۵ کارگر مظلوم شهرداری قربانی انگل‌ها و قوانین ناکارآمد قضایی
خبر تلخ کشته شدن پنج نفر از کارگران شهرداری بر اثر برخورد یک دستگاه خودروی سواری با آنها در بزرگراه شهید بابایی در یکی دو روز گذشته یکی از خبرهای پر دامنه رسانه‌ها بود.
سرویس اجتماعی-
کارگران افغانستانی که صبح زود در انتظار آمدن سرویس خود بودند هرگز فکر نمی‌کردند که تا لحظاتی دیگر قربانی بدمستی عده‌ای جوان خوشگذران شوند. جوانانی که تفریح و سرمستی آنها به قیمت مرگ پنج کارگر زحمتکش شهرداری و داغدار شدن خانواده‌های آنها و وخامت حال دو نفر دیگر تمام شد.
شاید اگر این تصادف با همه لطمات جبران‌ناپذیر و غمناک بودنش علتی همچون تصادفات دیگر می‌داشت، اندوه ماجرا اندکی کمتر می‌بود اما وقتی علت و راز این سانحه دلخراش با مثبت بودن تست الکل سرنشینان جوان که یک دختر و سه پسر کم سن سال بودند مشخص شد، غم این سانحه دوچندان شد.
اینکه جان چند کارگر زحمتکش و ضعیف که در پی کسب رزق حلال از خانه و زن و فرزند خود جدا شده‌اند، تنها به خاطر مستی و خواب‌آلودگی عده‌ای جوان گرفته می‌شود داغ ماجرا را مضاعف می‌کند.
ضعف خطرناک یا اجرای نادرست قوانین ؟
متاسفانه این اولین بار نیست که علت تصادفات مرگبار یا پر خسارت در کشور ما استفاده راننده از مشروبات الکلی یا مواد روانگردان است و شاید آخرین بار هم نباشد اما سؤال اصلی اینجاست؛ چرا جرایم و مجازات این افراد به اندازه‌ای نبوده است که بتواند از حوادث مشابه جلوگیری کند و درس عبرتی باشد برای کسانی که انگیزه‌ای برای عمل به قوانین ندارند.
رئیس‌پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ درباره اقدامات پلیس در قبال سرنشینان خاطی این خودروی حادثه‌ساز که مرگ پنج نفر را رقم زدند، گفت: خودروی این افراد به مدت طولانی توقیف و گواهینامه این افراد نیز به مدت 6 ماه ابطال می‌شود.
سردار مهماندار با اذعان به اینکه قانون در این بخش ضعف دارد، افزود: در خیلی از کشورها فقط رانندگی در حالت مستی و نه لزوما تصادف در این حالت، مشمول جرایم سنگینی از جمله ابطال کامل گواهینامه می‌شود و فرد خاطی پس از چند سال دوباره باید از اول اقدام به گرفتن گواهینامه نماید اما در کشور ما 6 ماه گواهینامه باطل می‌شود که کافی نیست.
البته قانون‌گذار نسبت به این جرایم پر خطر بی‌تفاوت نبوده است. در همین زمینه یکی از اساتید حقوق با‌اشاره به موارد مختلف دیده شده در قانون راجع به تخلف رانندگی در حالت مستی گفت: درخصوص حادثه مورد اشاره از نظر حقوقی سه نوع مسئولیت برای آنها قابل بررسی و محتمل است :
الف- مسئولیت مدنی: از نظر مدنی دیه هر پنج مسلمان باید پرداخت شود و میزان دیه هم بر اساس یوم‌الادا و قیمت روز تعیین می‌شود. به نظر می‌رسد هیچ معافیتی از این حیث ندارند و باید کاملا پاسخگو باشند.
ب- از نظر انتظامی: به نظر می‌رسد هیچ معافیتی از این حیث نیز ندارند و باید کاملا پاسخگو باشند بالاخص راننده درحال مستی نمره منفی توقیف خودرو و ابطال گواهینامه را می‌تواند به دنبال داشته باشد.
ج- از نظر کیفری: از این حیث سه کیفر در انتظار آنان می‌تواند باشد :
1-کیفر حد شرب: حد شرب خمر که طبق فصل ششم- مصرف مسکر طبق ماده 264- مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به گونه‌ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است.
تبصره- خوردن فقاع (آب جو مسکر) موجب حد است هر چند مستی نیاورد.
ماده 265- حد مصرف مسکر، هشتاد ضربه شلاق است
2-کیفر قصاص: که طبق ماده 307- قانون مجازات اسلامی 1392 ارتکاب جنایت در حال مستی و عدم تعادل روانی در اثر مصرف مواد مخدر، روانگردان و مانند آنها، موجب قصاص است زیرا همین که به اختیار خود پشت فرمان نشسته و مسیر انتخاب نموده و... نشاندهنده عدم مسلوب‌الاختیار کامل بودن است.
3- کیفر تعزیر حبس: طبق ماده 718 قانون تعزیرات، در مورد مواد فوق هرگاه راننده يا متصدي وسايل موتوري در موقع وقوع جرم مست بوده يا پروانه نداشته يا زيادتر از سرعت مقرر حركت مي‌كرده است يا آنكه دستگاه موتوري را با وجود نقص و عيب مكانيكي موثر در تصادف به كار انداخته يا در محل هايي كه براي عبور پياده‌رو علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننمايد و يا از محل‌هايي كه عبور از آن ممنوع گرديده است رانندگي نموده به بيش از دو سوم حداكثر مجازات مذكور در ماده فوق محكوم خواهد شد. دادگاه مي‌تواند علاوه‌بر مجازات فوق مرتكب را براي مدت يك تا پنج سال از حق رانندگي يا تصدي وسايل موتوري محروم نمايد.
البته در کنار این موارد، قانون جرایم دیگری نیز برای رانندگان مست در نظر گرفته است از جمله 400 هزار تومان جریمه نقدی اما سؤال اینجاست که یا این جرایم کافی نبوده است که باز هم شاهد تکرار این حوادث تلخ هستیم و یا در مواردی مشابه حادثه اخیر قانون به طور کامل اجرا نمی‌شود تا برای همیشه درس عبرتی برای سایر متخلفان شود.
خطر 10 برابری با رانندگی در حالت مستی
رئیس‌مرکز اطلاع‌رسانی پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ درخصوص مصرف مشروبات الکلی و مواد روانگردان در زمان رانندگی می‌گوید: مصرف مشروبات الکلی و مواد روانگردان باعث عدم تمرکز در رانندگی شده و موجب می‌شود که راننده نتواند در حین رانندگی تصمیم‌گیری صحیح داشته باشد؛ چرا که راننده اقدام به انجام رفتارهای خطرآفرین می‌کند.
به گفته سرهنگ مراد مرادی، مصرف مشروبات الکلی و روانگردان دشمن شماره یک ایمنی در رانندگی تلقی شده و خطر ریسک‌پذیری و وقوع تصادف را 10 برابر افزایش می‌دهد.
قانون
مراعات چه کسانی را می‌کند؟
حال سؤال اینجاست که وقتی یک اقدام غلط همچون مصرف مشروبات الکلی و روانگردان می‌تواند تا این حد خطرآفرین باشد و جان سایر افراد بی‌گناه را به خطر اندازد، چرا قوانین و جرایم در نظر گرفته شده اثر گذاری لازم را ندارد؟
ضعیف بودن قانون در این بخش یا اجرا نشدن قوانین موجود برای مراعات حال چه کسانی در نظر گرفته شده است؟ آیا اگر قوانین به مراتب سخت‌تر و بازدارنده‌تری در این زمینه وجود داشته باشد یا قوانین موجود با قدرت اجرا شود، کسی به خود جرأت می‌دهد با حالت مستی و از خود بی‌خود شده ارابه مرگ را در سطح شهرها و جاده‌ها براند و جان افراد بی‌گناه را به راحتی آب خوردن بگیرد؟
چند خانواده دیگر باید تاوان مستی عده‌ای افراد کم توجه را با مرگ عزیزانشان بدهند تا دستگاه‌های نظارتی یا قانون‌گذار متوجه عمق خسارت شوند؟ اگر واقعا در این مورد یا موارد مشابه قانون ضعف یا کاستی دارد و یا قوانین موجود به خوبی اجرا نمی‌شود وظیفه نمایندگان مجلس، دستگاه قضائی و نیروی انتظامی است که به تجدید نظر در قوانین یا درخواست تصویب قوانین بازدارنده و قاطع بپردازند. قطعا اگر همچون بسیاری از موارد دیگر در کشور ما که یا قوانین ضعیف و کم اثر است یا درست اجرا نمی‌شود به قوانین مرتبط با این تخلف رانندگی و اجتماعی پر هزینه با دید کارشناسی و دقیق نگریسته شود، لزوم به کارگیری قوانین محکم و بازدارنده بیش از پیش احساس می‌شود.
فراموش نشود مسئولانی که در این زمینه دارای وظیفه هستند اما به درستی به وظایفشان عمل نمی‌کنند در خسارات احتمالی ناشی از این تخلفات شریک هستند.
جولان جوانان مست ثروت
نکته دیگر اینکه فارغ از تذکر مکرر مردم و دلسوزان درباره برخورد مناسب و قاطع با دوردور کردن‌های آزاردهنده و بعضا حادثه‌آفرین برخی جوانان مست ثروت یا غفلت زده، توسط پلیس و دستگاه قضا، در بعد برخورد با برخی آسیب‌های اجتماعی نظیر توزیع فراوان مواد مخدر در سطح جامعه از جمله مواد روانگردان و همچنین مشروبات الکلی هم نیاز به تصمیمات قاطع‌تر و عزمی جزم‌تر از سوی مسئولان احساس می‌شود.
البته کسانی که برخورد قاطع با قاچاقچیان مواد مخدر و مواد روانگردان یا مشروبات الکلی را خشن و افراطی می‌خوانند امروز جا دارد یکی از آثار تلخ توزیع این مواد پر خطر را ببینند که چطور خانواده‌های زیادی را داغدار کرده است.
غفلت دردناک برخی خانواده‌ها
کم توجهی برخی خانواده‌ها به ارزش‌ها و غافل شدن از نیازهای تربیتی فرزندانشان به اسم به روز بودن موضوع مهم دیگری است که امروزه متاسفانه متاثر از فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای متعدد در حال آسیب زدن به نسل جوان و نوجوان کشور است. اینکه سه پسر و یک دختر که عمدتا بین 16 تا 18 سال دارند در حادثه اخیر در حالت غیر عادی در ساعات بامدادی سوار بر خودرو پرسه بزنند و جان دیگران را بگیرند نمی‌تواند نامش به روز بودن و دادن آزادی به جوانان باشد بلکه تیشه زدن به ریشه تربیت و نابودی آینده آنهاست.
کارگران افغانستانی که صبح زود در انتظار آمدن سرویس خود بودند هرگز فکر نمی‌کردند که تا لحظاتی دیگر قربانی بدمستی عده‌ای جوان خوشگذران شوند. جوانانی که تفریح و سرمستی آنها به قیمت مرگ پنج کارگر زحمتکش شهرداری و داغدار شدن خانواده‌های آنها و وخامت حال دو نفر دیگر تمام شد.
شاید اگر این تصادف با همه لطمات جبران‌ناپذیر و غمناک بودنش علتی همچون تصادفات دیگر می‌داشت، اندوه ماجرا اندکی کمتر می‌بود اما وقتی علت و راز این سانحه دلخراش با مثبت بودن تست الکل سرنشینان جوان که یک دختر و سه پسر کم سن سال بودند مشخص شد، غم این سانحه دوچندان شد.
اینکه جان چند کارگر زحمتکش و ضعیف که در پی کسب رزق حلال از خانه و زن و فرزند خود جدا شده‌اند، تنها به خاطر مستی و خواب‌آلودگی عده‌ای جوان گرفته می‌شود داغ ماجرا را مضاعف می‌کند.
ضعف خطرناک یا اجرای نادرست قوانین ؟
متاسفانه این اولین بار نیست که علت تصادفات مرگبار یا پر خسارت در کشور ما استفاده راننده از مشروبات الکلی یا مواد روانگردان است و شاید آخرین بار هم نباشد اما سؤال اصلی اینجاست؛ چرا جرایم و مجازات این افراد به اندازه‌ای نبوده است که بتواند از حوادث مشابه جلوگیری کند و درس عبرتی باشد برای کسانی که انگیزه‌ای برای عمل به قوانین ندارند.
رئیس‌پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ درباره اقدامات پلیس در قبال سرنشینان خاطی این خودروی حادثه‌ساز که مرگ پنج نفر را رقم زدند، گفت: خودروی این افراد به مدت طولانی توقیف و گواهینامه این افراد نیز به مدت 6 ماه ابطال می‌شود.
سردار مهماندار با اذعان به اینکه قانون در این بخش ضعف دارد، افزود: در خیلی از کشورها فقط رانندگی در حالت مستی و نه لزوما تصادف در این حالت، مشمول جرایم سنگینی از جمله ابطال کامل گواهینامه می‌شود و فرد خاطی پس از چند سال دوباره باید از اول اقدام به گرفتن گواهینامه نماید اما در کشور ما 6 ماه گواهینامه باطل می‌شود که کافی نیست.
البته قانون‌گذار نسبت به این جرایم پر خطر بی‌تفاوت نبوده است. در همین زمینه یکی از اساتید حقوق با‌اشاره به موارد مختلف دیده شده در قانون راجع به تخلف رانندگی در حالت مستی گفت: درخصوص حادثه مورد اشاره از نظر حقوقی سه نوع مسئولیت برای آنها قابل بررسی و محتمل است :
الف- مسئولیت مدنی: از نظر مدنی دیه هر پنج مسلمان باید پرداخت شود و میزان دیه هم بر اساس یوم‌الادا و قیمت روز تعیین می‌شود. به نظر می‌رسد هیچ معافیتی از این حیث ندارند و باید کاملا پاسخگو باشند.
ب- از نظر انتظامی: به نظر می‌رسد هیچ معافیتی از این حیث نیز ندارند و باید کاملا پاسخگو باشند بالاخص راننده درحال مستی نمره منفی توقیف خودرو و ابطال گواهینامه را می‌تواند به دنبال داشته باشد.
ج- از نظر کیفری: از این حیث سه کیفر در انتظار آنان می‌تواند باشد :
1-کیفر حد شرب: حد شرب خمر که طبق فصل ششم- مصرف مسکر طبق ماده 264- مصرف مسکر از قبیل خوردن، تزریق و تدخین آن کم باشد یا زیاد، جامد باشد یا مایع، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط به گونه‌ای که آن را از مسکر بودن خارج نکند، موجب حد است.
تبصره- خوردن فقاع (آب جو مسکر) موجب حد است هر چند مستی نیاورد.
ماده 265- حد مصرف مسکر، هشتاد ضربه شلاق است
2-کیفر قصاص: که طبق ماده 307- قانون مجازات اسلامی 1392 ارتکاب جنایت در حال مستی و عدم تعادل روانی در اثر مصرف مواد مخدر، روانگردان و مانند آنها، موجب قصاص است زیرا همین که به اختیار خود پشت فرمان نشسته و مسیر انتخاب نموده و... نشاندهنده عدم مسلوب‌الاختیار کامل بودن است.
3- کیفر تعزیر حبس: طبق ماده 718 قانون تعزیرات، در مورد مواد فوق هرگاه راننده يا متصدي وسايل موتوري در موقع وقوع جرم مست بوده يا پروانه نداشته يا زيادتر از سرعت مقرر حركت مي‌كرده است يا آنكه دستگاه موتوري را با وجود نقص و عيب مكانيكي موثر در تصادف به كار انداخته يا در محل هايي كه براي عبور پياده‌رو علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننمايد و يا از محل‌هايي كه عبور از آن ممنوع گرديده است رانندگي نموده به بيش از دو سوم حداكثر مجازات مذكور در ماده فوق محكوم خواهد شد. دادگاه مي‌تواند علاوه‌بر مجازات فوق مرتكب را براي مدت يك تا پنج سال از حق رانندگي يا تصدي وسايل موتوري محروم نمايد.
البته در کنار این موارد، قانون جرایم دیگری نیز برای رانندگان مست در نظر گرفته است از جمله 400 هزار تومان جریمه نقدی اما سؤال اینجاست که یا این جرایم کافی نبوده است که باز هم شاهد تکرار این حوادث تلخ هستیم و یا در مواردی مشابه حادثه اخیر قانون به طور کامل اجرا نمی‌شود تا برای همیشه درس عبرتی برای سایر متخلفان شود.
خطر 10 برابری با رانندگی در حالت مستی
رئیس‌مرکز اطلاع‌رسانی پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ درخصوص مصرف مشروبات الکلی و مواد روانگردان در زمان رانندگی می‌گوید: مصرف مشروبات الکلی و مواد روانگردان باعث عدم تمرکز در رانندگی شده و موجب می‌شود که راننده نتواند در حین رانندگی تصمیم‌گیری صحیح داشته باشد؛ چرا که راننده اقدام به انجام رفتارهای خطرآفرین می‌کند.
به گفته سرهنگ مراد مرادی، مصرف مشروبات الکلی و روانگردان دشمن شماره یک ایمنی در رانندگی تلقی شده و خطر ریسک‌پذیری و وقوع تصادف را 10 برابر افزایش می‌دهد.
قانون
مراعات چه کسانی را می‌کند؟
حال سؤال اینجاست که وقتی یک اقدام غلط همچون مصرف مشروبات الکلی و روانگردان می‌تواند تا این حد خطرآفرین باشد و جان سایر افراد بی‌گناه را به خطر اندازد، چرا قوانین و جرایم در نظر گرفته شده اثر گذاری لازم را ندارد؟
ضعیف بودن قانون در این بخش یا اجرا نشدن قوانین موجود برای مراعات حال چه کسانی در نظر گرفته شده است؟ آیا اگر قوانین به مراتب سخت‌تر و بازدارنده‌تری در این زمینه وجود داشته باشد یا قوانین موجود با قدرت اجرا شود، کسی به خود جرأت می‌دهد با حالت مستی و از خود بی‌خود شده ارابه مرگ را در سطح شهرها و جاده‌ها براند و جان افراد بی‌گناه را به راحتی آب خوردن بگیرد؟
چند خانواده دیگر باید تاوان مستی عده‌ای افراد کم توجه را با مرگ عزیزانشان بدهند تا دستگاه‌های نظارتی یا قانون‌گذار متوجه عمق خسارت شوند؟ اگر واقعا در این مورد یا موارد مشابه قانون ضعف یا کاستی دارد و یا قوانین موجود به خوبی اجرا نمی‌شود وظیفه نمایندگان مجلس، دستگاه قضائی و نیروی انتظامی است که به تجدید نظر در قوانین یا درخواست تصویب قوانین بازدارنده و قاطع بپردازند. قطعا اگر همچون بسیاری از موارد دیگر در کشور ما که یا قوانین ضعیف و کم اثر است یا درست اجرا نمی‌شود به قوانین مرتبط با این تخلف رانندگی و اجتماعی پر هزینه با دید کارشناسی و دقیق نگریسته شود، لزوم به کارگیری قوانین محکم و بازدارنده بیش از پیش احساس می‌شود.
فراموش نشود مسئولانی که در این زمینه دارای وظیفه هستند اما به درستی به وظایفشان عمل نمی‌کنند در خسارات احتمالی ناشی از این تخلفات شریک هستند.
جولان جوانان مست ثروت
نکته دیگر اینکه فارغ از تذکر مکرر مردم و دلسوزان درباره برخورد مناسب و قاطع با دوردور کردن‌های آزاردهنده و بعضا حادثه‌آفرین برخی جوانان مست ثروت یا غفلت زده، توسط پلیس و دستگاه قضا، در بعد برخورد با برخی آسیب‌های اجتماعی نظیر توزیع فراوان مواد مخدر در سطح جامعه از جمله مواد روانگردان و همچنین مشروبات الکلی هم نیاز به تصمیمات قاطع‌تر و عزمی جزم‌تر از سوی مسئولان احساس می‌شود.
البته کسانی که برخورد قاطع با قاچاقچیان مواد مخدر و مواد روانگردان یا مشروبات الکلی را خشن و افراطی می‌خوانند امروز جا دارد یکی از آثار تلخ توزیع این مواد پر خطر را ببینند که چطور خانواده‌های زیادی را داغدار کرده است.
غفلت دردناک برخی خانواده‌ها
کم توجهی برخی خانواده‌ها به ارزش‌ها و غافل شدن از نیازهای تربیتی فرزندانشان به اسم به روز بودن موضوع مهم دیگری است که امروزه متاسفانه متاثر از فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای متعدد در حال آسیب زدن به نسل جوان و نوجوان کشور است. اینکه سه پسر و یک دختر که عمدتا بین 16 تا 18 سال دارند در حادثه اخیر در حالت غیر عادی در ساعات بامدادی سوار بر خودرو پرسه بزنند و جان دیگران را بگیرند نمی‌تواند نامش به روز بودن و دادن آزادی به جوانان باشد بلکه تیشه زدن به ریشه تربیت و نابودی آینده آنهاست.