سرویس اقتصادی-

از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ، رفتارهای سیاست خارجی آمریکا شاکله جدیدی به خود گرفته است. برخوردهای تند و تیز و احمقانه ترامپ با کشورهای مختلف بویژه در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی، علاوه‌بر هزینه‌های بسیاری که متوجه آمریکا نموده، بسیاری از کشورهای جهان را در موضع مقابل این کشور قرار داده و حتی همپیمانانش را درباره ادامه همکاری با آمریکا با تردید مواجه نموده است.
آمریکا تابستان سال 96 نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور قانونی ونزوئلا را یک دیکتاتور خواند و او را تحریم کرد. دونالد ترامپ سپس در واکنش به پیروزی نیکلاس مادورو در انتخابات این کشور، یک رشته تحریم‌های جدید وضع کرد. فروردین امسال هم آمریکا با وضع تحریم‌های بیشتر علیه صنعت نفت ونزوئلا، تلاش‌هایش برای براندازی حکومت نیکلاس مادورو را تشدید کرد. این اتفاقات بر عرضه نفت و قیمت‌ها در بازار بین‌المللی انرژی اثرگذار بوده به طوری که با فشار به ونزوئلا برای جلوگیری از فروش نفت، قیمتهای جهانی افزایش یافته است.
تضمین نفت
با حمایت از کودتای لیبی!
اقدامات مخرب آمریکا در رابطه با کشورهای تولیدکننده نفت منحصر به ونزوئلا نیست. حمایت ترامپ از یک کودتاچی در لیبی هم بر بازارهای نفت اثرگذار بوده است. کارشناسان معتقدند این کودتا بر کاهش تولید نفت و افزایش قیمتها اثرگذار خواهد بود، موضوعی که باعث شده آمریکایی‌ها با حمایت از حفتر، به زعم خود ادامه تولید نفت این کشور را تضمین
کنند.
فروردین امسال نیروهای هوادار ژنرال خلیفه حفتر پیشروی به سوی طرابلس، پایتخت لیبی را آغاز کردند. اما در یک اقدام دور از انتظار، دولت آمریکا که پیش از این تنها دولت وفاق ملی تحت حمایت سازمان ملل متحد در لیبی را به رسمیت می‌شناخت، از ژنرال خلیفه حفتر و ارتش ملی لیبی اعلام پشتیبانی کرد.
به گزارش ایسنا، کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد دولت ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، نقش سپهبد حفتر در مبارزه با تروریسم و تأمین امنیت منابع نفتی لیبی را تصدیق کرده است. بر اساس گزارش اویل پرایس، با توجه به تمجید ترامپ از حفتر بابت حفظ امنیت منابع نفت لیبی در تماس تلفنی اخیرش، به نظر می‌رسد که این ژنرال لیبیایی تمام این مدت در واقع «مرد سیا در لیبی» بوده است.
نوبت ایران
در ادامه اقدامات خصمانه آمریکا علیه کشورهای تولیدکننده نفت، کاخ سفید روز دوشنبه طی بیانیه‌ای اعلام کرد: دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا تصمیم گرفته است معافیت مشتریان نفت ایران از اجرای تحریم‌های نفتی علیه ایران را تمدید نکند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم و به نقل از رویترز، کاخ سفید در بیانیه خود تاکید کرده است: «این تصمیم [عدم تمدید معافیت‌ها] با هدف به صفر رساندن صادرات نفت ایران و قطع دسترسی ایران به منبع اصلی درآمد خود اتخاذ شده است.»
پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هم در یک نشست خبری اعلام کرد: عربستان و امارات قول داده‌اند کمبود نفت در بازارهای جهانی به دلیل تحریم‌ها را جبران خواهند کرد.
وزارت خارجه آمریکا در ماه نوامبر گذشته برای هشت کشور معافیتی ۱۸۰ روزه صادر کرده بود تا فرصت جایگزینی واردات نفت از ایران را داشته باشند. ژاپن، چین، کره جنوبی، هند، ایتالیا، تایوان، ترکیه و یونان کشورهایی هستند که معافیت موقت از تحریم نفتی آمریکا علیه ایران گرفته‌اند.
کشورها و شرکت‌های خارج از آمریکا که تحریم‌های این کشور علیه ایران را رعایت نکنند با مجازات و محدودیت در داخل آمریکا روبرو می‌شوند.
به محض اعلام خبر اقدام جدید آمریکا علیه نفت ایران، قیمتهای جهانی دچار نوسان شد. به گزارش ایسنا، بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدیت آمریکا ۲/۹ درصد افزایش یافت و به ۶۵/۸۷ دلار در هر بشکه رسید. بهای معاملات آتی نفت برنت با ۳/۳ درصد افزایش، به ۷۴/۳۱ دلار در هر بشکه رسید.
خبرگزاری رویترز در تحلیل افزایش قیمت نفت نوشت: دوشنبه قیمت نفت پس از آنکه برخی منابع آگاه اعلام کردند آمریکا معافیت تحریمی کشورهای خریدار نفت ایران را لغو خواهد کرد، افزایش یافت.
زمزمه نفت 100 دلاری
گزارش‌های جدید بین‌المللی نشان می‌دهد احتمال اینکه قیمت نفت امسال جهش پیدا کند، بسیار زیاد است و حتی زمزمه نفت صد دلاری نیز شنیده می‌شود.
گزارش جدید بانک آمریکا مریل لینچ نشان می‌دهد احتمال اینکه قیمت نفت امسال جهش پیدا کند، بسیار بیشتر از انتظارات گذشته بازار شده است. یکی از دلایلی که برای این اتفاق مطرح می‌شود، کاهش عرضه نفت، با اقدامات خصمانه علیه کشورهای نفتی از جمله ونزوئلا، لیبی و ایران است.
به گزارش ایسنا، بازار نفت امسال به دلیل توافق کاهش تولید اوپک پلاس، تحریم‌های آمریکا علیه ایران و ونزوئلا و کندی رشد تولید نفت شیل آمریکا، به سرعت دچار محدودیت عرضه شده است.
از سوی دیگر، ایران و تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت آن مهم‌ترین مسئله عرضه نفت هستند که در صورت عدم تمدید معافیت‌ها از تحریم نفتی ایران قیمت نفت رشد قابل توجهی خواهد یافت.
به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از اویل‌پرایس، پس از افزایش 30 درصدی قیمت نفت، حالا عوامل بسیاری در زمینه عرضه می‌توانند قیمت را از این هم بالاتر ببرند.
واکنش سرد
اما پس از انتشار خبر حذف معافیت مشتریان نفتی ایران، وزارت نفت کشورمان هم واکنش نشان داد، واکنشی که به اعتقاد کارشناسان چندان محکم نبود؛ چرا که این اظهارات از سوی یک مقام آگاه مطرح گردید و از سوی دیگر از شدت برخورد با این موضوع خبری نبود.
یک مقام آگاه در مجموعه وزارت نفت دیروز به خبرگزاری تسنیم گفت: «چه معافیت‌ها ادامه یابد و چه ادامه نیابد، صادرات نفت ایران در هیچ شرایطی صفر نخواهد شد؛ مگر آنکه مقامات ایران در شرایطی تصمیم به توقف صادرات نفت بگیرند که چنین شرایطی فعلاً مطرح نیست.»
وی در پاسخ به اینکه «آیا اقدام عاجلی از سوی ایران برای رفع تأثیر توقف معافیت خرید نفت از کشورمان تا 10 روز آینده صورت می‌گیرد؟»، منفعلانه برخورد کرد و افزود: «نیاز به اقدام عاجلی نیست، ما از گذشته تمامی سناریوهای محتمل و شرایط پیشِ‌روی صادرات نفت کشورمان را رصد، بررسی و تحلیل کرده‌ایم و برای هر نوع شرایطی، اقدامات مورد نیاز در برنامه‌های از پیش تدوین‌شده، دیده شده است و این‌طور نیست که ایران برای صادرات نفت خودش منتظر تصمیم یا عدم‌تصمیم آمریکا باشد.»
برخورد قاطع
برخورد منفعلانه دولت با اقدامات خصمانه و آشکار آمریکایی‌ها و همپیمانان منطقه‌ای او در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا تلاش می‌کند با استفاده از توان تولید نفت این کشورها، ایران را از بازار انرژی بیرون کند.
پمپئو در نشستی که دیروز پس از بیانیه اخیر دولت آمریکا برگزار کرد، گفت: «عربستان و امارات تأکید کردند که هر گونه کمبود بازار به دلیل تحریم‌های نفت ایران را جبران خواهند کرد. پمپئو گفت: این سیاست آمریکا در راستای سیاست عربستان و امارات هم هست.»
به این ترتیب، حالا که کشورهای دست‌نشانده آمریکا در منطقه به ابزار آمریکا برای جنگ اقتصادی با ایران بدل شده‌اند، ایران هم باید در اقدامی متقابل، صادرات نفت این کشورها را صفر کند.
چنان‌که پیش از این نیز در گزارش‌های کیهان آمده بود، هم‌اینک وقت آن فرا رسیده است تا به سخن رئیس‌جمهور که چند ماه پیش بیان کرد و با صراحت گفت:‌ اشکال‌تراشی بر سر راه اقتصاد ایران باعث توقف اقتصادی مزدوران آمریکا می‌شود، جنبه عملی بدهیم.
سیاست ما باید مبنی بر صفر کردن صادرات نفت عربستان باشد و می‌دانیم که لااقل 75‌درصد نفت سعودی از دریای سرخ می‌گذرد و طرف‌های اصلی این نفت صادراتی هم اروپایی‌ها یعنی مهم‌ترین شرکای آمریکا در اعمال تحریم‌های ضدایرانی هستند این در حالی است که تنگه هرمز، محل صدور نفت به شرکای آسیایی ما که مخالف اقدامات ضدایرانی آمریکا هستند، می‌باشد و البته توقف صدور نفت از این تنگه، آسیبی هم به دولت‌های عربستان و امارات می‌زند که به نظر می‌آید آنان خود را برای چنین روزی آماده کرده‌اند.
این نکته را هم در نظر داشته باشیم که به احتمال خیلی زیاد به محض آنکه بخش اول صادرات نفت سعودی متوقف شود، اروپایی‌ها و سعودی‌ها، رایزنی با محافل مؤثر آمریکایی نظیر کنگره آمریکا برای متوقف کردن اقدامات ضدایرانی را شروع می‌کنند و لابی‌ها در داخل آمریکا نیز به راه می‌افتند.
مسیر عبور از بحران
بدون شک ایران که مراحل بسیار دشواری از تحریم‌های بسیار سنگین را پشت سر نهاده، از این میدان نبرد هم می‌تواند سربلند بیرون آید، به شرطی که دولت به جای وادادگی در مقابل بیگانگان به فکر فعالسازی ظرفیت‌های داخلی از جمله اجرای دقیق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی  و رونق تولید و فرصت استثنایی قطع وابستگی به نفت باشد.
چنان‌که برخی مقامات وزارت نفت تأکید می‌کنند، تلاش آمریکا همواره ضربه زدن به ایران بوده و ما سال‌ها تجربه را درخصوص بی‌اثرکردن تلاش‌های دشمنان برای ضربه زدن به کشورمان داریم؛ از این تجارب استفاده می‌کنیم و همان‌گونه که آمریکا در 4 نوامبرِ ادعایی خود به هدف صفر شدن صادرات نفت ایران نرسید، نه‌تنها در 10 روز آینده، بلکه در ماه‌ها و سال‌های آینده نیز به این هدف خود نمی‌رسد.»
بازار جهانی نفت، به نفت ایران نیاز دارد و ما هم راهکارهای متنوع و متعددی برای فروش نفت کشورمان داریم.
از سوی دیگر کاهش خرید نفت ایران موضوع جدیدی نیست و پیش از این نیز از سوی مقام‌های آمریکایی و حتی وزیر نفت ایران مطرح شده بود تا جایی که بیژن زنگنه حدود سه ماه پیش گفته بود بعضی از این خریداران جواب تماس مقام‌های ایرانی را هم نمی‌دهند. بنابراین تمدید نشدن مجوز خرید نفت از ایران، موضوع عجیبی نیست.
طی ماه‌های اخیر وزارت نفت تلاش کرده با استفاده از راه‌های جایگزین برای صادرات نفت مشکل فروش نفت را مرتفع نماید. عرضه نفت در بورس انرژی یکی از این راه‌ها است که البته تا کنون به همه اهداف خود نرسیده که با اصلاحات مورد نظر کارشناسان می‌تواند بخش بزرگی از فروش نفت کشورمان را تأمین کند.