اشتغالزایی وزارت علوم برای اساتید خارجی!
چندی پیش رئیسدانشگاه یاسوج در گفتوگویی از تلاش این دانشگاه برای تبدیل شدن به دانشگاه بینالمللی خبر داد و گفت: در همین راستا از بهمن ماه امسال دانشجوی خارجی پذیرش خواهیم کرد و در آینده نزدیک، اساتید خارجی از تمام دنیا خواهیم داشت.
با توجه به اظهارات رئیسدانشگاه یاسوج، گویا این دانشگاه برنامههایی را برای ارتقای سطح علمی و پژوهشی خود و حرکت به سمت بینالمللی شدن در دستور کار دارد که جذب دانشجو و استاد خارجی به عنوان مهمترین مولفههای این برنامه محسوب میشوند.
برنامه این دانشگاه برای تبدیل شدن به دانشگاهی بینالمللی و پذیرش دانشجوی خارجی به ارتقای سطح علمی این دانشگاه و به تبع آن بهبود جایگاه علمی ایران در میان کشورهای منطقه و جهان کمک میکند. علاوهبر آن با جذب دانشجوی خارجی میتوان به افزایش درآمدهای مالی دانشگاه هم امیدوار بود.
اما در برنامه بینالمللی شدن، علاوهبر پذیرش دانشجوی خارجی، جذب استاد از سایر کشورها هم مطرح شده که به سان شمشیر دولبه است و به رغم برخی آثار مثبت، میتواند تبعاتی منفی هم به همراه داشته باشد.
جذب و فعالیت اساتید خارجی اگرچه هماکنون در برخی دانشگاههای کشور مانند دانشگاه اصفهان، شیراز و... درحال انجام است، اما نمیتوان از کنار آثار منفی آن نیز به سادگی عبور کرد. این اقدام اگرچه به افزایش ارتباطات و تعاملات علمی ایران با دانشگاهها و اساتید سایر کشورها کمک میکند و به بهرهگیری از تازهترین یافتههای علمی سایر کشورها منجر میشود، اما مانعی برای جذب نخبگان دانشگاهی است.
در همین رابطه پیشتر، محمد نیلی رئیسدانشگاه تهران گفته بود: در حال حاضر پردیس بینالمللی کیش این دانشگاه اساتید ماهر برای تدریس زبانهای خارجی دارد و قرار است این روند را هرچه بهتر و بیشتر در سطح دانشگاه اجرایی و عملیاتی کنیم و در واقع یکی از برنامه ما در این دانشگاه جذب اساتید به زبان خارجی است.
در واقع یکی از بهانههایی که طی سالهای گذشته از سوی مسئولان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای جذب نخبگان دانشگاهی مطرح بوده و هست، نبود ظرفیت در دانشگاههای دولتی برای بهرهگیری از پتانسیل نخبهها و فعالیت آنها در دانشگاه است در حالی که به نظر میرسد این وزارتخانه نه تنها مخالف جذب اساتید خارجی نیست، بلکه از آن هم استقبال میکند.
این جهت گیری وزارت علوم در شرایطی است که ۱۲.۱ درصد از نخبگان دانشگاهی کشور بیکار هستند و نسبت استاد به دانشجو در دانشگاههای کل کشور یک به ۶۹ است و فاصله معناداری با استاندارد جهانی دارد که جذب و به کارگیری از نخبگان دانشگاهی میتواند در بهبود این وضعیت کمککننده باشد. در واقع با وجود کمبود استاد، وزارت علوم از پتانسیل نخبگان داخلی استفاده نمیکند و در مقابل حضور اساتید خارجی را مغتنم میشمارد.
براساس آمار رسمی منتشر شده، در ایران بیش از دو هزار و ۴۰۰ موسسه آموزش عالی، حدود هزار مرکز پژوهشی، ۴۰ پارک علم و فناوری و حدود ۱۸۰ مرکز رشد علم و فناوری فعالیت میکنند و نزدیک به چهار میلیون و ۵۰۰ هزار دانشجو در مراکز آموزش عالی کشور تحصیل میکنند که ۸۰۰ هزار نفر آنها دانشجوی تحصیل تکمیلی و ۱۰۰ هزار نفر آنها دانشجویان دورههای دکترای تخصصی هستند.
اما فارغ از نادیده گرفتن پتانسیل نخبگان دانشگاهی در کشور با فراگیر شدن جذب اساتید خارجی در دانشگاههای کشور این موضوع بیش از پیش پُر رنگ میشود که شرایط لازم برای پذیرش اساتید خارجی در کشور وجود ندارد. موضوعی که سید احمد معتمدی رئیسدانشگاه صنعتی امیرکبیر هم پیش از این در اظهاراتی به آناشاره کرده و گفته بود که ساختارهای قدیمی آموزش عالی، جوابگوی جذب استاد خارجی نیست و براساس ضوابط فعلی، دانشگاههای کشور در صورت جذب استاد خارجی، تنها تا سطح یک استادیار پایه ۱ میتوانند به او حقوق پرداخت کنند و همین موضوع یکی از موانع جدی برای جذب اساتید خارجی محسوب میشود.
اظهارات رئیسدانشگاه امیرکبیر که در لیست بهترین دانشگاههای کشور از لحاظ رتبه علمی و فعالیتهای پژوهشی قرار دارد، در شرایطی است که این دانشگاه امکانات بیشتری برای جذب اساتید خارجی نسبت به دانشگاه یاسوج دارد.
در این میان و با توجه به اینکه آمار بیکاری نخبگان دانشگاهی کشور بالاست و شرایط مناسب برای جذب اساتید خارجی در کشور وجود ندارد پیشنهاد میشود که وزارت علوم و همچنین مسئولان دانشگاههای کشور حمایت از نخبگان دانشگاهی و جذب آنها را در اولویت برنامههای خود قرار دهند. چیزی شبیه عمل به مثل معروف که میگوید چراغی که به خانه رواست، به مسجد حرام است!