کاشفان «هیچ» از معدن «پوچ»!... (نکته)
علیرضا چخماقی
* از اتفاقات جالب و در عین حال تأسف‌بار فضای رسانه‌ای در ایام اخیر، یکی هم این بود که عنوان چند کلمه‌ای یک خبر تلویزیونی، بهانه به دست عده‌ای داد تا به روال هوچیگران، جنجال تازه‌ای را علیه رسانۀ ملّی آغاز کنند.
شرح سادۀ ماجرا از این قرار بود که در بخش اخبار ساعت چهارده روز چهارشنبه دهم مهرماه جاری، توسط گوینده خبر (آقای حیاتی) خبری خوانده شد در بارۀ موضوع بحران آفرین این روزهای انگلیس، یعنی بحث و درگیری‌های شدید سیاسی بر سر ماندن یا «خروج بریتانیا از اتحادیۀ اروپا » موسوم به «برگزیت».
عنوان خبر این بود: «انگلیس نشسته روی اره برگزیت؛ راه پیش و پسی که هر دو را دشوار می‌کند.»
معلوم نیست آن اولین نفری که دنبال سوژه‌ای برای ارائه به رسانۀ متبوعش بود، در تک تک این واژه‌ها یا کلیّت مفهومی آن، چه چیز نایافته‌ای را یافت که ارشمیدس‌وار فریاد «یافتم! یافتم!» سر داد و این فریاد چنان بلند بود که دیگرانی هم، برای جا نماندن از قافلۀ کاشفان، «یافتم! یافتم!» گویان، دنبال وی راه افتادند و در چشم بر هم زدنی، سایت‌های زرد و سبز و بنفش و رنگین کمانی را پر کردند از شرح بی‌ادبی رسانۀ ملّی و اینکه پخش عنوان «انگلیس نشسته روی اره برگزیت؛ راه پیش و پسی که هر دو را دشوار می‌کند.» توهین بزرگی است به بریتانیا (آن هم از نوع کبیرش)!...
اکنون با انصاف و بی‌طرفی محض، باید دید که در عنوان خبر یاد شده، واقعا کدام بی‌ادبی و توهینی وجود دارد یا صورت گرفته است؟... بررسی کلمه به کلمه و سپس دقّت در مفهوم و مضمون پانزده واژه‌ای عبارت مزبور، برای هر کسی که به مقدار لازم زبان فارسی را بفهمد و نیز برگردان آن به زبان انگلیسی را متوجّه شود، نه تنها چنین چیزی را اثبات نمی‌کند؛ بلکه نوعی خلاقیّت و نوآوری را هم در ورای تنظیم چنین عبارتی، به وضوح نشان می‌دهد. البته شاید تنها ایرادی که بشود به این جمله‌پردازی گرفت، تا حدودی ثقیل بودن آن باشد برای کسانی که از اصل خبر و مفهوم برگزیت و اتفاقات سیاسی جهان امروز بی‌خبرند وگرنه این عنوان خبری که عده‌ای آن را زمینۀ حمله به صدا و سیما قرار دادند، به خودی خود متضمن هیچ‌گونه توهین و تحقیر و یا بی‌ادبی نبوده است.
و البته باید به این نکته هم توجّه داشت که برخلاف اظهار نظر گویندۀ خبر یاد شده و نیز همۀ کسانی که از روند شکل‌گیری یک خبر تا تنظیم و پخش آن بی‌خبرند، گویندگان خبر به هیچ وجه، مسلوب‌الاختیار نیستند و در فرصت قبل از شروع خبر و روی آنتن رفتن، می‌توانند در بارۀ متن خبری که قرار است بخوانند با سردبیر بخش خبری، تبادل نظر و تشریک مساعی کنند و‌اشکالات احتمالی متن را با مشورت و هم افزایی فکری رفع نمایند.
و در پایان تأکید بر این نکتۀ ضروری که، نوشتۀ حاضر، به هیچ وجه به معنی تأیید تمام و کمال سیاست‌های خبری و غیرخبری صدا و سیما نیست که در جای خود، خالی از ایراد و‌اشکال نیستند و در بسیاری از موارد نیازمند بررسی، اصلاح، روزآمدی و کارآیی بیشتر.
____________________
* برگزیت: خلاصه شدۀ عبارت Britain exits the EU به مفهوم خروج بریتانیا از اتحادیۀ اروپا