نگاهی به آخرین پیام امام خمینی(ره) خطاب به بسیجیان
اتحاد حوزه و دانشگاه در بستر بسیج دانشجو و طلبه
رضا الماسی
از همان ابتدای تشکیل بسیج مستضعفین که با هدف رسیدن به یک ارتش 20 میلیونی صورت گرفت، در میان اقشار مختلف، برخی اقشار به دلیل جایگاه ویژه‌ای که در پیشبرد حرکت انقلابی جامعه دارند، بیشتر مورد توجه مردم و امامین انقلاب بوده و هستند. حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها به عنوان موتور محرک کشور به سمت اهداف مادی و معنوی، یکی از این دسته‌اند که حضرت امام خمینی(ره)، 9 سال پس از تشکیل بسیج، دوم آذرماه سال 67 در اواخر حیات مبارک‌شان، با صدور یک پیام تاریخی، فرمان تشکیل بسیج دانشجو و طلبه را صادر فرمودند.
«بسيج بايد مثل گذشته و با قدرت و اطمينان خاطر به كار خود ادامه دهد. امروز يكي از ضروري‌ترين تشكل‌ها، بسيج دانشجو و طلبه است. طلاب علوم ديني و دانشجويان دانشگاه‌ها بايد با تمام توان خود در مراكزشان از انقلاب و اسلام دفاع كنند و فرزندان بسيجي‌ام در اين دو مركز، پاسدار اصول تغييرناپذير «نه شرقي و نه غربي» باشند... بايد بسيجيان جهان اسلام در فكر ايجاد حكومت بزرگ اسلامي باشند و اين شدني است، چرا كه بسيج تنها منحصر به ايران اسلامي نيست، بايد هسته‌هاي مقاومت را در تمامي جهان به وجود آورد و در مقابل شرق و غرب ايستاد. شما در جنگ تحميلي نشان داديد كه با مديريت صحيح و خوب مي‌توان اسلام را فاتح جهان نمود. شما بايد بدانيد كه كارتان به پايان نرسيده است، انقلاب اسلامي در جهان نيازمند فداكاري‌هاي شماست.»
جملات بالا، نقاط عطف پیام حضرت امام(ره) درخصوص ضرورت ایجاد تشکل بسیج در دو مرکز علمی کشور یعنی حوزه و دانشگاه است. به همین بهانه و مناسبت دقایقی با رئیس سازمان بسیج دانشجویی کشور و چند تن از دانشجویان و طلاب بسیجی کشورمان هم‌کلام می‌شویم تا پیرامون نکات نهفته در این پیام، میهمان‌تان باشیم. با ما همراه باشید؛
حوزه و دانشگاه
پایه‌های تمدن‌سازی اسلامی
دکتر جواد نیکروش، رئیس سازمان بسیج دانشجویی کشور در ابتدا ضمن اشاره به هدف نهایی انقلاب اسلامی و به تبع آن نهاد بسیج، به گزارشگر کیهان می‌گوید: «حضرت امام(ره) در این پیام تاریخی با خطاب قرار دادن طلاب و دانشجویان به عنوان عناصر اصلی نهاد علم، افق اصلی را تشکیل حکومت بزرگ اسلامی اعلام می‌فرمایند. درخصوص اینکه میان نهاد علم و تشکیل چنین حکومتی در گستره جهان چه نسبتی وجود دارد، به طور کمینه ما می‌توانیم دو کارکرد را برای نهاد علم ترسیم کنیم؛ کارکرد نخست، تربیت نیروهای متخصص است که این موضوع منحصر به کشور ما هم نیست و در همه جای دنیا، نهاد علم وظیفه تربیت نیروهای متخصص آن جامعه را بر عهده دارد. طبیعی است که ما در جامعه دینی خودمان انتظار داریم که این نیروها، متخصص و متعهد تربیت شوند. کارکرد دوم نهاد علم، تولید دانش است.»
رئیس سازمان بسیج دانشجویی در توضیح کارکرد دوم نهاد علم می‌افزاید: «دانش، هم حوزه‌های سخت‌افزاری مثل علوم فنی- مهندسی، پزشکی، علوم پایه و... را شامل می‌شود و هم حوزه‌های نرم‌افزاری مثل علوم انسانی و اجتماعی را در بر می‌گیرد. بنابراین ما اگر بخواهیم به حکومت بزرگ اسلامی دست پیدا کنیم، نیازمند دو رکن سرمایه انسانیِ تراز و دانش مورد نیاز برای شکل‌دهی به آن حکومت هستیم که در تعابیر رهبر معظم انقلاب با عنوان تمدن نوین اسلامی از آن یاد می‌شود.»
نیکروش ادامه می‌دهد: «در جمهوری اسلامی، نهاد علم فقط دانشگاه‌ها نیستند بلکه حوزه‌های علمیه نیز به طور خاص در زمینه‌های نرم‌افزاری (شاخه‌های مختلف علوم انسانی) که به اداره اجتماع مربوط می‌شود، مسئولیت‌های جدی دارند.»
وحدت برای تحقق اهداف انقلاب
در بخش دیگری از پیام امام خمینی(ره) می‌خوانیم: «امروز دانشگاه و حوزه از هر محلي بيشتر به اتحاد و يگانگي احتياج دارند. فرزندان انقلاب به هيچ وجه نگذارند ايادي آمريكا و شوروي در آن دو محل حساس نفوذ كنند. تنها با بسيج است كه اين مهم انجام مي پذيرد. مسائل اعتقادي بسيجيان به عهده اين دو پايگاه علمي است. حوزه علميه و دانشگاه بايد چهارچوب‌هاي اصيل اسلام ناب محمدي را در اختيار تمامي اعضاي بسيج قرار دهند.»
محمد مهرجردی، پژوهشگر و طلبه سطح یک حوزه علمیه تهران در گفت‌وگو با گزارشگر کیهان درباره این فراز از پیام امام(ره) تصریح می‌کند:«نکته‌ای که در سال‌های قبل مورد غفلت واقع شده، این است که حضرت امام(ره) لزوم تشکیل بسیج دانشجو و طلبه را در یک پیام واحد مطرح می‌فرمایند، در حالی که در عمل این تشکل از یکدیگر منفک و در دو نهاد مجزا(بسیج دانشجویی در قالب دانشگاه و بسیج طلاب در قالب حوزه) تشکیل شدند. با توجه به مفاهیمی که از این پیام درک می‌کنیم، حضرت امام(ره) قائل بر این موضوع بودند که نهادهای حوزه و دانشگاه با یکدیگر اتحاد پیدا کنند.»
وی با اشاره به چگونگی اتحاد دانشجویان و طلاب اضافه می‌کند: «حضرت امام(ره) عمق این اتحاد را در بخشی از پیام 29/04/67 که به مناسبت قبول قطعنامه صادر شده است، به این شکل مطرح می‌فرمایند که؛ (فرهنگ دانشگاه‌ها و مراکز غیرحوزه‌ای به صورتی است که با تجربه و لمس واقعیت‌ها بیشتر عادت کرده است تا فرهنگ نظری و فلسفی. باید با تلفیق این دو فرهنگ و کم‌کردن فاصله‌ها، حوزه و دانشگاه در هم ذوب شوند تا میدان برای گسترش و بسط معارف اسلام وسیع‌تر گردد.) لذا این‌گونه به نظر می‌رسد که تحقق بسیاری از اهداف انقلاب اسلامی در گرو عملکرد انقلابی و به خصوص اتحاد این دو نهاد علمی است که در بستر تشکل بسیج دانشجو و طلبه قابل تحقق است. بنابراین امروز ما باید آسیب‌شناسی کنیم، بسیج دانشجویی و بسیج طلاب به عنوان دو مرکزی که در یک پیام مشترک به همراه یک نوع وظایف مشترک مورد خطاب حضرت امام(ره) قرار گرفته‌اند، چه مقدار با یکدیگر تعامل داشته و توانسته‌اند به وظایف مشترک خود عمل کنند.»
خانم زهرا غلامی عضو اسبق شورای بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی سمنان در گفت‌وگویی به گزارشگر کیهان می‌گوید: «همکاری و همفکری دانشجویان و طلاب بسیجی در کنار یکدیگر، می‌تواند زمینه فهم این دو قشر اثرگذار جامعه از وظایف مشترک‌شان و همچنین شناخت اولویت‌ها و مسائل اصلی کشور را فراهم نماید تا بر اثر این همفکری‌ها، جامعه از خدمات بیشتر آنها استفاده کنند.»
نیکروش نیز با بیان توضیحاتی درباره عملکرد بسیج دانشجویی و طلاب در این خصوص، اظهار می‌دارد: «طی سال‌های اخیر تلاش شده است که ما بتوانیم سازماندهی خوبی مبتنی بر آنچه امام(ره) در پیام‌شان مبنی بر متشکل نمودن دانشجویان و طلاب فرمودند داشته باشیم. البته تاکنون این تشکل‌ها به صورت مستقل درون هر یک از این دو نهاد شکل گرفته است اما درصددیم زمینه همفکری دانشجویان و طلاب بیشتر فراهم گردد. ضمن اینکه هم‌اکنون ارتباطات میان بسیج دانشجویی و طلاب در سطوحی به صورت جدی وجود دارد.»
ضرورت تشکیل هسته‌های مقاومت فکری
حال که این دو نهاد انقلابی در دو محیط علمی کشور به صورت جدای از یکدیگر مشغول فعالیت هستند، خود دانشجویان و طلاب بسیجی باید به این پیام مهم حضرت امام(ره) توجه کنند که این توجه، تنبهی را به همراه خواهد داشت و این تنبه نیز می‌تواند زمینه مطالبه‌گری‌در پیرامون تحقق انتظارات حضرت امام(ره) از این تشکل انقلابی را فراهم آورد.
رضا محمدی مسئول اسبق یکی از حوزه‌های بسیج دانشجویی و طلبه سطح یک حوزه علمیه تهران، یکی از زمان‌های مناسب برای طرح چنین مباحثی میان حوزویان و دانشگاهیان بسیجی را در هفته بسیج عنوان کرده و می‌گوید: «از جمله انتظارات امام(ره) از دانشجویان و طلاب بسیجی، انتشار هسته‌های مقاومت فکری در سطح جهان است. لذا با توجه به منویات امامین انقلاب، ملاحظه می‌کنیم که تحقق اهداف اسلامی در مراحل 5 گانه، متوقف بر نقش‌آفرینی این دو پایگاه علمی است. امروز اگر بخواهیم به دولت، جامعه و تمدن اسلامی در این فرآیند برسیم، دانشجویان و طلاب بسیجی باید پیشتاز این حرکت باشند که از جمله ملزومات این نقش‌آفرینی، در وهله اول شناخت عمیق ماهیت و اهداف انقلاب است. در مجموع مطابق رهنمودهای حضرت آقا باید به این نکته توجه داشته باشیم که انقلاب اسلامی در بستر حوزه و دانشگاه انقلابی می‌تواند به اهداف عالیه خود دست پیدا کند.»
دکتر نیکروش در این باره اضافه می‌کند: «در ابتدای مسیر گام دوم انقلاب اسلامی، ما باید یک کار جدی برای اتحاد بیشتر و یک سرمایه‌گذاری مشترک به لحاظ برنامه‌ریزی روی مسائلی که هم حوزه‌های علمیه و هم دانشگاه‌ها به آن نیاز دارند، داشته باشیم که در این خصوص برنامه‌هایی در دست اقدام است.»
وظیفه مسئولان در حمایت از بسیج
یکی دیگر از مسائل درخور توجه، اشاره به تاکیدات مکرر حضرت امام(ره) و رهبر معظم انقلاب مبنی بر حمایت مسئولان از بسیج و همچنین استفاده از نیروهای بسیجی برای پیشبرد اهداف انقلاب است.
رئیس سازمان بسیج دانشجویی با تاکید بر تعامل دانشجویان بسیجی و مسئولان می‌گوید: «در میان مسئولان کشور، کسانی هستند که از عمق جان دلبسته تشکل بسیج در اقشار مختلف هستند و در عمل نیز به هر میزان که بتوانند در حوزه مسئولیتی‌شان کمک می‌کنند. عده‌ای هم هستند که فرمایشات حضرت امام(ره) و رهبر انقلاب در مورد اهمیت و ضرورت و جایگاه بسیج فقط لقلقه زبانشان است. اما در مقابل، برخی از مسئولان متاسفانه دانسته یا ندانسته نه تنها از بسیج حمایت و پشتیبانی نمی‌کنند بلکه در برهه‌هایی مانع‌تراشی و سنگ‌اندازی هم می‌کنند. با توجه به پیگیری‌ها و عزمی که دانشجویان و طلاب دارند، تا کنون هیچ مانعی نتوانسته جلوی حرکت پرشتاب آنها به سمت اهداف انقلاب اسلامی را بگیرد.»
وی در پایان اظهار می‌دارد: «مطالبه جدی ما از مسئولان کشور این است که دست به دست هم بدهیم تا مطابق آنچه امام راحل فرمود؛ نوای دلنشین بسیجی در همه عرصه‌های کشورمان طنین‌انداز شود و آنچه که در گام دوم انقلاب به دنبال آن هستیم در بستر یک نظام انقلابی به ثمرات عینی و عملی برسد.»