موقوفات میلیاردی «دانشگاه تهران» چگونه صرف می‌شود؟!
چندی قبل خبری از سوی رئیس دانشگاه تهران رسانه‌ای شد مبنی بر اینکه این دانشگاه بعد از آستان قدس دومین نهاد کشور در دریافت وقف و هدایاست؛ با انتشار این خبر، اما و اگر‌هایی درباره چگونگی حضور یک نهاد دانشگاهی در جایگاه دوم دریافت بیشترین حجم از موقوفات ایجاد شد ضمن اینکه سوالات مختلفی هم درباره چگونگی تخصیص این منابع مالی و اولویت‌های دانشگاه تهران برای استفاده از این موقوفات طرح شد.
در این میان نگاهی به مبلغ ۹۰ میلیارد تومانی کمک‌های مالی خیرین به دانشگاه تهران (موقوفات و هدایا) در سال ۹۴، سوالات مطرح شده در این‌باره را پیچیده‌تر کرد. در پاسخ به چرایی حضور دانشگاه تهران در رتبه نخست میان دانشگاه‌های کشور در دریافت موقوفات و هدایای خیرین می‌توان به اظهارات رئیس این دانشگاه مبنی بر اینکه دانشگاه تهران یک نماد ملی است استناد کرد. نیلی، حضور دانشگاه تهران در رتبه دوم دریافت موقوفات پس از آستان قدس را نشان از جایگاه ویژه این دانشگاه و اعتماد مردم به این نهاد علمی دانست.
علاوه بر توضیحات رئیس دانشگاه تهران درباره علت حضور این دانشگاه در جایگاه دوم دریافت موقوفات و هدایای خیرین، موضوعی که شاید به درک این جایگاه کمک کند نگاهی به سبقه و تاریخچه این دانشگاه در میان دانشگاه‌های کشور است ضمن اینکه این دانشگاه همواره در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی معتبر در موقعیت مناسبی نسبت به سایر دانشگاه‌ها قراردارد، بنابراین کاملا قابل درک است که چرا مورد توجه خیرین قرار می‌گیرد.
با وجود توضیحات ارائه شده درباره علل جذب بالاترین میزان از هدایا و موقوفات از سوی دانشگاه تهران، اما انتشار رقم ۹۰ میلیارد تومانی درباره کمک‌های مالی خیرین به دانشگاه تهران در سال ۹۴، این سوالات کلیدی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند که دانشگاه تهران چقدر از سرمایه‌های وقفی و هدایای دریافت شده را در پیشبرد اهداف علمی دانشگاه و دانشجویان هزینه می‌کند و اینکه اولویت تخصیص این منابع چگونه است؟
رئیس هیئت مدیره بنیاد حمایت از دانشگاه تهران در این باره می‌گوید: طرح توسعه دانشگاه تهران بسیار پرهزینه است و این دانشگاه به عنوان دانشگاه مادر نیاز‌های گسترده‌ای دارد از جمله هزینه‌هایی که برای توسعه فضای فیزیکی دانشگاه است از جمله تجهیزات آزمایشگاهی، سلف سرویس، کتابخانه و....
نامبرده ادامه می‌دهد: برای تخصیص منابع مربوط به اوقاف و هدایای خیرین، انجام اقدامات جدید و نوآورانه در راستای اهداف دانشگاه مورد توجه قرار می‌گیرد و بخشی از این اقدامات از جمله بورسیه دانشجویان با هدف اهمیت دادن و توجه به نیروی انسانی دانشگاه است.
در همین باره اما دیگر مسئولان این بنیاد می‌گویند: اقداماتی نظیر احداث بنا، تجهیز کلاس‌های دانشکده‌ها، تجهیز آزمایشگاه‌ها و توانمندسازی دانشجویان و حمایت از ایده‌پردازی و تبدیل ایده به محصول و کارآفرین شدن دانشجویان از دیگر اولویت‌های تخصیص موقوفات و هدایاست.
چندی پیش هم مدیرعامل بنیاد حامیان دانشگاه تهران گفته بود که بنیاد در تلاش است تا طی یک برنامه ۱۰ ساله ۳۰ درصد از هزینه‌های دانشگاه تهران را تامین کند، ضمن اینکه این بنیاد تلاش می‌کند که در آینده‌ای نه چندان دور ۷۰ درصد از هزینه‌های دانشگاه تهران را با کمک خیرین نیک‌اندیش و علاقه‌مندان این دانشگاه تامین کند.
نگاهی به گفته‌های مسئولان بنیاد حمایت از دانشگاه تهران نشان می‌دهد که اهداف مختلفی ازجمله توسعه فضای فیزیکی دانشگاه، پشتیبانی از ایده پردازی‌ها و... در اولویت تخصیص منابع مالی قرار دارد.
حال که اولویت‌های مسئولان دانشگاه تهران و بنیاد حمایت دانشگاه تهران، مشخص شده است این سوال ایجاد می‌شود که با توجه به بالا بودن مبلغ اختصاص یافته به دانشگاه تهران در قالب موقوفات و هدایا این دانشگاه در اختصاص این مبالغ چقدر موفق بوده است؟
این دانشگاه ۲۵ دانشکده، ۹ پردیس و ۱۱ مرکز پژوهشی است و ۳۴ هزار دانشجو دارد که با توجه به مبلغ پرداخت شده در سال ۹۴ (اگر مبلغ در سال ۹۶- ۹۷ هم افزایش نیافته باشد) و هزینه اختصاص یافته برای تمام دانشکده‌ها، پردیس‌ها و مراکز پژوهشی برابر باشد هر کدام از آنها سالانه ۲ میلیارد و ۴۵ میلیون تومان منابع مالی دریافت می‌کنند، اما با در نظرگرفتن این موضوع که دانشجویان در پردیس‌های دانشگاه تهران برای تحصیل شهریه می‌دهند و همچنین دور بودن اولویت نام برده شده از سوی بنیاد حمایت با اهداف مراکز پژوهشی، می‌توان در این محاسبه تنها ۲۵ دانشکده ذکر شده را مورد توجه قرارداد که با یک حساب سرانگشتی مشخص می‌شود که سهم هر یک از این دانشکده‌ها سالانه ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان است ضمن اینکه هر یک از این دانشکده‌ها تقریبا به تعداد دانشجویان روزانه دانشجویان شبانه جذب می‌کنند و با توجه به مبالغ بالای شهریه‌های دریافت شده، مبلغ قابل قبولی با جمع هزینه‌های شهریه دانشجویان و موقوفات و هدایا کسب می‌شود.
حال سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا دانشگاه تهران در اختصاص این منابع چشمگیر در توسعه فیزیکی فضای دانشگاه، پشتیبانی از ایده‌پردازی‌ها و... موفق بوده است؟
براساس آمار منابع مالی کسب شده از شهریه‌های دانشجویی و موقوفات و هدایا منابع مناسبی برای رسیدگی به اهداف دانشکده‌ها هستند، اما باید برنامه مناسبی برای تخصیص صحیح آنها در دستور کار قرار گیرد.