بازگشت دموکرات‌ها به برجام یک خیال خام
مجتبی باجلان
«دموکرات‌ها برنده شوند؛ آمریکا به برجام برمی‌گردد»، شاید باورش کمی سخت باشد اما این عبارت تیتر چند هفته پیش یکی از روزنامه‌های زنجیره‌ای است که ظاهرا براساس یک خط تبلیغی رسانه‌ای مشخص فریب افکار عمومی را اینبار با ترویج دوگانه دموکرات- جمهوری‌خواه آغاز کرده‌اند.
اصلاح‌طلبان همزمان با اعلام کاندیداتوری جو بایدن از حزب دموکرات به عنوان یکی از نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ به مثابه برجام به‌دنبال تزریق امیدواری به عوض شدن شرایط در صورت پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هستند. اما فرشته نجاتی که این جریان سیاسی خاص از دموکرات‌ها ترسیم می‌کند، در واقع همان فرشته عذابی است که نقش آن در پایه‌ریزی تحریم‌های همه‌جانبه علیه جمهوری اسلامی ایران انکار ناپذیر است.
چرا که اساسا در دوران ریاست‌جمهوری باراک اوباما رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا، سخت‌‌‌‌‌ترین تحریم‌های چندجانبه و یک‌جانبه علیه کشورمان اعمال شد. متعاقب امضای توافق هسته‌ای میان ایران و اعضای 1+5، دولت اوباما پروسه نقض و ابترسازی برجام را به صورت جدی آغاز و از خلأهای حقوقی داخل متن توافق هسته‌ای نیز در این مسیر به صورت جامع استفاده کرد.
همچنین در نخستین روز اجرای برجام دی ماه ۹۴ و در مقطعی که همین اصلاح‌طلبان و برخی دولتمردان تأکید داشتند که «تحریم‌ها به تاریخ پیوست»، دولت اوباما با تصویب تحریم‌های ضدایرانی، نقض برجام را کلید زد. پس از آن، سریال نقض برجام توسط دولت اوباما با غارت ۲میلیارد دلاری اموال ایران، تمدید قانون تحریمی آیسا، تصویب قانون محدودیت ویزا، تصویب بیش از ۸۰ طرح ضدایرانی در کنگره آمریکا و پابرجا ماندن تحریم سوئیفت و…ادامه یافت.
فراتر از آنچه ذکر شد، نباید فراموش کرد خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران، مبتنی بر ریل‌‌گذاری سیاسی و حقوقی‌‌ای بود که دموکرات‌ها برای رئیس‌جمهور بعدی خود به یادگار گذاشتند. ترامپ تا قبل از خروج از برجام، به صورت جدی به مکانیسم ماشه که توسط دموکرات‌ها در برجام گنجانده شده بود استناد می‌کرد.
از سوی دیگر، امضا و تایید تعلیق تحریم‌های ایران توسط رئیس‌جمهور آمریکا در بازه‌‌های زمانی 120 روزه، سنتی بود که دموکرات‌ها آن را بنا کردند و عملا حیات توافق هسته‌ای با ایران را منوط به امضای شخص اول سیاسی و اجرایی آمریکا کردند. بنابراین، دموکرات‌ها در کنار دولت ترامپ، متهمان اصلی خروج واشنگتن از برجام محسوب می‌شوند.
اما متاسفانه خلق دوگانه دموکرات- جمهوری‌خواه در سیاست خارجی کشورمان، به‌ویژه طی 5 سال اخیر انرژی زیادی را از وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی تلف کرد و خسارات محاسباتی زیادی را نیز به ما تحمیل کرد. با این حال استقبال رسانههای اصلاح‌طلب از دموکرات‌ها نشان می‌دهد این دوگانه‌‌سازی همچنان در دستور کار این جریانات قرار دارد.
این در حالی است که تاکنون بارها تاکید شده است گره‌زدن سرنوشت برجام و متعاقبا سرنوشت اقتصادی کشور به فراز و فرودهای سیاسی در آمریکا نه‌تنها خطایی تاکتیکی، بلکه خطایی راهبردی محسوب می‌شود. اما به نظر می‌رسد جریاناتی در کشورمان همچنان نسبت به تفکیک ماهوی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان از یکدیگر اصرار می‌ورزند و نکته قابل تامل اینکه در حالی احیای جسم و روح برجام بدفرجام را به پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات آتی ریاست جمهور این کشور گره می‌زنند که تاکید می‌کنند «این بازگشت البته بدون دریافت امتیاز از ایران ممکن نخواهد بود»!
جالب اینکه چندی پیش نشریه آتلانتیک در گزارشی به وضعیت توافق هسته‌ای با ایران و سیاست واشنگتن در قبال آن پرداخته و با اشاره به انفعال دستگاه سیاست خارجی ایران در قبال بد عهدی‌های مکرر آمریکا نوشته بود: « با توجه به پایبندی ایران به توافق هسته‌ای با وجود احیای تحریم‌ها و در عین حال نزدیک شدن به تاریخ انقضای محدودیت‌های هسته‌ای برجام، حتی اگر در سال ۲۰۲۰ یک رئیس‌جمهور دموکرات پیروز کاخ سفید باشد، ممکن است بازگشت به برجام با وضعیت فعلی آن را عاقلانه نداند».»
در هر حال، به‌رغم ادعای یک جریان سیاسی خاص مبنی بر وجود اختلاف میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در موضوع ایران، مقایسه تعداد موافقین و مخالفین طرح‌های ضدایرانی در مجالس آمریکا نشان می‌دهد که جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در هر مسئله‌ای اختلاف داشته باشند، در دشمنی با جمهوری اسلامی ایران هیچ اختلاف‌نظری با هم ندارند.
از سوی دیگر طیف سهل‌اندیش و ماموریت‌دار، زمانی نه چندان دور برای رونق بخشیدن به مذاکره و توافق با شیطان بزرگ، خباثت صهیونیست‌ها را برجسته می‌کردند و میان آنها با آمریکا فاصله می‌گذاشتند. مدتی هم کوشیدند حساب اروپا را از آمریکا و اسرائیل جدا کنند.
اما وقتی دست اروپا به‌ویژه با شرارت‌های چند ماه اخیر (عمل به کمتر از یک درصد از تعهدات برجامی ،حمایت از گروهک‌های تروریستی و جوسازی علیه دیپلمات‌های دولت جمهوری اسلامی) رو شده، اینبار با ترویج دوگانه دموکرات- جمهوری‌خواه، افکار عمومی را به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی دموکرات‌ها حواله می‌دهند.