کمیسیون عالی انتخابات عراق دیروز نتیجه نهایی انتخابات پارلمانی این کشور را اعلام کرد؛ به گزارش ایسنا، طبق این نتایج، ائتلاف «سائرون» تحت رهبری مقتدا صدر با کسب 54 کرسی از مجموع 328 کرسی، درصدر قرار گرفت و ائتلاف‌های دیگر به ترتیب زیر، پس از سائرون قرار دارند: «الفتح» وابسته به «هادی عامری» با 47 کرسی، «النصر» تحت رهبری «حیدر عبادی» با 42 کرسی، «دولت قانون» به ریاست «نوری مالکی» با 26 کرسی، «حزب‌ دموکرات کردستان عراق» تحت رهبری «مسعود بارزانی» با 25 کرسی، «الوطنیه» وابسته به «ایاد علاوی» با 21 کرسی، جریان «الحکمه» وابسته به «عمار حکیم» با 29 کرسی، «اتحادیه میهنی کردستان عراق» وابسته به خانواده «جلال طالبانی» با 18 کرسی، «القرار العراقی» به ریاست «اسامه النجیفی» با 11 کرسی، اقلیت‌ها 9 کرسی و شماری از جریان‌ها که هر کدام تعداد خیلی کمی از کرسی‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. مردم عراق روز شنبه 22 اردیبهشت پای صندوق‌های رأی رفتند و از میان 27 ائتلاف و نامزدهای مستقل، به افراد مورد نظر خود رأی دادند. میزان مشارکت در این انتخابات کمتر از 45 درصد اعلام شده است.
چه کسی نخست‌وزیر است؟
براساس روال قانونی عراق، رئیس‌جمهور جدید که براساس دوسوم آراء نمایندگان منتخب، انتخاب می‌شود، از رهبر ائتلاف پیروز می‌خواهد کابینه خود را ظرف 30 روز به پارلمان (جهت گرفتن رأی اعتماد) معرفی کند.
در این دوره از انتخابات عراق، مسئله‌ای که وجود دارد، این است که شخص «مقتدا صدر» نمی‌تواند کاندیدای نخست‌وزیری شود، چون او فقط رهبر ائتلاف سائرون است و در انتخابات نامزد نشده است.مورد دیگری که در اینجا باید بدان اشاره کرد این است که کاندیدای نخست‌وزیری باید اکثریت مطلق (50 درصد به علاوه یک نفر) آراء پارلمان را حداقل به دست آورد. به همین خاطر، ائتلاف پیروز مجبور است با دیگر ائتلاف‌های شیعی نزدیک به خود، ائتلاف جدیدی را به وجود آورد. این ائتلاف جدید براساس مشترکات و بده بستان‌ها (در مورد پست‌های وزارتی)، شکل می‌گیرد.با توجه به این مقدمات، مقتدا صدر باید از مجموع 328 کرسی، حداقل 165 نماینده منتخب را با خود همراه کند تا نخست‌وزیر را انتخاب و به پارلمان معرفی نماید. لازمه دست یافتن به چنین تعدادی در مجلس، ائتلاف با حداقل دو فهرست اصلی دیگر است.به همین خاطر، این احتمال وجود دارد که نخست‌وزیر آینده، به ترتیب یکی از چهره‌های زیر باشد؛ حیدر عبادی، هادی عامری، نوری مالکی و سیدعمار حکیم، طبیعی است که حکیم در صورتی به نخست‌وزیری می‌رسد که دیگر ائتلاف‌ها روی او با هم مصالحه بکنند، والا این پست براساس میزان آراء کسب شده، به هادی عامری و یا حیدر عبادی خواهد رسید.در هر حال، با توجه به اینکه 44/52 درصد واجدان شرایط در عراق پای صندوق‌های رأی رفته و رأی دادند، برخی می‌گویند که مردم عراق با مشارکت کم خود، نشان دادند که مایل به یک خانه تکانی در عرصه سیاسی هستند. به همین خاطر، مقتدا صدر به تنهایی نمی‌تواند چهره‌های برجسته سابق مثل حیدر عبادی را از رسیدن به پست نخست‌وزیری منع کند. برخی کارشناسان با توجه به این شرایط نتیجه گرفته‌اند که نخست‌‌وزیری حیدر عبادی دور از ذهن نیست.
نحوه انتخاب نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور
مراحل انتخاب نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور عراق به شرح زیر است:
1- کمیسیون عالی انتخابات، نتیجه رسمی انتخابات را اعلام می‌کند.
2- طبق ماده 54 قانون اساسی، رئیس‌جمهور (فؤاد معصوم) از مجلس نمایندگان (پارلمان) می‌خواهد تا حداکثر طی مدت 15 روز از تاریخ تأیید نتایج انتخابات، اولین جلسه پارلمان را با نمایندگان جدید تشکیل بدهد. در این جلسه رئیس سنی پارلمان انتخاب و با رأی اکثریت مطلق، دو نایب رئیس وی انتخاب می‌شوند.
3- رئیس جدید پارلمان نهایتا طی 30 روز از برگزاری جلسه نخست و با رأی دوم سوم نمایندگان (328 نماینده) انتخاب می‌شود.
4- رئیس‌جمهور، نامزد معرفی شده از جانب فراکسیون بزرگتر پارلمان را مأمور تشکیل دولت جدید می‌کند(ماده 76).
5- نخست‌وزیر مأمور تشکیل کابینه، 30 روز زمان دارد تا کابینه پیشنهادی را برای اخذ رأی اعتماد، به پارلمان معرفی کند.
6- پارلمان برای هر وزیر پیشنهادی رأی می‌گیرد و با برنامه دولت موافقت می‌کند. وزرا به رأی اکثریت پارلمان نیاز دارند.اگر نخست‌وزیر مأمور به تشکیل کابینه، نتواند طی 30 روز دولت را تشکیل دهد، یا پارلمان کابینه پیشنهادی را رد کند، رئیس پارلمان طی 15 روز باید نامزد بعدی فراکسیون بزرگ‌تر را برای تشکیل دولت معرفی کند.
7- نامزد نخست‌وزیری می‌بایست مثل نامزد ریاست‌جمهوری دارای مدرک دانشگاهی یا معادل آن باشد. او باید حداقل 35 ساله باشد.
طبق ماده 78 قانون اساسی عراق، نخست‌وزیر، مسئول مستقیم اجرای سیاست‌های کلی کشور و فرمانده کل قواست که ریاست کابینه را نیز برعهده دارد و می‌تواند وزراء را با موافقت پارلمان، برکنار کند.بعد از تشکیل کابینه، نخست‌وزیر و اعضای کابینه، در صحن پارلمان طبق آنچه در ماده 50 قانون اساسی آمده، سوگند یاد می‌کنند.طبق ماده 81 قانون اساسی، در صورت فقدان نخست‌وزیر و به هر دلیلی که این پست خالی بماند، رئیس‌جمهور وظایف او را برعهده می‌گیرد. در چنین حالتی، رئیس‌جمهور فرد دیگری را حداکثر تا 15 روز مأمور تشکیل کابینه می‌کند.براساس ماده 68 قانون اساسی عراق، رئیس‌جمهور این کشور با رأی دوسوم آرا نمایندگان مجلس انتخاب می‌شود. اگر کسی نتوانست چنین آرایی را به دست آورد، رقابت میان دو نفر که بیشترین آراء را دارند، صورت می‌گیرد. براساس قانون اساسی عراق، نخست‌وزیری به شیعیان، ریاست‌جمهوری به کردها و ریاست پارلمان نیز به اهل سنت این کشور می‌رسد.