احمدرضا هدایتی
با وجود اینکه پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، تلاش‌های زیادی برای ایجاد فضای معنوی و ارائه محتوای دینی، مبتنی بر اصول و ارزش‌های اسلامی در مدارس صورت گرفته، اما به ‌نظر می‌رسد، از یک‌سو به علت رسوخ و نفوذ برخی رویکردها و جریانات داخلی و خارجی (مانند؛ سند 2030) به نظام آموزشی و از سوی دیگر به علت تأثیرات منفی فضای مجازی و برنامه‌های‌ دین زُدایانه‌ شبکه‌های ماهواره‌ای بر جامعه، اقدامات صورت گرفته از سوی مسئولین کشور، تا حدود زیادی اثربخشی خود را از دست داده است.
علاوه ‌براین؛ طی این سال‌ها، نظام آموزشی کشور به دلیل عدم ارتباط مؤثر با حوزه‌های علمیه نتوانسته است، به تمام اهداف موردنظر برای ارائه محتوای مبتنی بر مبانی اسلامی به مفهوم واقعی آن دست پیدا کند، شاید یکی از دلایل این ناکامی ناشی از آن باشد که متولیان تهیه و تدوین متون آموزشی، همچنان تلاش می‌کنند تا با مزین نمودن الگوهای قبلی به آیات و روایات اسلامی، الگویی به ظاهر جدید و در عین‌حال، اسلامی ارائه نمایند.
اتفاقاً انحراف در مسیر تربیت جوانان و نوجوانان به سوی اهداف والای انقلاب اسلامی، درست از همین‌جا کلید می‌خورد، در واقع به علل مختلف از جمله؛ عدم تسلط و اِشرافیت کافیِ دست‌اندرکاران تهیه و تدوین متون با اصول و مبانی اسلامی و نیز فقدان رابطه مفید و مؤثر سیستم آموزشی کشور با حوزه‌های علمیه و علمای دینی(متخصصین امور دینی) در سطوح مختلف تحصیلی، (از مدرسه تا دانشگاه)، نتوانسته‌ایم در انتقال مفاهیم اسلامی به جوانان و نوجوانان، به شکل کاملاً موفق عمل کنیم.
قطعاً اگر نظام آموزشی کشور از همان ابتدا در یک اقدام مشترک و در تعامل نزدیک و گسترده با اساتید حوزه و دانشگاه، اقدام به تدوین متون آموزشی می‌نمود و همزمان، مراکز تربیت معلم و مراکزی مانند دانشگاه تربیت مدرس، بیش از پیش از همکاری اساتید حوزه‌های علمیه برای تربیت معلمین و اساتید بهره می‌برد و اگر حوزه‌های علمیه نیز با آینده‌نگری لازم و برنامه‌ریزی مناسب، نقش پررنگ‌تری را در این زمینه بر عهده می‌گرفتند، نتیجه بهتری عاید می‌شد و کار به اصلاحات ظاهری و شکل و قالب کار محدود نمی‌شد.
البته همان‌گونه که ‌اشاره شد، این مشکل عمومیت ندارد، اما رفع آن مستلزم اقدامات فوری، فراگیر و گسترده برای حل مشکل در حوزه‌های مختلف است، اقداماتی مانند؛ بازنگری و اصلاح مجدد متون آموزشی، بازنگری و اصلاح نظام جذب و آموزش معلمین و اساتید و ایجاد یک شبکه مناسب برای استفاده بیشتر از ظرفیت حوزه‌های علمیه و توان فکری و ذهنی طلاب واجد شرایط در مدارس و دانشگاه‌ها، از مصادیق اقداماتی است، که برای رفع مشکلات آموزشی موجود در اولویت قرار دارند.
طرح یک روحانی برای هر مدرسه تحت عنوان «سفیران هدایت» به عنوان یک طرح پیشنهادی، که می‌تواند با کمک نهاد رهبری در دانشگاه‌ها نیز به شکل دیگری عملیاتی شود، در پی آن است تا با ایجاد ارتباط تنگاتنگ بین طلاب عزیز با بدنه‌ جامعه آموزشی کشور و تعامل نزدیک و مستمر با دانش‌آموزان، دانشجویان و همچنین معلمین و اساتید، به رفع نواقص موجود در این رابطه کمک نماید.
به عبارت دیگر در قالب این طرح پیشنهادی قرار است، طلاب و روحانیون بزرگوار از محصور ماندن در فضای حوزه‌های علمیه، مساجد و هیئت مذهبی اجتناب نموده و همان‌گونه‌ که پیامبران الهی(ص) و ائمه معصومین(ع) با حضور گسترده و مستمر بین مردم، به رسالت خود برای جذب و هدایت جامعه به‌سوی معارف الهی و ارزش‌های مثبت اجتماعی عمل می‌کردند، نقش فعالتری را در این زمینه بر عهده بگیرند.
هدف اصلی:
کمک به احیاء؛ ترویج و نهادینه‌سازی مفاهیم و اصول و ارزش‌های اسلامی در مدارس و دانشگاه‌های کشور
سایر اهداف:
تقویت ارتباط روحانیت با پیکره‌ جامعه، در بخش دانش‌آموزی و دانشجویی و سایر مراکز آموزشی.
کمک به تقویت آموزش‌های دینی و ارتقاء سطح فکری، رفتاری و معنوی دانش‌آموزان و دانشجویان.
پاسخگویی به شبهات مذهبی و دینی دانش‌آموزان و دانشجویان و سایر متولیان بخش آموزش.
کمک به تقویت آموزش‌های تربیتی و پرورشی و همچنین مهارت‌های مدیریتی از نگاه اسلام.
ایجاد اُنس و الفت بیشتر و رابطه قویتر، بین جوانان و نوجوانان با طلاب و روحانیون بزرگوار.
چگونگی و نحوه اجرای طرح:
کلیه مراکز آموزشی در چارچوب قانون موظف شوند، با تنظیم تفاهم‌نامه بین آموزش و پرورش و حوزه‌های علمیه یا شورای سیاست‌گذاری ائمه‌جمعه و جماعات شهرستان‌ها، به ازای هر مدرسه یک طلبه حداقل سطح دو و ترجیحاً جوان را برای هر مدرسه جذب و به‌کارگیری نمایند.
دانشگاه‌ها نیز در قالب تفاهم‌نامه مورد‌اشاره، ترجیحاً از همکاری اساتید حوزوی (به ازای هر دانشکده یک روحانی) برخوردار شوند.
طلاب و روحانیون جذب شده موظف شوند، در فاصله برگزاری کلاس‌های درسی مدارس یا به ‌عنوان مربی پرورشی در کلاس‌های درس، با دانش‌آموزان و مربیان در تعامل نزدیک و چهره‌به‌چهره قرار گرفته و به شکل صمیمانه رفاقت نمایند.
طلاب و روحانیونی که در اجرای طرح مشارکت می‌کنند، باید تلاش کنند تا در جریان تعامل با دانش‌آموزان و دانشجویان، کار هدایت و طرح مسائل موردنیازِ قشر جوان و نوجوان را به شکل ترجیحاً غیرمستقیم ارائه نمایند.
طلاب عزیزِ به‌کارگیری شده در مدارس، باید ترتیبی اتخاذ نمایند تا ضمن تقویت و تعمیم مراسم نماز جماعت در مدارس، در تعامل با بسیج دانش‌آموزی مدرسه و بسیج فرهنگیان شهرستان، مفاهیم و ارزش‌های دینی به شکل منطقی، اصولی و هدفمند در مدارس نهادینه شود.
برنامه‌ریزی برای انتقال اصولی مفاهیم دینی یا برگزاری مناسبت‌های مذهبی و ملی یا تشکیل گروه‌های مردم نهاد تبلیغی و ترویجی و حتی برنامه‌ریزی در جهت تقویت مؤلفه‌هایی رفتاری مانند؛ آرمانگرایی، برنامه‌ریزی، تحقیق و مطالعه، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی، دینداری، صداقت و راستگویی و همچنین حساس نشان دادن در برابر اموری مانند؛ تخریب محیط زیست و اموال عمومی و امثال آن، در شکل دادن اصولی به شخصیت دانش‌آموزان، مشارکت نمایند.
نقش روحانیون بزرگوار در دانشگاه‌ها بیشتر پاسخگویی به سؤالات و رفع شبهات و معرفی اصولی و اثرگذار اسلام ناب محمدی(ص) و اهداف عالیه انقلاب و نیز احیاء مراسم عبادی به عنوان یک ارزش اجتماعی از طریق ترغیب دانشجویان و اساتید محترم به شرکت در نماز جماعت و سایر مراسم مذهبی است.
جذب نیرو می‌تواند به شکل رسمی و تدریجی باشد و یا به‌صورت حق‌التدریسی و یا پاره وقت و غیررسمی در قالب طرح کارآموزی برای طلاب به شکل هفته‌ای دو روز یا ماهی یک هفته و یا سالی یک ماه.
البته خوب است ترتیبی اتخاذ شود تا همزمان، بخشی از دوره آموزشی مربیان پرورشی ترجیحاً در حوزه‌های علمیه یا توسط حوزه‌های علمیه ارائه شود و برای مربیان موجود نیز با همکاری حوزه‌های علمیه دوره‌های حین خدمت برگزار شود.
امید است توجه به این پیشنهاد کاربردی و اجرای فوری این طرح بتواند از هدر رفتن بیش‌از پیش فرصت‌ها جلوگیری و شرایط را برای بهبود شرایط آموزشی و به‌خصوص، نظام تربیتی و پرورشی در مراکز آموزشی کشور فراهم سازد.