مهـار اژدهـا

محمد دیندار
در عالم فعالیت‌های ژورنالیستی، رسانه و مستندسازی انتخاب پرسش‌های درست بسیار مهم است. با این حال نباید انتظار داشته باشید تا سؤال شوندگان بخصوص مدیران، همیشه به پرسش‌های شما پاسخی درست یا اصلا پاسخ بدهند!
 در چنین شرایطی شما بر اساس تجربه و نگاه تحلیل گر و پژوهشگر خود باید پرسش را طوری طراحی و مطرح کنید که اگر مدیر یا هر فرد مسئول خواست از زیر بار پاسخ شانه خالی کند،همان سکوت یا شانه خالی کردن گویای هزار پاسخ بوده و مخاطبان مستند شما به حقیقت موضوع دست یابند.
در جریان ساخت مستند «مهار اژدها» که برای اولین بار به موضوع واردات کالاهای مشابه و لوکس به شکلی جامع و همه‌جانبه پرداخته ام، یکی از پرسش‌هایی که بر اساس تحقیقات و نیز صحبت‌ها و گلایه‌های تولیدکنندگان محصولات ایرانی در ذهنم شکل گرفت، نقش آقازاده‌ها در بخش واردات بود، وقتی که قصد این پرسش را از دو مدیر ارشد دولتی داشتم تا نظرات آنها را در این باب بپرسم، به طور قطع می‌دانستم که آنها پاسخی به این پرسش مهم و چالشی نخواهند داد، اما می‌دانستم که عکس‌العمل و امتناع آنها از پاسخگویی و به اصطلاح «ری اکشن» و واکنش این مدیران، می‌تواند یکی از گویاترین و چالشی‌ترین صحنه‌های این مستند را رقم بزند، پس با آمادگی کامل و با استفاده از سه دوربین، خود را آماده ثبت این لحظه نمودم و در بزنگاهی در میانه‌های مصاحبه پرسشم را مطرح نمودم که: «از نظر شما نقش آقازاده‌ها در واردات چقدر است؟»
پیش‌بینی ام درست بود و آن دو مدیر ارشد‌ از پاسخ به این پرسش پرهیز کرده و جواب روشنی ندادند؛ اما عکس‌العمل آنها به این سؤال و پاسخ ندادنشان که همراه با مکث و لبخند همراه بود، بهترین پاسخ تصویری بود که می‌شد به این پرسش داد.
عکس‌العملی که هر بیننده و مخاطب با دیدن آن به اصل ماجرا و بلکه به پاسخ‌های دیگری نیز دست خواهد یافت!
آری! در دنیای مستندسازی و جهان رسانه، گاهی‌ پرسش‌ها از پاسخ‌ها مهم‌ترند.
لازم به توضیح است مستند سینمایی مهار اژدها از تولیدات شبکه مستند سیماست که بزودی از این شبکه و سایر شبکه‌ها به روی آنتن خواهد رفت.