وجه تمایز جام جهانی 2018 از جامهای گذشته
محمود محمدی
جام جهانی فوتبال 2018 روسیه روزهای پایانی خودش را طی میکند، تنها چهار بازی دیگر باقیمانده تا تکلیف تیمهای اول تا چهارم جام مشخص شود.
این جام جهانی یکسری ویژگیها داشته که آن را از جامهای گذشته متمایز میکند؛ ویژگیهایی که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود:
نکته اول اینکه مرحله نیمه نهایی جام جهانی به جام ملتهای اروپا تبدیل شده زیرا هر 4 تیم حاضر در این مرحله از قاره سبز هستند. پیشرفت اروپا در فوتبال بسیار زیاد بوده تا جایی که راه خود را از قارههای دیگر به ویژه آمریکای جنوبی جدا کرده است.
برزیل به عنوان قدرتمندترین تیم آمریکای جنوبی ( با سابقه 5 دوره قهرمانی جهان) در بازی آخر دو جام جهانی اخیر (2018 و 2014) 9 گل از تیمهای اروپایی دریافت کرده است. این آمار عجیب حکایت از آن دارد که «فوتبال گروهی» اروپا «فوتبال تکنیکی» آمریکای جنوبی را کنار زده است. حالا ارزش بازیکنانی چون هازارد به واسطه «دراختیار تیم بودن» بسیار بیشتر از نیمار 220 میلیون یورویی است!
نکته دوم اینکه از چهار تیم حاضر در نیمه نهایی، تنها دو تیم فاتح جام جهانی شده است. فرانسه در سال 1998 و انگلیس در سال 1966. بلژیک و کرواسی در عمرشان جامی کسب نکردهاند. اگر یکی از این دو تیم و یا حتی انگلیس - که از آخرین قهرمانیاش بیش از نیم قرن میگذرد- جام را بالای سر ببرند، میتوان مدعی شد که نقشه جهانی فوتبال شاید دچار تغییر شده باشد و قدرتهای سنتی مثل آلمان، برزیل، اسپانیا و آرژانتین، جایشان را به قدرت نوظهور مانند بلژیک، کرواسی و یا انگلیس داده باشند. «شاید» از این جهت است که باید منتظر یورو 2020 بود و دید آیا بلژیک، کرواسی و انگلیس بازهم موفق ظاهر میشوند یا خیر.
نکته سوم و پایانی اینکه هر چهار تیمی که به نیمه نهایی رسیدند دروازهبانان خوبی در ترکیب خود دارند که نشاندهنده اهمیت نقش دروازهبانان در جام است. دنیل سوباشیچ (کرواسی) بهترین پنالتیگیر جهان است، جوردن پیکفورد (انگلیس) فوقالعاده بوده، تیبو کورتوا(بلژیک) برابر برزیل ستاره تیمش بود و هوگو لوریس (فرانسه) هم با اختلاف کمی نسبت به 3 دروازهبان دیگر، از بهترینهای جام بوده است.
پیشبینی اینکه کدام تیمها فینالیست جام میشود دشوار است ولی تردیدی نیست که تیمهایی به نیمه نهایی آمدهاند که علاوه بر خوب دویدن، توپ را هم در زمین خوب میدوانند!
بلژیک در میان چهار تیم، بهترین سازماندهی را دارد؛ خوب دفاع میکند، عالی ضد حمله میزند. مورینیو سرمربی تیم منچستر و یکی از بهترینهای جهان میگوید: «فوتبال مدرن یعنی دفاع منسجم و ضد حمله برقآسا» با توصیف مورینیو ، بلژیک مدرنترین فوتبال را در جام جهانی 2018 ارایه کرده است.
در مقابل، سازماندهی فرانسه به اندازه بلژیک خوب نیست ولی ستارههایی چون امباپه و گریزمان توانایی آن را دارند که با خلاقیتهای فردی نتیجه را به نفع تیمشان تغییر دهند.
درباره تیم ملی انگلیس هم باید گفت که برنامهریزی و تاثیر حضور مربیان بزرگی چون مورینیو (منچستریونایتد)، کونته (چلسی)، کلوپ (لیورپول)، پوچتینو (تاتنهام) و گواردیولا (منچستر سیتی) در فوتبال جزیره نمایان شده است. خرداد ماه 1396 تیم جوانان انگلیس در کره جنوبی قهرمان جهان شد. آبان ماه 1396 تیم نوجوانان انگلیس در هند جام قهرمانی جهان را بالای سر برد و حالا هم تیم بزرگسالان انگلیس به جمع چهار تیم برتر جام جهانی راه یافته است. این یعنی پیشرفت فوقالعاده فوتبال انگلیس؛ زنگ خطر برای تیمهای دیگر به صدا درآمده، نسل بعدی انگلیس هم بدون تردید مدعی است.
و اما تیم ملی کرواسی؛ اگرچه این تیم در دو بازی گذشته 240 دقیقه به میدان رفته ولی قدرت بدنی بالا، شاخصه بلوک شرق اروپاست. کرواسی بهترین خط هافبک جام جهانی را در اختیار دارد و در برخی دقایق بازی بهترین نمایش را در بین تمام تیمها داشته است.
توضیحات مختصری در خصوص چهار تیم حاضر در مرحله نیمه نهایی ارایه شد، با این حال بد نیست به این موضوع هم اشاره شود که تماشای چندباره بازیهای تیم ملی بلژیک شاید به بهتر شدن فوتبالمان کمک کند.
گردش توپ(بیلد آپ) نقطه قوت بلژیک و نقطه ضعف فوتبال ایران است. بلژیک بازیسازی را به خوبی از خط دفاع شروع میکند، ولی ما در انجام این کار ناتوان هستیم. به همین دلیل هم تا توپ زیر پای مدافعانمان میآید، به جای بازیسازی شاهد زیر توپ زدن هستیم. تماشای بازیهای بلژیک ابتدا نگرش ما را نسبت به بازیسازی تغییر میدهد و در مرحله بعد با تمرین زیاد و ممارست فراوان میتوانیم شکل فوتبالمان را تغییر دهیم.