منابع انسانی و همچنین موقعیت ژئوپلیتیکی. بنابراین باید به جوانان و مدیران ما واژه «میتوانیم» القا شود تا در فضای آزمون و خطا به پیشرفت برسند. همانطور که مرحوم طهرانی مقدم میفرمودند ما در صنایع موشکی آن قدر به آزمون و خطا دست زدیم تا به این مرحله رسیدیم.»
پیشرفت علمی و کنار زدن دشمن
به روایت آمار
آمارها به خوبی نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران در زمینههای مختلف چگونه دشمن را دور زده و خلاف جهت امیال آنان حرکت کرده است.
پیش از انقلاب 40 درصد دانشجویان ایرانی در خارج از کشور تحصیل میکردند، اما در سال 97 فقط 1 درصد آنان برای تحصیل به خارج از کشور میروند، بنابراین میزان مهاجرت تحصیلی 1/40 شده است. ایران طبق گزارش مشترک سازمان ملل و OECD، از نظر شاخص نسبت تعداد مهاجران تحصیلکرده به کل تحصیلکردگان داخل کشور، در گروه کمتر از 2 درصد قرار دارد.
پیش از انقلاب، ایران هیچ دانشمند برتر جهانی نداشته است، اما در 1395 (2016) طبق اعلام پایگاه معتبر بینالمللی وب آو ساینس، ایران دارای 208 دانشمند برتر است که در میان یک درصد دانشمندان برتر دنیا قرار دارند. این رتبهبندی براساس تعداد مستندات علمی در پژوهشهای محققان دنیا در 10 سال اخیر در 22 رشته موضوعی انجام میشود. این در حالی است که اساتید حوزه و علوم اسلامی را در ردیف دانشمندان بینالمللی محاسبه نمیکنند.
براساس پایگاه استنادی اسکوپوس (بزرگترين پايگاه اطلاعاتی «چکيده» و «استنادی» جهان است) نشان میدهد تعداد مدارک نمایه شده، 3071 مدرک قبل از انقلاب و 397212 مدرک بعد از انقلاب اسلامی است؛ بنابراین رتبه علمی منطقهای و جهانی کشورمان برحسب مقالات و مدارک علمی رشد 129 برابری داشته است.
کسب رتبه اول منطقه و شانزدهم جهان توسط ایران در سال 2018 که این رشد عمدتا در دو دهه اخیر رخ داده است. در نظام رتبه بندی سایماگو براساس پایگاه استنادی اسکوپوس، ایران در سال 1996 در 52 جهانی و رتبه 5 منطقه قرار داشته است.
درصد سهم ایران در تولید مقالات علمی دنیا نسبت به قبل از انقلاب اسلامی 656 برابر شده است. این سهم قبل از انقلاب اسلامی 3هزارم درصد بوده است که در 2017 مطابق نظر ISI (پایگاه سیویلیکا به عنوان بزرگترین ناشر الکترونیک مقالات کنفرانسها و ژورنالهای علمی کشور ایران) به 1/95 درصد و مطابق نظر اسکوپوس به 1/97 رسیده است. تعداد مقالات چاپ شده ایران از ابتدای انقلاب تا سال 2016 برحسب گزارش ISI ، 69 برابر و برحسب گزارش اسکوپوس 75 برابر شده است.
رتبهبندی جهانی دانشگاهها
رتبه ایران از نظر تعداد دانشگاههای برتر در نظام رتبهبندی تایمز در دنیا از رتبه 32 در سال 2012 به رتبه 17 در سال 2017 ارتقا یافته است.
تعداد دانشگاههای برتر ایران در دنیا براساس نظام رتبهبندی تایمز از صفر دانشگاه در قبل انقلاب به 18 دانشگاه در سال 2018 رشد داشته است. آمارهای دیگری نیز در نظام رتبهبندی لایدن (18 دانشگاه ایران در رتبهبندی برترین دانشگاههای دنیا در سال 2018) و نظام رتبهبندی کیواس (5 دانشگاه در دنیا در سال 2017) وجود دارد.
98 درصد از تولید علم دانشگاه تهران مربوط به دوره بعد از انقلاب اسلامی است و تنها 2درصد آن مربوط به دوران قبل از انقلاب است. همین رقم برای دانشگاه صنعتی شریف 99 درصد است و تنها 1 درصد از تولید علم این دانشگاه مربوط به دوران قبل از انقلاب است. همین رقم برای دانشگاه شیراز حدود 95 درصد است؛ که در واقع میتوان گفت: دانشگاهها قبل از انقلاب صرفا ارائه و انتقال محفوظات و ترجمه بوده و هیچ تولید و خروجی علمی نداشته است.
ساختارهای تولید فناوری
بدون شک شرکتهای دانشبنیان مولود انقلاب است و قبل از انقلاب هیچگونه ساختاری در این حوزه وجود نداشت.
مراکز علم و فناوری و مراکز حمایت از نخبگان مولود انقلاب است و قبل از انقلاب هیچگونه ساختاری در این حوزه وجود نداشت.
پارکهای رشد علم و فناوری مولود انقلاب است و قبل از انقلاب هیچ پارک رشد و علم و فناوری در کشور وجود نداشت.
قبل از انقلاب به غیر از برخی صنایع دستی و سنتی هیچ فناوری بومی در کشور وجود نداشت و تکنسینهای ما تنها نقش اپراتور تجهیزات خارجی را ایفا میکردند در حالی که تمامی پیشرفتهای فناوری بومی مربوط به بعد از انقلاب است.
پس از انقلاب اسلامی شاهد دستاوردهای متعدد علمی و فناوری در علوم و رشتههایی مانند هستهای، نانو، بیوتکنولوژی، موشکی، سلولهای بنیادین، هوافضا، داروهای نوترکیب و پزشکی بودهایم که ثابت کرد در صورت اتکا به ظرفیتهای داخلی و مدیریت مناسب آنها، دسترسی به قلههای علم و فناوری امکانپذیر است، از جمله تولید علم در حوزه علوم پزشکی به 75 برابر زمان طاغوت رسیده است. (اسکوپوس) این پیشرفت در علم پزشکی موجب شده است، امید به زندگی که قبل از انقلاب در ایران 54 سال بوده، در سال 2017 به 76 سال رسیده که از این حیث رتبه هفتم جهان را دارا است.
که البته نا گفته نماند تمامی این آمار و پیشرفتها در شرایط تحریمی 40 ساله صورت گرفتهاند.