رئیس سازمان عقیدتی سیاسی نیروی انتظامی در گفتوگو با کیهان:
به دنبال «تربیت پلیس در تراز انقلاب اسلامی» هستیم
مهدی امامقلی
از سال گذشته خبرهای خوبی از نیروی انتظامی به گوش می‌رسید؛ اخباری از گوشه و کنار که بی‌ارتباط با سازمان عقیدتی سیاسی ناجا نیست؛ از ادامه اجرای «طرح تحول کلانتری‌ها»، کاهش سن مدیران ناجا و برگزاری دوره‌های تربیت و تعالی تا برگزاری جشنواره‌ای با عنوان «پلیس‌تراز انقلاب اسلامی». جست‌وجوی همین اخبار ما را به این سازمان انقلابی کشاند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، نیروی انتظامی را «مظهر حاکمیت جمهوری اسلامی» و «نهادی که می‌تواند به جمهوری اسلامی آبرو بدهد» می‌دانند. جالب آنکه معظم‌له در حکم انتصاب حجت‌الاسلام ادیانی، رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ناجا بر گزاره‌های مهمی تأکید فرموده‌اند؛ «ارتقای هوشیاری و بصیرت دینی و انقلابی آحاد کارکنان خدوم نیروی انتظامی و خانواده آنان»، «نظارت بر پیاده‌سازی موازین شرعی در تمام فرآیندها» و «آشناسازی بیش‌ازپیش پلیس در برخورد حکیمانه با مردم».
واکاوی همین اخبار و محورها، بهانه‌ای را فراهم آورد تا در هفته‌ای که به نام «هفته نیروی انتظامی» نامیده شد. با حجت‌الاسلام دکتر سیدعلیرضا ادیانی، رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ناجا به گفتوگو بنشینیم. آنچه در پی می‌آید ماحصل این گفت‌وگوست.
* نظر به اینکه انقلاب اسلامی، چهل‌سالگی خود را پشت‌سر گذاشته است و نهادها و سازمان‌های نظری و اجرایی کشورمان فرازوفرودهایی را تجربه کرده‌اند، به‌طورکلی بفرمایید که نیروی انتظامی کشورمان بعد از گذشت 28 سال از حیات خود، چه ویژگی‌های منحصربه‌فردی را به خود اختصاص داده است؟
مستحضرید که نیروی انتظامی به‌عنوان یک نهاد خدمتگزار، اصلی‌ترین وظیفه و رسالتش تأمین امنیت و مقابله با ناامنی است. به فرموده حضرت آقا، «امین مردم» و «مظهر حاکمیت ملی» است؛ یا جایی رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند که نیروی انتظامی «یکی از مصادیق نصرت اسلام و نصرت دین» است. حتی جالب‌تر آنکه تأکید می‌فرمایند «نیروی انتظامی می‌تواند به جمهوری اسلامی آبرو دهد» و همچنین این جمله که کارکنان ناجا به معنای واقعی کلمه، مجاهدان فی سبیل الله هستند.
این‌ها مشخصه‌های منحصر به فرد این نهاد خدوم است. ناجا یک نهاد انقلابی است؛ پناهگاه مردم است؛ یک نهاد مکتبی، معنوی و البته مردمی‌است؛ هنوز فرهنگ جهاد و ایثار و شهادت در نیروی انتظامی و البته در کلیه نیروهای مسلح کشورمان جاری و ساری است؛ فرهنگ ازخودگذشتگی برای جان و مال و ناموس و آبروی مردم. شما ببینید در مرزهای جمهوری اسلامی و یا در مبارزه با اشرار و قاچاقچیان و یا در بخش‌های دیگر پلیس، هنوز هم که هنوز است شهید می‌دهیم. کدام نهاد مردمی‌را می‌شناسید که تا به این حد با مردم و البته از مردم و برای مردم باشند، از پلیس کلانتری و پلیس آگاهی تا پلیس راهور که برای خدمتگزاری از جان خود مایه بگذارند. این‌ها از ویژگی‌های منحصربه‌فرد ناجا و همین‌طور از برکات و نعمت‌های منحصربه‌فرد انقلاب اسلامی است.
* مسئله فرهنگ شهادت را که گفتید این نکته به ذهنم رسید که در مقایسه با بسیاری از سازمان‌ها و نهادها، بهتر است بگوییم که ناجا علاوه بر موارد فوق از یک‌سو نهادی «مظلوم» هم به شمار می‌رود؟
- بله. همین‌طور است. نیروی انتظامی که جوشیده از بطن مردم و خدمتگزار مردم است حقیقتاً مظلوم واقع شده است؛ این نیرو خدمات اجتماعی و انتظامی بسیاری از خدمات پلیس در کلانتری، آگاهی، مبارزه با مواد مخدر، مبارزه با قاچاق کالا، راهور، پلیس پیشگیری، نظام‌وظیفه و... گرفته تا صدور گذرنامه، گواهینامه رانندگی و غیره را بر عهده دارد. معتقدم تا کسی خودش در ناجا قرار نگیرد، این مظلومیت را درک نمی‌کند. شما می‌بینید که در ایام تعطیل به‌طور مثال در ایام نوروز که همه در حال دید و بازدید و یا در مسافرت هستند این نیروی انتظامی است که با تلاش مضاعف و شبانه‌روزی خود در حال خدمت‌رسانی به مردم است؛ یا در بحران‌های اجتماعی و یا مراسم مذهبی و تجمعاتی مانند 22 بهمن و... اینجاهاست که معنای «جهاد فی سبیل الله به معنای واقعی کلمه» که رهبر معظم انقلاب فرمودند روشن می‌شود. اتفاقاً حضرت آقا در یکجایی [در دیدار خانواده‌های شهدای مرزبانی و مدافع حرم در تاریخ 28/3/96] درخصوص مرزداران- چه مرزداران نیروی انتظامی چه مرزداران سایر نیروها- از لفظ‌های «مظلوم» و «طفلک» استفاده می‌کنند و می‌فرمایند «شما در خانه‌هایتان نشسته‌اید از مرز چه خبر دارید؟ چه خبر دارید از آن که در مرز ایستاده و جلوی دشمن را گرفته که وارد نشود، او دارد چه می‌کشد؟» و اینکه «شهدای مرزی ما مظلوم‌اند؛ این طفلک‌ها دیده هم نمی‌شوند؛ مردم بدانند که این‌ها چقدر دارند به مردم خدمت می‌کنند. خدمت که فقط آب‌ونان نیست؛ بالاتر از آن، امنیت است». لذا این مظلومیتی که اشاره کردید در جای‌جای این نهاد ملموس و مشهود است.
* سازمان عقیدتی سیاسی ناجا برای تقویت همین ویژگی‌های منحصربه‌فرد که اشاره کردید، چه ظرفیت‌هایی را فعال کرده است؟ ضمن اینکه بفرمایید از نقش و وظایف سازمان در کارآمدی کارکنان نیروی انتظامی چه تعریف و تحلیلی دارید؟
تا قبل از ورود بنده، سازمان عقیدتی سیاسی تقریباً در بخش‌های مختلف نیروی انتظامی تا سطح شهرستان‌ها حضور فعال داشت و کارهای خوب و قابل تقدیری هم انجام شده بود. بنده که وارد این سازمان شدم تلاش کردیم ظرفیت‌های بیشتری را فعال کنیم و عمق نفوذ سازمان عقیدتی سیاسی ناجا را تا سطح کلانتری‌ها و پاسگاه‌ها و هنگ‌های مرزی و مرزبانی‌ها توسعه دهیم. یکی از وظایف سازمان، رشد و گسترش فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و انقلابی در نهاد ناجا است. در حقیقت وظیفه سازمان در ناجا، اطلاع‌رسانی، تبیین، ترویج و تبلیغ آموزه‌های دینی و انقلابی و اساساًً صیانت و نظارت است. صیانت مکتبی و بصیرت افزایی و‌تربیت دینی و انقلابی پلیس و آشنا کردن پلیس در برخورد حکیمانه با مردم و کادرسازی پلیس‌تراز انقلاب اسلامی از دیگر رسالت‌ها و اهداف سازمان است.
* همان‌طور که اشاره کردید، از تأکیدات حضرت آقا توجه به «کلانتری‌ها» به‌عنوان نماد حاکمیت است، آیا اقدام خاصی برای افزایش کارآمدی آنها برای حل مشکلات مردم صورت گرفته است؟
همان‌طور که عرض کردم درخصوص کلانتری‌ها برنامه‌ریزی‌هایی شده است. از جهت توسعه نفوذ و اثرگذاری عینی سازمان در سطوح گسترده، ما برای کلانتری‌ها، نیروی کارشناس مذهبی و‌تربیتی در نظر گرفتیم تا علاوه بر مباحث آموزشی و برنامه‌هایی که در راستای عمق‌بخشی معرفتی و افزایش بصیرت کارکنان و فرماندهان و خانواده‌های آنها در نظر گرفته‌ایم، مسئله نظارت و صیانت از اهداف و ارزش‌های مکتبی در کلانتری‌ها دنبال شود.
* چند سالی است که رهبر انقلاب در دیدار فرماندهان و مسئولان ناجا، موضوع «پلیس‌تراز انقلاب اسلامی» را مطرح می‌کنند. پلیس‌تراز انقلاب اسلامی که شما هم به آن اشاره کردید و این اواخر در حوزه‌های خبری خیلی برجسته و پررنگ شده، قرار است چه مفهوم و فلسفه‌ای را دنبال کند؟
امروز نیروی انتظامی فراتر از رسالتش در حوزه امنیت و مقابله با ناامنی، در حال حرکت به سمت ساختن «پلیس تراز انقلاب اسلامی» است. یعنی پلیسی که نمونه تمام‌عیار یک پلیس مقتدر و مؤمن و آینه تمام نمای عمل به رسالت‌های انقلابی و دینی باشد. پلیس‌تراز انقلاب اسلامی همان پلیس مکتبی است که روحیه جهادی و ایثار دارد؛ پویا و با نشاط است؛ اخلاق‌مدار و خدامحور و معنویت‌گراست. پلیسی حرفه‌ای و مقتدر است که روحیه خدمتگزاری و تقید به آموزه‌های اسلامی و انقلابی دارد. خب ما هم در این سازمان، چشم‌انداز، جهت‌گیری‌ها و برنامه‌هایمان برای تحقق همین مفهوم است. از ضرورت‌های نوین نیروی انتظامی،تربیت پلیس در‌تراز انقلاب و جمهوری اسلامی است. لازم است اشاره کنم که الآن بیش از 20 درصد از آموزش‌های ما هم در دانشگاه علوم انتظامی امین و هم در دوره‌های آموزشی ناجا به مفاهیم و آموزش‌های انقلابی و اعتقادی مربوط می‌شود. همین‌طور از مجموعه فرامین و رهنمودهای مقام معظم رهبری درخصوص نیروی انتظامی حدود 36 ویژگی را به‌عنوان سرفصل‌های «پلیس‌تراز انقلاب اسلامی» استخراج کرده‌ایم تا مبنای بسیاری از برنامه‌سازی‌ها قرار گیرد.
* رهبر انقلاب در حکم انتصاب جنابعالی به«برخورد حکیمانه با مردم» تأکید فرموده‌اند، در این رابطه چه اقدامات برجسته‌ای صورت گرفته و آیا پیشرفتی حاصل شده است؟
برای افزایش سطح معرفتی و اعتقادی، برنامه‌های تربیتی و آموزشی مثل «دوره تربیت و تعالی رفتار کارکنان کلانتری» طراحی و عملیاتی شده است. همچنین موضوع «برخورد حکیمانه با مردم» در منظومه «پلیس‌تراز انقلاب اسلامی» در سطوح مختلف پلیس‌های تخصصی پیگیری شده است. علاوه بر این لازم است عرض کنم دو واحد درسی با عنوان «برخورد حکیمانه» در دانشگاه علوم انتظامی امین طراحی و برنامه‌ریزی شده است.
* یکی از وظایف و رسالت‌های اصلی نیروی انتظامی، مسئله تأمین امنیت است. ارزیابی شما از امنیت و تعریف مصادیق ناامنی چیست؟
بنده با توجه به فرمایشات حضرت آقا دو حوزه از امنیت را از یکدیگر تفکیک می‌کنم. یکی «امنیت مدنی و سیاسی» است و دیگری هم «امنیت اخلاقی و روانی». در حوزه «امنیت مدنی و سیاسی» به‌جرأت می‌شود گفت که نیروی انتظامی به یک سطحی از توانمندی و موفقیت رسیده است. شما ببینید در بحران‌هایی که بعضاً اتفاق افتاده نیروی انتظامی با عبور از فراز و فرودهای بسیاری در نهایت خوش درخشیده و کارنامه قابل قبولی از خود به‌جای گذاشته است، البته باید بهتر از این بشود. نیروی انتظامی در مقایسه با سایر کشورها، حداقل در حوزه امنیت مدنی و سیاسی به یک حد قابل قبول رسیده است. شما ببینید ما چقدر حضور اجتماعی در تمام سطوح کشور داریم؟ همین مراسم 22 بهمن که در طول 40 سال گذشته در سراسر کشور برگزار شده است مصداق خوبی برای امتیازدهی بالا به نیروی انتظامی در حوزه تأمین امنیت مدنی و سیاسی است؛ یا مراسم مذهبی در ماه محرم‌الحرام و مراسمی از این قبیل. همه این موارد اثبات می‌کند که در این بخش به سطحی از بازدارندگی رسیده‌ایم. اما در بخش «امنیت اخلاقی و اجتماعی»؛ رهبر عزیز انقلاب چند سال پیش در یک سخنرانی فرمودند «امنیت اخلاقی، پاسداری از ارزش‌های جامعه از جمله وظایف نیروی انتظامی جمهوری اسلامی است و نمی‌توانیم این‌ها را رها کنیم». گرچه اقداماتی شده و البته با مدیریت برادر انقلابی‌مان، سردار اشتری و فعالیت‌هایی که حقیر در طول یک سال و اندی ماه گذشته داشته‌ام، مجموعه رهنمودهایی تحت عنوان «مأموریت در قبال ناجا؛ مسئولیت در برابر انقلاب و نظام اسلامی» طراحی و پیش رفته است اما با نقطه مطلوب فاصله داریم. باید اشاره کنم که این را هم باید در نظر بگیریم که همین اقدامات مثمر ثمر ناجا و سازمان عقیدتی سیاسی در حوزه امنیت اخلاقی و اجتماعی در حالی است که درمجموع 28 دستگاه در حوزه اجتماعی مسئولیت دارند.
* منظورتان از اقدامات مثمر ثمر در حوزه امنیت اخلاقی و اجتماعی که فرمودید چه مواردی است؟
یکی از اقدامات در این حوزه، همین اجرای «طرح ناظر 1» بود که در مبارزه با بی‌حجابی و سر برهنگی در خودروها در دستور کار قرار گرفت که در حال حاضر هم در حال اجرا است.
* اگر ممکن است از محمل‌های قانونی و همین‌طور از نتایج و بازخوردهای آن هم برایمان بگویید.
«طرح ناظر 1» مبتنی بر اصول قانون اساسی به‌ویژه اصل هشتم آن و همین‌طور قوانینی مانند «قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر»، قانون مجازات اسلامی و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و آیین‌نامه‌های مربوطه است.
* که البته عده‌ای با آن سیاسی برخورد کردند و حتی از پیامک‌های مربوطه با عنوان «پیامک حجاب» انتقاد کردند.
بله. عده‌ای که در سطح کشور ما به ازایی ندارند سعی کردند آن را سیاسی جلوه دهند. این در حالی بود که این طرح بازخوردهای مثبتی داشت و خیلی‌ها از مراجع عظام و شخصیت‌های دینی، فعالان حوزه‌های اجتماعی و حتی بسیاری از آحاد مردم طی تماس‌ها و مکاتباتشان از این طرح استقبال کردند.
این طبیعی است که جریان ضدانقلاب و دشمنان نظام نخواهند کشور اسلامی به‌ترقی و پیشرفت برسد و همواره در حال چوب لای چرخ گذاشتن بوده و هستند. ضدانقلاب برنامه‌ریزی می‌کند و عده‌ای نابخرد و فریب‌خورده که تعدادشان واقعاًً معدود است و صرفاً احتمال تأثیرگذاری منفی بر اذهان عمومی دارند، آب در آسیاب آنان می‌ریزند. آنها با این استدلال که «داخل ماشین جزو حریم خصوصی است» و «در قانون چیزی به نام ابلاغ پیامکی وجود ندارد» سعی کردند پیامک‌هایی که اشاره کردید را هم سیاسی جلوه بدهند. در حالی که این امر اشکال قانونی ندارد و خودرو ملک خصوصی هست ولی حریم خصوصی نیست.
* محمل قانونی آن صرفاً آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های داخلی و سازمانی است؟
خیر، صرفاً آنها نیست. بر اساس قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر مصوب مجلس شورای اسلامی [23/1/94] وسایل نقلیه مشمول حریم خصوصی نیست. [تبصره ماده ۵: «اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عموم قرار می‌گیرند، مانند قسمت‌های مشترک آپارتمان‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و نیز وسایل نقلیه مشمول حریم خصوصی نیست.»] در قانون مجازات هم سربرهنگی و کشف حجاب جرم‌انگاری شده است. [تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از ده روز تا دو ماه و یا از پنجاه‌هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.»] از طرفی قانون آیین دادرسی کیفری مصوب مجلس شورای اسلامی هم استفاده از «سامانه‌های مخابراتی» و «تلفن» را مطرح کرده است. [ماده ۱۷۵ قانون «آیین دادرسی کیفری» مصوب مجلس شورای اسلامی ۴/۱۲/۹۲: «استفاده از سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی، از قبیل پیام‌نگار، ارتباط تصویری از راه دور، نمابر و تلفن، برای طرح شکایت یا دعوی، ارجاع پرونده، احضار متهم، ابلاغ اوراق قضایی و همچنین نیابت قضایی با رعایت مقررات راجع به دادرسی الکترونیکی بلامانع است.]
خب از آقایان قانون‌گرا و مدعیان به اصلاح دموکراسی و قانون‌گرایی سؤال می‌کنیم که چرا با قانون مخالفت می‌کنند؟ توجه کنید؛ فقط «قانون» و حالا نه آیین‌نامه و بخشنامه و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی که آنها نیز بماند. بر همین اساس «طرح ناظر 1» با قدرت عملیاتی شد و پیش رفت و تاکنون هم بازخوردهای خوبی داشته است.
* ازجمله انتظارات رهبر انقلاب از مجموعه‌ها و سازمان‌های فرهنگی، توجه و کار در راستای بیانیه گام دوم انقلاب است. سازمان عقیدتی سیاسی ناجا در زمینه تبیین و گفتمان‌سازی و عملیاتی شدن آن در ناجا چه اقداماتی انجام داده است؟
بیانیه گام دوم انقلاب که از سوی رهبر معظم انقلاب و خطاب به ملت ایران و به‌ویژه جوانان نوشته شده است یک منشور برای خودسازی، جامعه پردازی و ساختن تمدن نوین اسلامی است. اتفاقاً برای تبیین این بیانیه و تبدیل آن به گفتمان رایج، علاوه بر چاپ 160 هزار نسخه برای پرسنل خدوم ناجا، دبیرخانه‌ای تشکیل دادیم و همین‌طور در پژوهشگاه مطالعات اجتماعی و دانشگاه علوم انتظامی در حوزه پژوهشی مأموریت‌هایی را طراحی کرده‌ایم. درخصوص بیانیه گام دوم لازم است اشاره کنم که در نیروهای انتظامی، اتفاقاً 7 توصیه رهبری در این بیانیه مورد بررسی قرار گرفته و چند بند از آن به‌ویژه بندهای دوم و هفتم آن (معنویت و اخلاق و نیز سبک زندگی) منحصراً بر عهده سازمان عقیدتی سیاسی ناجا قرار گرفته است. علاوه بر اینکه جوان‌گرایی مطرح در این بیانیه همواره مورد تأکید و توجه ما قرار گرفته است.
* حالا که بحث به اینجا رسید برایمان از تغییرات و تحولاتی که در دوره مدیریت شما در سازمان اتفاق افتاده است، بگویید.
در حوزه اخلاق و معنویت، یکی از مسائلی که در سازمان عقیدتی سیاسی دنبال کردیم، تبدیل سازمان عقیدتی سیاسی از یک سازمان اداری به یک «سازمان معنوي» است که تغییر از طریق «اخلاق عملی» بود و سعی ما این بوده که تشریفات زاید، تجمل و چیزهای مانع نفوذ روحانیت در سازمان را از بین ببریم. به‌طور مثال بر اساس ميثاق‌نامه‌اي که طراحي کرديم دستور داديم که ملاک انتصاب و ابقاء در مسئولیت عمل به آن میثاق‌نامه باشد یا خودروهاي مدل‌بالا و يا شاسي‌بلند از گردونه تجهيزات و امکانات سخت‌افزاري سازمان حذف شوند و مديران سازماني از خودروهاي ساده ملي استفاده کنند؛ يا فعاليت مديران و به‌ويژه روحانيون سازمان در شرايطي برابر با ساير کارکنان و پرسنل فعاليت کنند. از اين رو تأکيد بنده همواره اين بوده که در حوزه اخلاق و معنويت نبايد شعار بدهيم بلکه بايد عمل کنيم. در بحث معنويت، چنانکه اشاره شد «طرح تحول و تعالي رفتار کارکنان کلانتري‌ها» در همين راستا به تصويب رسيد و با همت و مديريت فرماندهي محترم نيرو، ابلاغ شد. يا دوره‌هاي آموزشي و تربيتي که با محور بصيرت‌افزايي و توجه به تأکيدات حضرت آقا در بيانيه گام دوم طراحي و عملياتي شد. در همين سال 98، ما طي سلسله دوره‌هايي بالغ بر 27 هزار نفر از کارکنان را به همراه «خانواده» که عمدتاً «سفر اولي» و از رده‌های پایین هستند به «مشهد مقدس» اعزام کرديم تا در همين دوره‌هاي آموزشي و تربيتي آنها با مباحثي مانند گام دوم انقلاب، سبک زندگي، مهارت‌هاي زندگي، برخورد حکيمانه با مردم و ... آشنا شوند. يا قرار است امسال در سال 98، حدود چهار هزار خانواده از پرسنل خدوم ناجا به «زيارت کربلا» تشرف پيدا کنند. علاوه بر اينها دو «نهضت روشنگري سراسري» با هدف تبيين مسائل سیاسی روز و جريان شناسي سياسي و بصيرت‌افزايي در شناخت شاخص‌ها و ملاک‌هاي نمایندگان تراز انقلاب را راه انداخته‌ايم و همچنين در کنار فعاليت‌هاي رسانه‌اي مانند «هفته‌نامه تبيين» و... تشکيل یک «شبکه هادیان سیاسی» را نیز در دستور کار قرار داده و آن را عملیاتی کرده‌ایم. درخصوص جوان‌گرایی هم عرض کنم که سعی کردیم در سازمان تا جایی‌که می‌شود این بخش از انتظار رهبر معظم انقلاب را به مرحله عملیاتی برسانیم مثلاً میانگین سن انتصاب رؤسای عقیدتی سیاسی را به 14 سال خدمت کاهش دادیم چون معتقدیم جوانی با خصوصیاتی مثل پویایی و عملیات میدانی، با انگیزه و جهاد مضاعف و جنب و جوش بیشتر می‌تواند مثمر ثمر باشد. همین گفتمان هم الحمدلله به بخش‌های دیگر سازمان نیز سرایت کرده است چنانکه در بخش نظامی هم با ابلاغیه سردار اشتری فرمانده محترم نیرو، انتصاب‌ها 5 سال جوان‌تر شده است.