گالیا توانگر  
عکس‌ها: محمد علی شیخ زاده

هر طور که بود، لوازم التحریر اول سال تحصیلی به نحوی تامین گردید. در این بین نمایشگاه ها یاریگری انکار ناپذیر بودند. از سوی دست اندر کاران اذعان شد که با تکیه بر
لوازم‌ التحریر موجود در انبارها خوشبختانه کمبود اقلام لوازم التحریر محسوس نبوده است. با این حال بعد از این با توجه به مشکلات ترخیص بار از گمرک در بازه زمانی طولانی و بالا رفتن نرخ دلار ممکن است با مشکلاتی روبرو شویم. البته ناگفته نماند که برخی سود جویان با دامن زدن به شایعات سعی داشته اند، ماهیگیری متبحرانه‌ای از وضع موجود داشته باشند. نمونه ای از این کار شکنی‌ها و احتکارها که در خبرها انعکاس پیدا کرد، توقیف محموله 5 میلیارد‌ریالی لوازم‌التحریر قاچاق در قم بود.
سرهنگ صیاد درویشی جانشین فرمانده انتظامی استان قم درباره این نوع احتکار و سوءاستفاده از شرایط توضیح می دهد: «در پی اخبار واصله مبنی بر این که راننده یک دستگاه کامیون قصد دارد محموله لوازم التحریر قاچاق را از یک استان غربی و با عبور از محور مواصلاتی استان قم به تهران منتقل کند، بلافاصله موضوع در دستور کار مأموران آگاهی استان قرار گرفت.»
وی ادامه می دهد:« با هماهنگی مقام قضایی، کارآگاهان به محل‌های مورد نظر اعزام و پس از کنترل تردد خودروهای عبوری، کامیون مورد نظر را شناسایی و متوقف کردند. راننده کامیون اذعان داشته، خودرو حامل لوازم‌التحریر بوده که از گمرک به مقصد تهران حرکت کرده است. بر همین اساس وی، یک فقره بارنامه انواع لوازم التحریر، یک برگ تصویر پروانه حمل کالا و تصویر یک برگ توزین را به کارآگاهان ارائه کرد.»
سرهنگ درویشی خاطرنشان می کند: «با راهنمایی راننده، صاحب کالا شناسایی و با حضور وی کانتینر تخلیه شد که با شمارش کالاها و ارسال نمونه به گمرک قم کارشناسان اعلام کردند بخشی از کالا حدود ۵ میلیارد ریال با اسناد ابرازی مطابقت ندارد. سرانجام متهمان به همراه پرونده متشکله برای انجام مراحل قانونی تحویل مرجع قضائی استان شدند.»
مرتضی حاجی زاده یک شهروند تهرانی می‌گوید: «نوع دیگری از احتکار کالا این است که با حجم انبوه و مازاد نیاز بخریم و در خانه‌هایمان انبار کنیم. باید به مردم متذکر شد که کالاهای با حجم کمتر در بازار را تنها به اندازه نیازشان خریداری کنند و یادمان باشد که برای گذر از مشکلات باید همگی دست به دست هم دهیم، نه این که هر کس تنها به فکر خود و فرزند خود باشد. همه دانش آموزان را فرزند خود بدانیم.»
مردم حساب شده خرید می‌کنند
سمیه هاشمیان که سه سال پیاپی است در نمایشگاه لوازم التحریر به غرفه داری می‌پردازد، برایمان درباره حال و هوای نمایشگاه لوازم‌التحریر امسال
می‌گوید: «جمعیت استقبال کننده امسال واقعا زیاد است، چون همین تخفیف 15 تا 20 درصدی نمایشگاه برای خیلی از خانواده ها کمک حال شد. با این حال من در این چند روز گاه نگاه حسرت بار کودکانی را می‌بینم که والدین‌شان نمی توانند خواسته‌های آن ها را بر آورده کنند. بیشتر افراد مراجعه کننده به نمایشگاه لوازم التحریرامسال با مدیریت خرید می کنند.»
از وی سوال می کنم:« منظورتان خرید حساب شده است؟» وی پاسخ می دهد:« معمولا برای یکی دو ماه ابتدایی سال تحصیلی خرید می‌کنند، چون وسعشان بیشتر از این نمی رسد. برای مثال با حقوق کارگری و کارمندی نمی‌توانند چندین و چند تا دفتر 100 برگ 20 هزار تومانی خریداری کنند که تمام نیاز فرزندانشان تا پایان سال تحصیلی را شامل شود.»
وی در تکمیل صحبت هایش می گوید: «به جز دفتر و مداد و خودکار، وسایل کمک آموزشی مثل چرتکه، ساعت و ظرف غذای مدرسه نیز جزو کالاهایی است که ما در غرفه‌مان می‌فروشیم. امسال به خصوص قمقمه و ظرف غذا خوب فروش داشتیم.»
رد پای کالای چینی
 در نمایشگاه لوازم التحریر
فاطمه مستاجران غرفه دار بخش است که دفتر، جلد کلاسور، کوله پشتی، جامدادی و... با طرح پارچه های گلدارسنتی عرضه می کنند. طرح ها بسیار زیبایند. گویی وارد باغی از گل های ایرانی شده باشم. با این حال چون تولیدات داخلی این بخش گران تر از اقلام وارداتی چینی است، گه گاهی رهگذری   قیمت‌ها را جویا شده و می گذرد.
مریم احمدی مادر یک دانش آموز و فرهنگی برایمان می گوید: «فکرش را بکنید که دختران دانش‌آموز ما از این کوله های سنتی با رنگ‌های شاد استفاده کنند، تا چه حد در روحیه‌شان تاثیر خواهد داشت! ولی دست ما کوتاه و خرما بر نخیل! با قیمت های بالای این بخش خیلی از والدین ترجیح می‌دهند، ارزان تر بخرند و همین اول سالی به طریقی فرزند محصلشان را راه بیندازند تا به بعد از آن برسند.»
مستاجران، غرفه دار این بخش از نمایشگاه
لوازم التحریر نیز با گلایه از حضور غرفه‌هایی با عرضه کالاهی وارداتی چینی می گوید: «مسلما وقتی
می‌گذارند پای جنس چینی به نمایشگاه هم باز شود، ما تولید کنندگان داخلی نمی توانیم فروش آن چنانی داشته باشیم.»
وی صراحتا می گوید: «برای ما که تولیدکننده داخلی هستیم، حضور در نمایشگاه یک ضرر بود. مردم به سمت جنس ارزان‌تر می‌روند.»
تلاش برای کاهش سهم 70 درصدی لوازم التحریر وارداتی
سعید حسینی رئیس مجمع نوشت افزار می‌گوید:
« ممنوعیت استفاده از لوازم التحریر با محتوای غربی در مدارس کاملا منطقی است و در حال حاضر تولیدات خوب با محتوای ایرانی در بازار در دسترس است.
با توجه به آغازسال تحصیلی جدید و اهمیت توجه به نوشت افزار داخلی در کوله پشتی دانش‌آموزان، همچنان مشاهدات حاکی از این است که سهم عمده‌ای از این کوله پشتی ها به لوازم التحریری تعلق می‌گیرد که المان‌ها و تصاویر شخصیت انیمیشن های خارجی روی آنها نقش بسته است.»
سعید حسینی رئیس مجمع نوشت افزار درباره میزان پیشرفت در تولید نوشت افزار داخلی با توجه به نامگذاری سال از سوی مقام معظم رهبری به  نام سال «حمایت از کالای ایرانی»، می‌گوید:« کمی به‌خاطر شرایط اقتصادی کشور و موضوع ارز واردات در این ماه‌ها سخت شد، اما در عین حال نمی‌توان گفت پیشرفت چشمگیری در بحث تولیدات داخلی داشته‌ایم، چرا که زیرساخت‌های تولید داخل باید مهیا شود. برای تولید، مواد اولیه وارداتی است و وقتی نتوانیم آن‌ها را وارد کنیم لاجرم کل لوازم التحریر وارد می‌شود.»
وی ادامه می دهد:« در حال حاضر نوک خودکارها در گمرک متوقف شده است و برای همین خط‌های تولید هم متوقف شده‌اند، اما ما در این شش ماه روی محتوا کارهای مهمی انجام داده‌ایم و فرهنگسازی هم شده است. به نظرم استقبال مردم هم در این زمینه خوب بوده است.»
حسینی با توضیح این که برای ایجاد فضای رقابت در بحث تولید نوشت‌افزار با کاراکترهای ایرانی انحصاری بودن برخی محصولات را شکستیم،
می‌گوید:« ما پیش از این برخی کاراکترها را به یک تولید کننده به صورت انحصاری می دادیم تا تولید کنند، اما به طور مثال درباره محصولات بر اساس انیمیشن فیلشاه این انحصار را شکستیم و ۴۰ تولید کننده روی آن کار کردند و تولید وسیعی صورت گرفت که در بازار هم وجود دارد. در واقع ما از آن رقم ۹۰ درصد تولیدات بازار که محتوایش غربی است کم کردیم.
به گمانم فضای اقتصادی این حوزه یک فرصت است و علیرغم همه مشکلات می توان با یک برنامه‌ریزی دقیق مشکلات تولید کنندگان برای مواد اولیه را حل کرد تا در حوزه هایی که به طور کلی تولید داخلی نداریم، بتواند شرکت های تولیدی شکل بگیرد. در این صورت می توانیم از سهم ۷۰ درصدی واردات نوشت افزار خارجی کم کنیم.»
هم افزایی دو حوزه انیمیشن ایرانی
 و لوازم التحریر وطنی
سعید حسینی رئیس مجمع نوشت افزار در توضیح این که کدام یک از لوازم التحریر عموما در داخل تولید نمی شود، می گوید:« به طور مثال مداد نوکی ایرانی نداریم. یا در زمینه ماژیک های فسفری تولید داخل نداریم. در تولید تراش ضعیف هستیم و تنوعی نداریم. در بحث مواد اولیه برای دفتر مشکل داریم و تماما مواد اولیه اش وارداتی است؛ اما در حوزه خودکار قدرتمند هستیم. کارخانه های مداد سازی با کیفیتی داریم.»
حسینی در پاسخ به این پرسش که طرح ممنوعیت استفاده از نوشت افزار با محتوای غربی در مدارس چه میزان می تواند عملی و برای این حوزه کارساز باشد، بیان می کند: «به نظرم در بحث عدم استفاده از لوازم التحریرهایی که محتوای غربی دارند، کاملا این ممنوعیت منطقی است. در واقع داریم جلوی جایی که مضر است را می گیریم و در همه جای دنیا در سیستم‌های آموزشی قواعدی رعایت می شود. شاید اگر ۵ سال پیش این حرف را می زدیم بی منطق بود، چون تولید لوازم التحریر با محتوای ایرانی نداشتیم، ولی بعد از ۶ سال می توان گفت در این حوزه آن قدر تنوع دربازار هست که بتوانیم به یک نظارت در این زمینه فکر کنیم.
بعضی کاراکترهای انیمیشن ها به قدری تداعی خشونت دارد و یا اساسا برای بزرگسال است که در خارج از کشور هم برایش محدودیت می‌گذارند و در خود آن کشورها برای نوشت افزار از آن کاراکترها استفاده نمی شود، ولی در ایران روی واردات و تولید نظارت نیست. این حوزه یک حوزه کاملا فرهنگی است و می تواند روان بچه‌های ما را تهدید یا تقویت کند.»
رئیس مجمع نوشت افزار با بیان این که باید از مهرماه با اولیا و مربیان جلسات مستمر در زمینه فرهنگسازی استفاده از نوشت افزار داخلی داشته باشیم، ادامه می دهد: «باید در جلسات اولیا و مربیان روان شناسان بیایند و بگویند این کاراکترهای خارجی هر کدام چه تاثیری روی بچه ها می گذارند؟ باید این موضوع را روی میز بگذاریم و به آن ضریب بدهیم.»
وی با طرح این موضوع که در این سال‌ها بیش از هزار تصویر و طرح ایرانی به بازار ارائه شده است، می‌گوید:« ما نباید فقط کاراکتر محور باشیم. بسیاری از موضوعات از ورزش تا علم آموزی  می‌توان تصویرسازی شود. طبیعت ایران، معماری و الفبا و... فرصت بی‌نظیری برای تصویرسازی هستند. البته می توان اذعان کرد ما در حوزه کاراکتر یا شخصیت های مناسب برای استفاده در لوازم التحریر ضعیف هستیم. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌تواند متولی اصلی کاراکترسازی باشد. ما چندی پیش خدمت رهبر انقلاب رفتیم و درباره فرایندهای تولید نوشت افزار در داخل صحبت کردیم و ایشان بر این موضوع تاکید داشتند و این که با یک یا دو دستگاه نمی‌توان این کار را پیش برد.»
این دست اندرکار لوازم التحریر در پاسخ به این پرسش که چرا عموما فیلم های کودک همزمان با اکران نوشت افزارش در دسترس قرار نمی گیرد و یک هم افزایی در این دو حوزه وجود ندارد و حتی نوشت افزار فیلشاه نیز دیر به بازار آمد، می گوید:« برای بحث فیلشاه قرارداد مالکیت معنوی کار را عقب انداخت. در مورد فیلم خاله قورباغه هم زمان را از دست دادیم. موضوع این است که فضای تولید این گونه نیست که ما امروز اراده کنیم و فردا محصول به بازار بیاید. چندین ماه پروسه تولید به طول می‌انجامد. شاید نوشت افزار خاله‌قورباغه نیمه دوم سال به بازار بیاید. این فرایند هنوز در کشور ما نوپاست. تهیه کننده‌ها در بحث مالکیت معنوی قرار می گیرند. موضوع این است که همه جای دنیا برای استفاده از این انیمیشن‌ها پول می پردازند اما همان ها در کشور ما رایگان در اختیار تولید‌کننده است و حالا اگر قرار باشد به تهیه کننده فیلم های ایرانی پولی بدهند، بحث مقایسه پیش می‌آید.»
وی در ادامه با اشاره به این که برای تهیه‌کننده‌های فیلم های کودک ایرانی نیز این حوزه جدید است، می‌گوید: «تهیه کننده های ایرانی در این زمینه تجربه ندارند و حتی گاهی خودشان اقدام به واردات محصولاتشان کردند. مثلا شهر موش ها محصولاتش چینی بود و حجم زیادی هم وارد کرد، اما روی دست تهیه کننده ماند، چون مستقیم وارد این حوزه شدند و تخصصش را نداشتند. جدیدا جلساتی را با سازمان سینمایی و سازمان بازی های رایانه ای داشته ایم. مثلا نمونه «انگری برد» خیلی خوب در خارج از کشور برند سازی شد و حتی وارد کشور ما هم شد. روی بازی‌های رایانه ای بسیار خوب می شود کار کرد. در حال حاضر متاسفانه نمونه داخلی در این حوزه نداریم.»