ضرورت رعایت نکات ایمنی در جاده‌های زمستانی-بخش پایانی
دقت بیشتر، سرعت کمتر رمز رانندگی بی‌خطر
گالیا توانگر
سال‌ها پیش ما در شاهین‌شهر اصفهان زندگی می‌کردیم. یک روز در دی ماه (یادم هست که جمعه بود) به خانه مادربزرگم در اصفهان می‌رفتیم که از صبح برف سبکی می‌بارید و بر زمین ننشسته بود. به خیال اینکه برف سبک است، تجهیزات تردد در جاده‌های یخی و برفی را با خودمان نبرده بودیم. غروب که داشتیم به خانه برمی‌گشتیم در راه برف شدیدی شروع به باریدن کرد که ارتفاع برف در جاده اصفهان-شاهین شهر به 20 سانتی متر رسید. همین که هوا تاریک شد، آسمان قرمز گشت و بارش برف خیلی شدید شد و تا صبح یک ریزمی بارید. ما که در راه بازگشت بودیم، مسیر را گم کردیم. هیچ تجهیزات خاصی هم به همراه نداشتیم. در واقع سنگینی یک باره بارش برف بدجور غافلگیرمان کرد. در دلمان شروع کردیم به صلوات فرستادن و تا یک ساعت چراغ‌های اتومبیل را در جاده روشن نگه داشته و منتظر یک نجات‌دهنده از سوی خدا بودیم. بالاخره شانس آورده و یک ماشین امداد ما را دید و به سمتمان آمد. به ما گفتند که از مسیر اصلی کمی دور شده‌ایم. اگرآنها نمی‌رسیدند معلوم نبود سرنوشتمان در آن برف سنگین بدون هیچ تجهیزاتی چه می‌شد؟! از هموطنان تقاضا دارم در سراسر زمستان با خود در اتومبیل‌شان تجهیزات لازم تردد در جاده‌های زمستانی را به همراه داشته باشند و صرف اینکه برف می‌بارد یا نه؟ از به همراه بردن تجهیزات لازم غافل نشوند.
آنچه خواندید از لابه‌لای خاطرات افرادی است که گیر افتادن در جاده‌های زمستانی را به عنوان یک خاطره تلخ و دلهره‌آور تجربه کرده‌اند.
رعایت این نکات هنگام رانندگی در روزهای بارانی و برفی، ایمنی شما را افزایش می‌دهد: قبل از حرکت در جاده از سالم بودن تیغه برف پاک کن شیشه جلو و عقب مطمئن شوید. زمان بارندگی دقت بیشتری داشته باشید تا مبادا مناظر زیبا، هوای خوش و بوی نم باران، حواستان را از رانندگی پرت کند. منبع آب شیشه شوی را به طور مرتب کنترل کنید و یک گالن آب تمیز برای پر کردن مجدد آن همراه داشته باشید. تیغه‌های برق پاک کن را از نظر ظاهری و مکانیکی بررسی کنید. گاهی این تیغه‌ها از نظر ظاهری سالم هستند، ولی بخش پلاستیکی تیغه‌ها کارایی و کیفیت اصلی را ندارند. یک راهکار تجربی نشان می‌دهد که تمیز کردن شیشه جلوی اتومبیل با سیب برش زده شده به تمیزی و لغزندگی تیغه برف پاک کن کمک زیادی می‌کند، به خصوص در جاده‌های برفی و بارانی. اگر هنگام بارش باران مجبور به گرفتن ترمز شدیدی شدید، چند بار پشت سر هم پا را روی ترمز فشار دهید. با این کار از لیز خوردن ماشین جلوگیری خواهید کرد. سعی کنید خودرو را در حالت دنده نگه دارید و از خلاص کردن آن بپرهیزید، زیرا این حالت به کم شدن سرعت کمک می‌کند و راننده کنترل بیشتری بر اتومبیل خواهد داشت.
هنگام سُر خوردن اتومبیل
چگونه آن را کنترل کنیم؟
از مراد اکبریان یک راننده وانت بار سؤال می‌کنم: «هنگام سُر خوردن، چگونه خودرو را متوقف کنیم؟» پاسخ می‌دهد: «بهترین کار این است که اعتماد به نفس داشته و به خود مسلط باشید. از ترمز کردن خودداری کنید، زیرا ضربه زدن به ترمز روی سطح لغزنده، چرخ‌ها را قفل می‌کند و باعث لغزش و سُر خوردن بیشتر می‌شود. باید در جهتی حرکت کنید که قسمت عقب خودرو سُر می‌خورد (فرمان را به همان طرف بچرخانید) و هر زمان خودرو به حالت مستقیم درآمد، در جهت دلخواه خود حرکت کنید.»
این راننده با تجربه در ادامه می‌گوید: «خیلی آهسته روی ترمز فشار دهید تا از سرعت خودرو کاسته شود یا آرام روی گاز فشار دهید تا خودرو به حرکت خود ادامه دهد. در این موارد نقش تجربه خیلی پررنگ‌تر از امکانات اتومبیل می‌تواند به شما در مدیریت شرایط بحرانی کمک کند. بنابراین اگر تازه فرمان هستید و تجربه رانندگی در جاده‌های بارانی را ندارید بهتر است موارد ایمنی را به خوبی رعایت کنید یا اگر مجبور به ادامه یا شروع سفر نیستید آن را به زمانی غیر از روزها و شب‌های بارانی موکول کنید.»
بارندگی و مه‌گرفتگی در محورهای چهار استان
سرهنگ نادر رحمانی رئیس‌مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور در مورد وضعیت جوی راه‌های کشور می‌گوید: «محورهای کوهستانی شمال، شمالی شرقی و شمال غربی کشور با توجه به برودت دما و سردی هوا لغزنده است و رانندگانی که در صبح رانندگی می‌کنند سرعت مجاز و فاصله طولی را رعایت کنند تا مشکلی پیش نیاید.»
وی می‌افزاید: «در محورهای استان خراسان رضوی مه‌گرفتگی همراه با کاهش دید را شاهد هستیم.»
سرهنگ رحمانی به تصادف شب گذشته (19 آذر 96) دو دستگاه پژو 405 و یک دستگاه تریلی در کیلومتر 40 محور زاهدان - زابل در استان سیستان و بلوچستان اشاره کرده و می‌گوید: «درپی این سانحه چهار نفر فوت کردند. در این تصادف یکی از خودروها (پژو405) پنجاه درصد مقصر شناخته شد و پنجاه درصد دیگر مربوط به شرکت راه‌سازی و پیمانکار به علت بی‌مبالاتی و عدم نصب تابلو و علائم جدا‌کننده فیزیکی در سطح راه بود.»
رئیس‌مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور از بارندگی و مه‌گرفتگی در محورهای چهار استان خبر می‌دهد. (24آذر96)
وی با اشاره به اینکه از نظر ترافیکی مشکل خاصی در محورهای مواصلاتی کشور وجود ندارد، در مورد وضعیت جوی راهها توضیح می‌دهد: «مداخلات جوی به صورت بارش باران در اکثر محورهای کهگیلویه و بویراحمد مشاهده می‌شود. همچنین در محور هندی‌جان- سربندر در اهواز بارش باران را شاهد هستیم.»
سرهنگ رحمانی در تکمیل صحبت هایش می‌گوید:« مه‌گرفتگی و کاهش دید در نقده در استان آذربایجان غربی و همچنین محورهای مشکین‌شهر- پارس آباد ومشکین‌شهر- گرمی در استان اردبیل وجود دارد.»
ضرورت نصب و ترمیم
علائم ایمنی راهها
محمد غلامی معاون عمرانی وبرنامه‌ریزی فرمانداری دهلران در استان ایلام نقش علائم جاده‌ای در افزایش ضریب ایمنی جاده‌ها را موثر دانسته و می‌گوید: «در راستای افزایش ضریب ایمنی جاده های مواصلاتی این شهرستان، علائم ایمنی راهها از جمله تابلوهای اخباری و انتظامی در محورهای مواصلاتی نصب شود.»
وی می‌افزاید: «با توجه به عملیات اجرایی
4 خطه کردن محور دهلران به اندیمشک در زمان طراحی این مسیر راه دسترسی روستاها به مسیر اصلی و ایمنی این راهها مدنظر متولیان باشد. ساماندهی ایستگاه‌های مسافربری در سطح شهر نقش بسزایی در کاهش ترافیک دارد و شهرداری دهلران باید در این راستا اقدامات لازم را با پلیس راهور انجام دهد.»
بنا به گفته غلامی ایمن‌‌سازی و ساماندهی نقاط پرحادثه، پاکسازی و زیباسازی حریم راهها، لکه گیری جاده‌ها، نصب تابلوها، بازسازی و نوسازی تابلوهای ایمنی قدیمی و فرسوده، اجرای مصوبات شورای ترافیک و هم افزایی و همکاری مردم و مسئولان نقش مهمی در کاهش ترافیک و تصادفات دارند.
چند عامل مهم تصادفات
در کشور
تخطی از سرعت، فقدان ایمنی وسیله نقلیه، انحراف به چپ و سبقت غیر مجاز ۴ دلیل عمده تصادفات منجر به مرگ در زمستان هستند.
در بررسی علل تصادفات و تلفات عده‌ای بر این نظر هستند که باید برای جلوگیری از بروز سوانح، ایمنی جاده‌ها و خودروها را مورد توجه قرار‌داد و پلیس هم باید به کنترل رانندگان اهمیت دهد.
نکته مهم بعدی که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است بررسی علل سوانح یا تصادفات است که در حال حاضر در ایران رعایت نکردن سرعت مطمئنه و خستگی رانندگان شایع‌ترین علل تصادفات هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهند برخی از دلایل وقوع تصادفات رانندگی از سایر عوامل مهم‌تر هستند. این موارد شاید بدیهی و ساده به نظر برسند، اما در 20 سال گذشته بیش از نیم میلیون نفر از هموطنانمان به دلیل رعایت نکردن این موارد در تصادفات رانندگی جان خود را از دست داده‌اند.
صحبت کردن با تلفن‌همراه
خوردن و آشامیدن
برخلاف تصور همگانی، دلیل اصلی تصادفات رانندگی عبور از چراغ قرمز یا داشتن سرعت غیرمجاز هنگام رانندگی نیست؛ رتبه اول تصادفات رانندگی متعلق به رانندگانی است که در هنگام رانندگی تمرکز کافی ندارند، اغلب این رانندگان در هنگام تصادف در حال صحبت کردن با تلفن همراه، فرستادن پیامک و خوردن یا آشامیدن هستند.
بی‌توجهی به سرعت غیرمجاز
بسیاری از رانندگان به تابلوی حداکثر سرعت مجاز بی‌توجه هستند و اغلب سرعت شان 20 تا 30 کیلومتر در ساعت بیشتر از حد مجاز است، تصادفات ناشی از سرعت غیرمجاز می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری مثل مرگ و میر و معلولیت دائم به همراه داشته باشد، هر چقدر سرعت بیشتر باشد، کنترل راننده در متوقف کردن خودرو کمتر است.
نداشتن دقت و تمرکز کافی
کارشناسان معتقدند رانندگان بی‌دقت افرادی هستند که بسیار سریع و بدون استفاده از راهنما، خط رانندگی خود را تغییر می‌دهند و در بیشتر مواقع نسبت به تابلوها و علایم رانندگی بی‌توجه هستند.
این دسته از رانندگان احتمال دارد در یک تصادف ساده جان خود را از دست بدهند، سایر رانندگان باید در مواجه شدن با این دسته از رانندگان با احتیاط بیشتری رانندگی کنند.
همچنین رانندگانی که هنگام رانندگی فاصله مجاز با خودروی جلویی را حفظ نمی‌کنند قادر نخواهند بود در مواقع مورد نیاز سریع عکس‌العمل نشان دهند و ترمز کنند، این فاصله به این خاطر است که اگر به هر دلیلی خودروی جلویی ترمز کرد و ایستاد، بتوانید از وقوع تصادف جلوگیری کنید.
بارش باران و توجه به چراغ راهنمایی
هنگام بارش باران خیابان‌ها و جاده‌ها لغزنده می‌شوند و این امر به لغزیدن وسایل نقلیه اعم از کامیون، خودروهای سبک و موتورسیکلت و در نتیجه از دست دادن کنترل راننده منجر می‌شود؛ همچنین میزان دید راننده با بارش باران کاهش می‌یابد، بنابراین لازم است به منظور جلوگیری از تصادف با دقت بیشتر و سرعت کمتر رانندگی کنید و همیشه از درست کار کردن برف پاک‌کن خودروی خود اطمینان حاصل کنید.
به نقل از آمار راهنمایی و رانندگی جاده‌ای ایران، یکی از دلایل اصلی افزایش تصادفات رانندگی در روزهای بارانی و برفی، کاهش ضریب اصطکاک لاستیک‌ها با زمین و همچنین کاهش دید رانندگان در جاده‌های برفی و مه گرفته است. رعایت نکات مهم در مورد کیفیت لاستیک خودرو و اطمینان از سلامت آن، یکی از اصلی‌ترین اقدامات رانندگان قبل از تردد در جاده‌های بارانی و برفی است.
چراغ قرمز به معنای توقف است و عبور از آن می‌تواند منجر به تصادف شود، رانندگانی که ازچراغ قرمز عبورمی‌کنند، باید بدانند که احتمال وقوع تصادفی که منجر به مرگ می‌شود زیاد است.
همچنین برای رانندگی در جاده‌های بین شهری نیاز است تا رانندگان بین یک تا دو سال تجربه رانندگی در شهر داشته باشند.
عدم رانندگی بعد از مصرف دارو
مصرف بعضی از داروها اعم از داروهای مجاز (نظیر داروهای خواب‌آور و ضدافسردگی) و همچنین داروهای غیر مجاز (نظیر داروهای محرک و حاوی مخدر و الکل) می‌تواند هوشیاری راننده را کاهش دهد، بنابراین در مواردی که دارو باعث خواب‌آلودگی و کاهش هوشیاری می‌شود از رانندگی خودداری کنید.