پرسش:
حسادت که یکی از بلاهای خانمانسوز نفسانی است که از شر ظهور آن به خدای متعال باید پناه برد، چه راهکارهایی برای معالجه و درمان آن وجود دارد؟
پاسخ:
در سه بخش قبلی پاسخ به این سوال به تعریف حسادت و فرق آن با غبطه، علت اصلی حسادت و راهکارهای درمان آن شامل: 1- اعتراف به بیماری 2- توجه به ضررهای (دنیوی و اخروی) حسادت 3- توجه به حکمت الهی 4- توجه به معاد 5- توجه به رحمت واسعه خدای متعال 6- توجه به کمال نبودن بهره‌مندی مادی 7- توجه به موقعیت‌ها و امکانات شخصی 8- شناخت و مبارزه با انگیزه‌های حسد پرداختیم. اینک در ادامه دنباله بحث را پی ‌می‌گیریم.
هفتم. ولى فراتر از اینها حسد ریشه‌هایى در «عقاید» انسان نیز دارد، کسى که ایمان به قدرت خدا و لطف و عنایت او و حکمت و تدبیر و عدالتش دارد چگونه مى تواند حسد بورزد؟ شخص حسود با زبان حال دارد به خداوند اعتراض مى کند که چرا فلان نعمت را به فلان کس دادى؟! این چه حکمتى است و چه عدالتى؟! چرا به من نمىدهى؟! و نیز به زبان حال مىگوید: هرگاه خدا به دیگرى نعمتى دهد ممکن است از دادن مثل آن به من اَلْعِیَاذُ بِاللهِ عاجز باشد پس چه بهتر که نعمت از او سلب گردد تا به من برسد! بنابراین حسودان در واقع گرفتار نوعى تزلزل در پایه هاى شناخت و ایمان به توحید افعالى پروردگار و حکمت و قدرت او هستند، چه اینکه انسانى که به این اصول مؤمن باشد مى داند تقسیم نعمت‌ها از سوى خداوند حسابى دارد و بر طبق حکمتى است و نیز مى داند خداوند توانایى دارد که بیشتر و بهتر به او ببخشد، هرگاه آنها را شایسته نعمت بداند، پس باید کسب شایستگى کند. در گوشه و کنار عالم کسانى را مى یابى که از گرفتارى و رنج و مصیبت بندگان شاد و خوشدل مى شوند، و از راحتی و نیکویى حال و وسعت معاش آنان ناراحت و محزون مى‌گردند. چنین شخصى هر گاه نگرانى و اضطراب احوال مردم و گرفتارى و ادبار و تنگى معیشت آنان را بشنود به سبب خبث باطن و رذالت طبع در خود احساس شکفتگى و شادمانى مى کند، هر چند میان او و ایشان هیچ‌گونه سابقه دشمنى و رابطه آشنائى نبوده باشد.
۹- تمرین بر ترتیب اثر ندادن به حسادت و رفتار بر ضد آن
مثلا، فرد به جاى بدگویى، آگاهانه به مدح و ثناى طرف مقابل بپردازد و به جاى تکبر، تواضع نسبت به او را در پیش گیرد.
۱۰- ایجاد رابطه عاطفى مثبت بین خود و فرد مورد حسادت
به این صورت که وقتى حسود رفتار خود را اصلاح کند، طرف مقابل این مسئله را درک خواهد کرد و دلش نسبت به او نرم مى‌گردد و زمینه روانى مناسبى براى محبت و دوستى فراهم مىشود. واکنش طبیعى فرد مورد حسادت در این هنگام، نیکى و احسان خواهد بود. بدین سان، حسود نیز به سمت احسان و نیکى تمایل پیدا مىکند و زمینه توافق قلبى و برطرف شدن حسادت و از بین رفتن آثار روانى نامطلوب آن فراهم مىگردد. اگر حسد به شما مى‌گوید تعریف فلانى را نکن شما حتما تعریف او را بکنید. اگر حسد مانع بخشش مال مى‌شود شما حتما ببخشید در این صورت ریشه‌هاى حسد در درون شما خواهد خشکید. در برابر بدگویى‌هاى دیگران درباره فرد مورد حسادت مقاومت کنید و اجازه ندهید دیگران درباره افراد به بدگویى و بدبینى روى آورند. بدین وسیله زمینه بروز حسادت و نگرش منفى به دیگران در ذهن از میان خواهد رفت.
ادامه دارد