رشد اقتصادی نسبی به برکت نگاه به داخل- بخش نخست
گرفتن زهر تحریم ها با خودباوری مردم
هدیه آقاپور
«سقوط اقتصادی» خواب شومی بود که دشمنان قسم خورده این آب و خاک برای تابستان 97 دیده بودند، نقشه‌شان که شکست خورد فکر تکرار افتاده تا در سال 98 فتنه‌ای دیگر را شعله‌ور کنند درحالی که بر خلاف آنچه تصور می‌کردند، رشد اقتصادی نسبی‌ای پدید آمد که دلیل آن خودباوری و نگاه به داخل بود.
گره زدن معیشت مردم به سیاست خارجی، سیاست نخ‌نمایی بود که در سال‌های اخیر مورد تأکید قرار گرفت و همین امر اسباب سوءاستفاده دشمن را در خلال سال‌های ۹۶ و ۹۷ فراهم ساخت اما نتیجه نداشت چراکه مردم هوشیار کشورمان درکنار هر مطالبه به حقی که از مسئولین داشته و دارند انقلابی‌تر و هوشیار‌تر از آن هستند که بخواهند در زمین دشمن بازی کنند.
نا آرامی‌هایی که در سال گذشته ایجاد شد گمانه زنی‌ها و دیدگاه منفی‌ای را نسبت به سال 98 ایجاد کرد اما خلاف آنچه انتظار می‌رفت اتفاق افتاد که در این گزارش تلاش شده تا به بررسی وچگونگی آن بپردازیم.
زهر تحریم را باید گرفت
محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم کرمان و عضو کمیسیون اقتصادی در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با گزارشگر کیهان می‌گوید:» «آن چیزی که آمریکایی‌ها از پایان سال 96 با اطلاعات غلط منافقین دنبال می‌کردند و حتی در اظهار نظرهای مقاماتشان بروز پیدا می‌کرد؛ نابودی جمهوری اسلامی ایران در پایان سال 2018 بود، لذا تمام تلاششان را در نیمه دوم سال 96 و در سال 97 انجام دادند تا از فضای اقتصادی کشور به نفع خودشان استفاده کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «بخشی از محاسبات آمریکایی‌ها به دلیل اشتباهات فاحش دولت در بخش اقتصادی به ویژه تصمیمات کاملا غیر تخصصی در نیمه اول سال 97 به ثمر نشست، از جمله این تصمیمات می‌توان به فروش طلای کشور که تاراج ذخایر بانک مرکزی بود و افزایش سود سپرده بانکی و تعیین ارز4200 که بزرگ‌ترین اشتباه تاریخ بانک مرکزی محسوب می‌شد اشاره کرد.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تصریح می‌کند: «نیمه دوم سال 97 با تغییر سیاست‌ها و تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی شاهد ثبات نسبی بودیم و جالب اینجا است اخیرا معاون اول رئیس‌جمهور در جمع فعالان اقتصادی به اشتباهات دولت اعتراف کرد اگرچه ما بارها این اشتباهات را متذکر شده بودیم ولی به هر ترتیب در نیمه دوم این سال بخشی از اشتباهات دولت پوشش داده شد.»
پورابراهیمی یادآور می‌شود: «ثبات اولیه در بازار ارز کشور در نیمه دوم سال 97 ایجاد شد و به تدریج فشار حداکثری که آمریکایی‌ها دنبال آن بودند تا اقتصاد ایران سقوط کند به فضای رشد اقتصادی نسبی تبدیل شد، طبق گزارش مرکز آمار ایران و بانک مرکزی ما در حوزه کشاورزی و صنعت و معدن نرخ رشد مثبت داشتیم و گزارش بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول پیرامون اقدامات جمهوری اسلامی ایران در مهار شوک ارزی بیانگر فائق آمدن بر فضای تحریمی است.»
وی اضافه می‌کند: «اخیرا وزیر خزانه‌داری آمریکا در گزارشی به رئیس‌جمهور این کشور بیان کرده است که؛ رصد میدانی انجام شده در حوزه اقتصادی نشان از ثبات نسبی اقتصادی ایران دارد و ایران فشار حداکثری را به نحوی طی می‌کند که تحریم‌های اقتصادی اثر خودش را در آینده از دست خواهد داد.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه آنچه رهبری فرمودند مبنی بر گذار از فشار حداکثری آمریکا در چند نکته متبلور می‌شود، می‌گوید: «دشمن علاقه‌مند بود در تابستان سال گذشته که به خاطر مسائل ارزی مردم را در برابر نظام قرار دهد به این ترتیب که اصناف، بازاریان، کارمندان و غیره به خاطر مشکلات اقتصادی مطالباتشان را پیگیری کنند و این مطالبات این‌گونه تلقی شود که آنها با اصل نظام مشکل دارند درحالی که این موضوع دقیقا اشتباه و برداشت غلط منافقین بود.»
پورابراهیمی تاکید می‌کند: «منافقین تصور می‌کردند اگر معلمین و کارگران ما مشکلات معیشتی دارند ویا تجمعی می‌کنند با اصل نظام مشکل دارند که در پاسخ به آنها همین کافی است که 22 بهمن سال گذشته که در اوج فشار اقتصادی آمریکایی‌ها بود مردم باز هم حضوری حماسی داشتند و حمایت خودشان را اعلام کردند که نشان از شکست نقشه‌های آمریکا داشت.»
وی با بیان اینکه هرچه دولت در حوزه توانمندی‌های داخلی بیشتر تلاش کند اثر تحریم کمرنگ‌تر می‌شود، اظهار می‌دارد: «دولت آنچه که مطلوب نظام بوده انجام نداده است، ما می‌توانستیم هزینه‌ها را کمتر کنیم.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ادامه می‌دهد: «دولت اقدامات مختصری انجام داد که اثر مثبت آن را دیدیم اما در بخش کلان شاهد اقدامات قابل توجهی نبودیم و دولت به حداقل ممکن قناعت کرده است.»
پورابراهیمی می‌افزاید: «ما توانمندی خود را در عرصه نظامی در 8 سال دفاع مقدس به دست آوردیم، در عرصه علمی نیز در یک جنگ نابرابر علمی درخشیدیم و همه این ظرفیت‌ها در داشتن نگاه داخلی ایجاد شد، بنابراین در حوزه اقتصادی نیز باید چنین عمل کنیم.»
وی تصریح می‌کند: «چیزی که به ما آسیب می‌زند این است که هم زمان با جنگ اقتصادی، دولت نیم نگاهی به مذاکرات داشته باشد، نگاه به دشمن در جنگ اقتصادی، خیانت به انقلاب است اما اگر در حوزه مطالبات مذاکره داشته باشیم این موضوع جای پیگیری دارد ولی اگر همه اتکای ما به مذاکرات باشد قطعا به دام غرب خواهیم افتاد.»
پورابراهیمی یادآور می‌شود: «پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آینده فضای اقتصادی کشور بهتر از گذشته شده و آثار تحریمی به سمت کاهش برود.»
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به همکاری کشورهایی که در جریان فشار حداکثری قرار بود هیچ مراوده‌ای با ایران نداشته باشند، می‌گوید: «این کشورها دقیقا بر عکس آنچه آمریکا پیش‌بینی می‌کرد عمل کردند، نمونه آن اظهارات رئیس‌جمهور کشور ترکیه درسازمان ملل مبنی بر اینکه بدون همکاری با ایران فعالیت اقتصادی امکان پذیر نیست.»
شکست سیاست فشار حداکثری آمریکا
با توجه به اینکه پس از پیروزی انقلاب اسلامی هرکجا مردم عزیزمان تحت فشار تحریم قرار گرفتند دست به شکوفایی و نوآوری زدند، تحریم‌ها و فشارهای سال 97 نیز برکاتی داشت که باعث شد باور نگاه به داخل شکل بگیرد.
در همین رابطه مقام معظم رهبری فرمودند: «علاج مشکلات اقتصادی، تکیه به امکانات و توانایی‌های داخلی است. برخی‌ها قبلاً پیش‌بینی می‌کردند که سال ۹۸ سال مشکلات بسیار شدید اقتصادی باشد، در حالی که اکنون مسئولان کشور خبر از یک رشد اقتصادی نسبی در شش ماهه اول سال می‌دهند. (۱۰ /مهر/ ۱۳۹۸)
همچنین نشریه فارین پالیسی نشریه تخصصی سیاست خارجی در آمریکا در مطلبی تصریح کرد: سیاست‌های دولت ترامپ برخلاف ادعا و انتظار، به جای اینکه موجب عقب‌نشینی ایران شود، باعث تهاجمی‌تر شدن رویکرد جمهوری اسلامی شده است.
گری سیک از اعضای سابق شورای امنیت ملی آمریکا در گفت‌وگو با نیویورک تایمز می‌گوید: ترامپ واقعا پیش از انتخابات به چیزی [در سیاست خارجی]نیاز دارد و ایران این را می‌داند. بنابراین، در عمل ایران دارد از موضع قدرت گفت‌وگو می‌کند.
وی همچنین تأکید کرد که از ابتدا مشخص بود که مقام‌های ایرانی در برابر تحریم‌های آمریکا کوتاه نمی‌آیند و نظام ایران نیز با این فشارها فرو نمی‌پاشد.
نشریه آمریکایی فارین‌پالیسی هم در مطلبی به قلم رائول مارک گرشت افسر سابق سازمان سیا و از کارشناسان ضد ایرانی اندیشکده صهیونیستی «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» با عنوان «چگونه رهبر عالی ایران، ترامپ را پشت‌سر گذاشت، نوشت: ایرانی‌ها همواره تنش‌ها را به تدریج افزایش داده‌اند و از آنجا که هر بار ما اقدامی انجام ندادیم، آنها ریسک را تا گزینه نظامی بالا بردند. آنها ریسک را تا خط مقدم هسته‌ای هم پیش خواهند برد.
این نشریه آمریکایی سپس می‌افزاید رهبر عالی ایران درپی کشاندن ترامپ به یک نبرد سیاسی است. بدون شک او یک قهرمان جدی است. او موفق‌ترین رهبر خاورمیانه از جنگ جهانی دوم به این سو است. او فوق‌العاده باهوش بوده و از مهارت‌های ممتاز و استعدادهای عالی برخوردار است.
گفتنی است که رهبر انقلاب در دیدار هزاران نفر از فرماندهان سپاه پاسداران در هفته گذشته سیاست فشار حداکثری آمریکا را سیاستی شکست خورده و بی‌فرجام خواندند.
فرصت‌سوزی و فرصت‌سازی
دکتر محمود نقدی‌پور تحلیلگر مسائل سیاسی و استاد دانشگاه در گفتگو با گزارشگر کیهان می‌گوید: «با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری؛علاج دشمنی‌های اقتصادی درنگاه به توانایی‌های داخلی است.» وی ادامه می‌دهد: «رهبر معظم انقلاب با بیانات خود ضمن هشیاری بخشیدن به اعضای هیئت دولت و مدیران اجرایی کشور در برابر فشار روانی حاصل از تحریم‌ها، پیامی را به دو گروه مخاطب داخلی و خارجی داده‌اند.»
این استاد دانشگاه می‌افزاید: «خودباوری یکی از مهم‌ترین کلیدواژه‌های بیانات مقام معظم رهبری است که خطاب به جامعه اول یعنی مسئولان اجرایی کشور بیان داشته شده است. مشکلات اقتصادی متاثر از تحریم‌ها با کار هوشمندانه، علمی و جهادی مسئولان قابل بهبود است و نباید بی‌تدبیری باعث افزایش آثار تحریم‌ها شود.»
نقدی‌پور تصریح می‌کند: «تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه اقتصاد کشورمان می‌تواند یک دوره طلایی برای کاهش وابستگی به نفت و عبور از اقتصاد خام فروشی و تک‌محصولی نفتی را رقم بزند. اما سهل‌انگاری و بی‌توجهی برخی مسئولان اجرایی می‌تواند باعث فرصت‌سوزی و زیان به ملت و کشور شود.»
این تحلیلگر مسائل اقتصادی یادآور می‌شود: «در شوک اولیه ناشی از تحریم‌ها در سال گذشته، و متعاقب افزایش نرخ برابری دلار در برابر ریال، امکان رقابت کالاهای ایرانی در بازارهای صادراتی به ویژه کشورهای همسایه بیشتر شده و امکان و سودآوری صادرات غیرنفتی افزایش پیدا کرده است. این موضوع باعث شده تا در برخی زمینه‌ها که امکان صادرات وجود داشته، شاهد تحرک تولیدگران و رونق تولید باشیم. اما در زمینه‌هایی که امکان صادرات فراهم نبوده یا تدبیری برای صادرات اندیشه نشده، متاسفانه اوضاع تولید چندان خوب نیست.»
وی اضافه می‌کند: «به نظر می‌رسد در شرایط موجود، چنانچه به ظرفیت‌های داخلی توجه شایسته‌ای شود، شرایط خوبی برای رشد صادرات غیرنفتی و رونق تولید و حفظ و خلق فرصت‌های شغلی به وجود خواهد آمد.»
این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: «از سوی دیگر، وجه متفاوت پیام مقام معظم رهبری خطاب به دولتمردان غربی است که بدانند؛ جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک نظام مردم سالاری دینی با اتکال بر قدرت لایزال الهی و حمایت مردمی و روحیه انقلابی و جهادی متولیان با اقتدار در مسیر تعیین سرنوشت روشن خود به پیش می‌رود.»
نقدی پور ادامه می‌دهد: «چنانچه ایمان و باور نسبت به قدرت الهی و مردمی این درخت تنومند را حفظ کنیم و این باور استوار را به دسایس دشمن و وسوسه‌های ضعف نفس نفروشیم، در مقابل تمامی بادهای آشفته و قدرت‌های خشمگین و برآشفته می‌ایستیم و همه موانع را با استفاده از ظرفیت‌های سیاسی اقتصادی اجتماعی داخلی پشت سر می‌گذاریم و یاوه‌گویی‌های پیشگویانه دشمنانی همچون جان بولتون را زیر پا خواهیم
گذاشت.»
این تحلیلگر مسائل اقتصادی خاطرنشان می‌کند: «امید است که در گام دوم انقلاب، با روی کارآمدن جوانان مومن و انقلابی و به شکوفایی رسیدن توانایی‌های نهفته جوانان این مرز و بوم و رشد هدفمند و علمی خودباوری در آحاد ملت، شاهد تحولی تاریخی در کلیه سطوح جامعه باشیم که نتیجه آن گشایش در حوزه‌های مختلف اجرایی و حرکت به سوی ساختن تمدن نوین ایرانی اسلامی خواهد بود.» تبدیل تهدید به فرصت از شاه کلیدهایی است که بارها توسط مقام معظم رهبری تاکید شده وتجلی آن را نیز همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم در عرصه‌های مختلف علمی و نظامی مشاهده کردیم. خودباوری در دو عرصه علمی و نظامی باعث شد که نه تنها در زمینه‌های مختلف به خودکفایی برسیم بلکه فراتر از آن با دنیا به رقابت بپردازیم. بنابراین امید می‌رود این الگوی موفق در زمینه اقتصادی به کار گرفته شود.