گروه اقتصادی-

روز سه‌شنبه هفته گذشته برخی رسانه‌های غربی به نقل از یک مقام آگاه در وزارت امور خارجه آمریکا، از برنامه دولت آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران با همراه کردن تمامی خریداران اروپایی و آسیایی نفت کشورمان خبر دادند. این ادعا که زمان اجرای آن از ماه نوامبر 2018 (حدود 5 ماه دیگر) اعلام شده، با واکنش‌هایی از سوی مقامات برخی کشورهای آسیایی و اروپایی همراه شد.
بعد از برخورد سرد روسیه با درخواست آمریکا، نیهات زیبکچی، وزیر اقتصاد ترکیه هم دیروز با ارزیابی درخواست آمریکا برای توقف واردات نفت از ایران اعلام کرد: این درخواست آمریکا ربطی به ترکیه پیدا نمی‌کند.
در این بین رویترز به نقل از منابع آگاه مدعی شد وزارت نفت هند از پالایشگاه‌های این کشور خواسته تا خود را برای «کاهش شدید یا توقف کامل خرید نفت از ایران» از ماه نوامبر آماده کنند و یک پالایشگاه ژاپنی هم در حال ارزیابی نفت خام آمریکا به عنوان جایگزینی برای نفت خام ایران است.
نفت 90 دلاری
با این وجود، خبرگزاری فارس دیروز به نقل از سی‌ام‌‌بی‌سی، گزارش داد: «هوتن یزهاری»، مدیر بخش تحقیقات بازار بانک «مریل لینک» آمریکا گفت: قیمت نفت در شرایط بسیار جذابی است و به اعتقاد ما در نیمه دوم سال آینده میلادی قیمت نفت از 90 دلار در هر بشکه عبور خواهد کرد.
وی اعلام کرد: آمریکا از تمام کشورها خواسته است تا واردات نفت از ایران را از اوایل ماه نوامبر قطع کند. در حال حاضر قیمت نفت برنت در محدوده 78 دلار قرار دارد و هر بشکه نفت وست تگزاس اینتر مدییت آمریکا نیز در محدوده 72 دلار معامله می‌شود.
یزهاری معتقد است: ما به سمت شرایطی پیش می‌رویم که شاهد کمبود مقطعی عرضه در بازار خواهیم بود و از سوی دیگر آمریکا نیز در تلاش است تا صادرات نفت ایران را کاهش دهد. البته تلاش ترامپ علیه ایران تاکنون با مقاومت اصلی‌ترین شرکای نفتی ایران روبرو شده است و آنها نسبت به سیاست یکجانبه آمریکا علیه تهران اعتراض کردند.
کارشناسان موسسه انرژی استتکپس طی تحقیقی که روز پنج‌شنبه منتشر شد اعلام کردند عربستان سعودی به شدت نسبت به کاهش عرضه از سوی ایران و تاثیر آن بر بازار نگران است. البته آنها این نگرانی خود را به صورت عمومی بروز نمی‌دهند. اما نگران افزایش قیمت ناشی از کاهش صادرات نفت ایران هستند.
تقلای آمریکایی‌ها
از جمعه هفته گذشته و بعد از تصمیم نشست جدید اوپک، برخی رسانه‌های غربی در حال القای این موضوع هستند که چیدمان بازیگران در زمین بازی تولید نفت در بازار جهانی در حال تغییر است. جمعه گذشته اعضای اوپک علیرغم مخالفت نماینده ایران و چند کشور دیگر و با صحنهگردانی عربستان، با افزایش یک میلیون بشکه‌ای نفت موافقت کردند. هر چند گفته شد این افزایش برای جبران کاهش بیش از حد در گذشته بوده، اما به اعتقاد برخی کارشناسان، این اقدام نوعی زمینه‌سازی برای افزایش تولید عربستان بوده که با هماهنگی آمریکا صورت گرفته است.
از طرفی واشنگتن که حذف ایران از بازار انرژی را در سر می‌پروراند، هشدار داده که این میزان افزایش برای برقراری ثبات در بازار کافی نخواهد بود. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، ریک پری، وزیر خزانه‌داری آمریکا گفته است: «من اطمینان دارم که عربستان قادر خواهد بود تولید خود را به... 11 میلیون بشکه در روز برساند و روسیه نیز خواهد توانست تولید خود را افزایش دهد. بنابراین بازار جهانی نفت میزانی از ثبات را داراست.»
هشدار ایران
از سوی دیگر نماینده ایران در اوپک به عربستان هشدار داده چنانچه عربستان بیش از سهمیه خود نفت تولید کند ممکن است برای بررسی این تخلف، نشست فوق‌العاده سازمان تشکیل شود.
به گزارش پلاتس، حسین کاظم‌پور اردبیلی تصریح کرد: «تصمیم ما در آخرین نشست اوپک به هیچ عضوی اجازه نمی‌دهد که بیش از سهمیه خود تولید کند، بلکه باید تلاش کند که تبعیت خود از توافق را به 100 درصد برساند... هیچ مجوزی برای نقض این توافق وجود ندارد. اگر آنها این کار را انجام دهند، این بدان معناست که وزارت امور خارجه آمریکا دارد اوپک را اداره می‌کند.»
تحریم ایران امکانپذیر است؟
با این حال تحلیل‌های متفاوتی از امکان تحریم‌پذیری ایران مطرح می‌گردد. تسنیم به نقل از رویترز، با اشاره به «عقب‌نشینی آمریکا از تحریم ۱۰۰ درصدی صادرات نفت ایران»، نوشت: «در حالی که واشنگتن خود را برای وضع تحریم‌ها علیه ایران در ماه نوامبر آماده می‌کند، یک مقام وزارت امور خارجه آمریکا گفته است، این کشور آماده کار با کشورها به صورت مورد به مورد برای کمک به آنها جهت کاهش واردات نفت از ایران است. این اظهارات نشان می‌دهد که دولت ترامپ ممکن است معافیت‌هایی برای مشتریان نفت ایران در نظر بگیرد.»
همچنین محمدعلی خطیبی، نماینده سابق ایران در اوپک با اشاره به اینکه صادرات نفت ایران روزانه 2/8 میلیون بشکه است، گفته است: «بعید به نظر می‌رسد آمریکا در قالب تحریم‌های جدید بتواند این رقم نفت را از بازار خارج کند.»
علاوه‌بر این، «ولادیمیر ساژین» کارشناس ارشد موسسه شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه هم در مصاحبه با روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا»، چاپ مسکو اظهار کرده که بعید است اکثر کشورها به درخواست آمریکا برای توقف واردات نفت از ایران پاسخ مثبت دهند.
گفتنی است این وضعیت آشفته در بازار انرژی که بعد از نشست اخیر اوپک آشکارتر شده، 5 سال بعد از ادعای دولت روحانی مبنی بر روی کار آمدن ژنرال‌های نفتی و اتخاذ دیپلماسی نفتی جدید رخ داده است.
در همین رابطه، مجتبی توانگر کارشناس اقتصاد انرژی، در گفت‌وگو با فارس، مانور رسانهای حامیان دولت درباره اجلاس اخیر اوپک را «دستاوردسازی» دانسته و گفته است: در جدیدترین طراحی برای اینکه نشان دهند دولت روحانی دستاورد دارد، برای وزارت نفت طراحی جالبی در نظر گرفته شد. طراحی که هم نشان دهد دولت روحانی دستاورد داشته است و هم اینکه اتهام انفعال و بی‌تحرکی دولت روحانی قدری در افکار عمومی جبران شود.