فرجام نیک و عاقبت به خیری از مقولات بسیار مهم برای انسان هاست. بسیاری از مردم کارهای خوبی انجام می‌دهند ولی همانند گاو نه من شیردهی هستند که با یک لگد به ظرف همه را بر زمین می‌ریزند. ممکن است شخص یک عمر کار نیک را با ایمان و خلوص نیت انجام دهد، ولی در نهایت آن همه را با یک خطا و گناه از میان ببرد. از این رو در آیات قرآن بر حفظ و صیانت از کارهای نیک تاکید شده است.
از نظر قرآن، کار نیک و عمل صالح، باید دارای شروطی باشد که آثار حقیقی به دنبال داشته باشد. از جمله این شروط ایمان و اخلاص و تقوا است. از همین رو این امور به عنوان عوامل صحت عمل صالح مطرح شده است.
اما فراتر از صحت عمل، چیز دیگری در قرآن مطرح است که آن قبولی اعمال است و لازمه قبولی اعمال این است که ایمان و اخلاص و تقوا ملکه نیکوکار شده باشد. از این رو خدا می‌فرماید: إِنَّمَا یَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِینَ؛ جز این نیست که خدا تنها از متقین قبول می‌کند.(مائده، آیه 27) بنابراین، اگر فاعل متقی نباشد، عمل نیک حتی با اخلاص و ایمان نیز تاثیری ندارد؛ یعنی تقوا باید جزو ذاتی شخص نیکوکار باشد تا عملی قبول شود و آثار آن بماند.
خداوند در جایی دیگر همین مطلب را به گونه‌ای دیگر بیان می‌کند و می‌فرماید: مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَیْرٌ مِنْهَا وَهُمْ مِنْ فَزَعٍ یَوْمَئِذٍ آمِنُونَ؛ هر کسی حسنه و نیکی را با خود بیاورد، پس برایش بهتر از آن است؛ و آنان از هراس روز قیامت ایمن هستند.(نمل، آیه 80؛ قصص، آیه 84؛ انعام، آیه 160)
خدا می‌فرماید کسی که تا قیامت این عمل نیک را با خود بیاورد نه آنکه عمل نیک را انجام دهد. به سخن دیگر، نفرموده است: من فعل‌الحسنه یا عملا صالحا؛ بلکه می‌فرماید کسی آن عمل نیک را با خود بیاورد.
از همین رو بسیاری از انقلابی‌ها در آخر دست خالی می‌شوند و کسانی که با پیامبر(ص) تمام عمر حشر و نشر داشتند، در یک زمان کوتاه عملی را انجام می‌دهند که یک گاو نه من شیرده با لگد زدن خود انجام می‌دهد. این گونه است که فرجام نیک او به بدفرجامی ختم می‌شود؛ چنانکه زبیر بن عوام، سیف الاسلام (آن صحابی بزرگ پیامبر) کرد و در جنگ جمل در برابر امیرمومنان(ع) ایستاد و کشته شد.