مقدرات و سرنوشت تغییرپذیر
براساس آموزههای قرآن، همه هستی براساس نظام حکمت و مشیت الهی سامان یافته و برای هر چیزی مقدر و اندازهای است که نمیتواند از آن خارج شود. مقدرات الهی به دو دسته تقسیم میشود: 1. مقدراتی که براساس حکمت کلی آفرینش مقرر شده و ثابت و تغییرناپذیر است؛ زیرا تغییر در آن خلاف حکمت و فلسفه آفرینش است؛ 2. مقدراتی که قابل تغییر است؛ زیرا تغییر در آن خلاف حکمت نیست.
به عنوان نمونه خداوند برای هر انسان و امتی دو اجل معلق و حتی (مسمی) در نظر گرفته است. اجل حتمی، اجلی است که در آن تغییری راه نمییابد؛ اما اجل معلق در اختیار ما است. به این معنا که رفتار ما در کوتاهی و بلندی عمر تأثیر دارد. در روایات بیان شده که صله رحم و قطع آن موجب افزایش و کاهش عمر انسان میشود. این کاهش براساس ساختار اجل معلق است.
پس انسان میتواند مقدرات خویش را تغییر دهد. خداوند در آیات 38 و 39 سوره رعد از محو و اثبات مقدرات سخن به میان میآورد و در آیات 21 تا 26 سوره مائده بیان میکند که چگونه یهودیان مقدرات خویش را تغییر دادند.
یکی از راههای تغییر در مقدرات دعا توسط خودانسان یا کسانی است که اهل شفاعت هستند(ابراهیم، آیه 10؛ نوح، آیات 2 تا 4).
خداوند در آیه 11 سوره رعد به صراحت از امکان تغییر در سرنوشت فرد و جامعه با تغییر رفتار و افکار سخن به میان آورده و در آیه 96 سوره اعراف روشن میسازد که انسان و جامعه انسانی میتوانند با عملکرد مثبت و منفی خود چون ایمان و تقوا یا کفر و فجور، برکات زندگی خود را افزایش یا کاهش داده و حتی از میان ببرند. پس بیاییم با شناخت وسایل و اسباب تغییر سرنوشت و تقدیر، مقدرات خود را قبل از امضا و قضا تغییر دهیم.