نهضت عاشورا با پایانی چون «نصرٌ من الله و فتحٌ قریب»
معادله عاشورا با تکیه بر «هیهات منّا الذله»
هدیه آقا پور
محرّم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است. فداکاری سیدالشهدا - سلام الله علیه - است که اسلام را برای ما زنده نگه داشته است، این محرم را زنده نگه دارید؛ ما هر چه داریم از این محرم است، مسئله کربلا، که خودش در رأس مسائل سیاسی هست ، باید زنده بماند.(امامخمینی(ره))
«معادله عاشورا» آخرین تن از آلعبا به همراه دردانههای عصمت و طهارتش و میر و علمدارش، دل به یل صحرای کربلا داد؛ آن هم نه برای مقابله با لشکری سی هزار نفری، بلکه برای مقابله با تمام مستکبران تا قیامت این قیام شکل گرفت، حسین بن علی(ع) تمام ظالمان و لشکر کفر در عالم را هدف قرار داد و خون 72 تن امام حجتی تا ظهور منجی عالم بشریت شد و این معادله عاشورا بر مبنای هیهات منّا الذله شکل گرفت.
عاشورا، حماسه ایستادگی
و عدم سکوت
در جای جای حماسه عاشورا شکیبایی و ایستادگی در رفتارها و گفتارهای حماسه آفرینان عاشورا به چشم میخورد. امام حسین(ع) وقتی از مکه عازم عراق میشدند در ضمن خطبهای فرمودند: «رضای الهی رضایت ما اهل بیت(ع) است. بر امتحانها و بلاهای او صبر میکنیم، او نیز پاداش صابران را به ما عطا میکند.» و در یکی از منازل بین راه به همراهانشان فرمودند: «ای مردم هر کدام از شما تحمّل تیزی شمشیر و ضربت نیزهها را دارد با ما بماند وگرنه برگردد.» در طول این سفر هم خود امام حسین(ع) و هم یاران باوفایش در مقابل تمام حوادثِ تلخ شکیبایی را پیشه خود ساختند و به همه انسان در طول تاریخ درس بردباری در راه هدف آموختند.
سالار شهیدان در روز عاشورا در اوج نبرد با دشمن به یاران خود فرمودند: «ای بزرگ زادگان و آزادمردان، بردباری را پیشه خود سازید. مرگ پلی است که شما را از سختیها به سوی بهشت و نعمتهای ابدی عبور میدهد.»
ایشان با قیام خود در برابر یزیدیان، به انسانها درس ظلم ستیزی و عدم سکوت و تسلیم در برابر زورمندان و ستمگران دادند و به آنها آموختند اگر قادر به کوتاه کردن دست ستمگران نیستند، دست کم سکوت نکنند و از طریق افشاگری به رسوا کردن طاغوتها بپردازند.
لذا آن حضرت به محض اینکه خبردار شدند که یزید به عنوان خلیفه مسلمانان زمام امور جامعه اسلامی را در دست گرفته است، شروع به مخالفت با او کردند و سپس با هدف هدایت مردم به افشای یزید پرداختند.
نهضت ایستادگی از عاشورا
تا به امروز
نهضت حسینی و حادثه جانسوز عاشورا آن چنان بر قلبها تاثیرگذارده است که هر سال با فرا رسیدن ماه محرم، خون پاک شهیدان عظیمالشان کربلا، در رگهای تاریخ جوششی تازه مییابد و عاشقان دلسوخته را شوریدهتر و تشنگان حقیقت را شیفتهتر میسازد.
بدون شک کربلای امام حسین(ع) مکتب امر به معروف و نهی از منکر است و یکی از بزرگترین درسهای عاشورا انجام تکلیف برای حفظ دین و نفی انواع بدعتها و انحرافهایی است که توسط حکومت بنیامیه به جامعه اسلامی شیعه القاء شده بود.
آنچه امام حسین(ع) انجام نداد تن دادن به خواستههای استکبار بود، ایستادگی در برابر فشارها و خواستههای ظالمانه دشمن و مستکبران را پاسخ مثبت ندادن از درسهایی است که برای ماندگاریش خون حجت خدا ریخته شده است.
آیتالله مجتهد شبستری امام جمعه پیشین تبریز در گفت وگو با گزارشگر کیهان میگوید: «از قیام سیدالشهدا درسهای فراوانی میتوان گرفت از جمله؛ ایثار، مبارزه با طاغوت، امر به معروف و نهی از منکر، عزت نفس، استقامت در راه احیای اسلام و ایشان برای حمایت از حق در شرایطی که احساس کردند که درخت اسلام دارد خشک میشود و آبهای معمولی این درخت را احیا نمیکند با شهادت آن را احیا کردند.»
وی ادامه میدهد: «قیام امام حسین(ع) یک قیام بیسابقه در تاریخ بشریت است که برای احیای اسلام صورت گرفت، علاوه بر شهادت، اهلبیت ایشان به اسارت رفتند تا اسلام و مسلمین از اسارت نجات پیدا کنند.»
امام جمعه پیشین تبریز درباره صبر و استقامت سالار شهیدان، میافزاید:« اگر میبینیم در عصر ما رزمندگان به جبهه رفتند و یا مدافعان حرم در خارج از مرزها جان فشانی میکنند همگی با الهام از مکتب عاشورای حسینی(ع) است از جمله این افراد محسن حججیها هستند که خانوادههای آنان نیز صبر و استقامت عاشورایی از خود نشان میدهند.»
آیتالله شبستری تاکید میکند: «بر همه عاشقان حسینی است که درس صبر و استقامت را از مکتب عاشورا فرا بگیرند، لااقل با انجام فرائض دینی و خودداری از منکرات و استکبارستیزی، حضور در صحنههای انقلاب ، تبعیت از رهنمودهای ولی فقیه، پیروی خود را از قیام حسینی اثبات کنند.»
بیمه اسلام با قیام عاشورا
امام خمینی(ره) که عالمی وارسته و فقیهی زاهد با پی بردن به حقیقت قیام کربلا و شناخت عمیق و صحیح توانستند در عصر حاضر قیام کرده و بساط ظلم را بر چینند که میتواند از انقاب ایشان که با خون مطهر شهدای انقلاب اسلامی تجلی پیدا کرد به عنوان نهضتی عاشورایی از آن نام برد.
از جملات آن پیر سفر کرده میتوان به - محرّم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است. فداکاری سیدالشهدا - سلام الله علیه - است که اسلام را برای ما زنده نگه داشته است، این محرم را زنده نگه دارید؛ ما هر چه داریم از این محرم است، مسئله کربلا ، که خودش در رأس مسائل سیاسی هست ، باید زنده بماند. - اشاره کرد.
به زبان سادهتر میتوان گفت امام حسین(ع) با عمل خود به انسانهای مؤمن آموخت هنگامی که اساس مکتب با خطر مواجه میشود، باید در راه حفظ آن از هیچگونه فداکاری دریغ نورزند.
امام حسین(ع) وقتی دید زمام جامعه اسلامی به دست فردی مثل یزید افتاده است که به صورت علنی احکام الهی را زیر پا میگذارد قیام کرد و مردم را هم برای مبارزه با یزید فراخواند و در این راه از جان و مال و فرزندان و یارانش گذشت و اجازه نداد که مرد فاسقی چون یزید احکام الهی را پایمال سازد و فرمودند:«ای شمشیرها، اگر دین محمّد صلی الله علیه و آله و سلم جز با قتل من حفظ نمیشود، مرا در برگیرید.» بدین ترتیب عمل آن حضرت الگویی شد برای تمام انسانهای مومن که در مواقع به خطر افتادن ارزشهای الهی با سرمشق گرفتن از عمل کرد امام حسین علیهالسلام در برابر طاغوتها قیام کرده، جلو تعدی آنها را بگیرند و از این طریق ارزشهای دینی را در طول قرون متمادی از خطرها حفظ کنند.
آیتالله عباس کعبی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در گفت وگو با گزارشگر کیهان میگوید: «روح عاشورا همان جهاد فی سبیلالله است که به معنی به کارگیری تمام توان فکری، عقلی، استعدادهای ذاتی و جسمی برای جاننثاری در راه خدا و در مقابل دشمنان خدا و همچنین بیعت با رهبری جامع الشرایط درهر دوران، میباشد.»
وی ادامه میدهد: «سیدالشهدا در شرایطی که میدیدند اگر یک نهضت فراگیر شهادت طلبانهای را از خود بروز ندهند، اصل اسلام نابود میشود، تمام قد به صحنه آمدند و اهل بیت و اصحابشان نیز وارد میدان شهادت شدند تا اصل اسلام را حفظ کنند.»
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به درسهایی که باید از قیام سیدالشهدا بیاموزیم، میافزاید: «ایستادگی در برابر ناحقی و آمادگی برای فداکاری در راه خدا درسهایی است که قیام سیدالشهدا به ما میآموزد و حضرت اباعبدالله با این حرکت خود اسلام را بیمه کردند.»
آیتالله کعبی تصریح میکند: «امام حسین(ع) در روایتی میفرمایند؛ -هرگاه جامعه و ملتی در مقابل جریان باطل که میخواهد به نام اسلام حکومت کند نایستند، خداوند آنها را به بدتر از آن مبتلا میکند- که این ایستادگی در واقع همان امر به معروف و نهی از منکر است.»
وی درباره گفتمان عاشورا که گفتمان احیای اسلام ناب محمدی(ص) است، میگوید: «اکنون آمریکا به تغییر رفتار مردم میاندیشد تا از طریق آن انقلاب اسلامی را زوال بیاورد بنابراین عاشوراییان باید جلوی این حربه را بگیرند و امروز مدافعان حرم تجلی بخش نهضت عاشورا هستند.»
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطرنشان میکند: «باتوجه به تحقق پیروزیهای مقاومت اسلامی که بر اساس نهضت عاشورایی شکل گرفته میتوان نوید تحقق تمدن نوین اسلامی را داد.»
عاشورا برای جهان و ارادت اقلیتهای ایران
قیام و نهضت عاشورا آنچنان ماندگار است که میتوان اثرات آن را در دیگر ملتها دید و معمار انقلاب به زیبایی این تعبیر را به کار بردند که؛ خون سیدالشهداست که خون همه ملتهای جهان را به جوش میآورد و این را تاریخ به خوبی ثابت کرده است.
عزاداری امام حسین(ع) فرامنطقهای و فرازمانی است همان طور که در طول تاریخ پیامبران و اولیای الهی از حضرت آدم(ع) تا دیگر پیامبران معجزات بیشماری را به مردم نشان دادهاند، شکی نیست که با برقراری یک ارتباط معنوی قوی با روح بزرگوار امامان(ع) میتوان آثار عظیم آن را در زندگی فردی شخصی مشاهده کرد.
بسیاری افراد که پیرو ادیان دیگر هستند،وجود دارند که ارادت خاصی نسبت به امام حسین(ع)، حضرت ابوالفضل(ع) و دیگر شهدای واقعه عاشورا دارند، چرا که توانستهاند این ارتباط معنوی را ایجاد کنند، برقراری این گونه ارتباطات نیازمند مسلمان بودن نیست چون امام حسین(ع) محدود به مسلمانان و شیعیان نیست و این همان روح بلند امام(ع) و شهدای واقعه عاشورا است که در تمام تاریخ و انسانها سایه گسترده است و هر انسانی با توجه به میزان تلاش و ارادت خود میتواند از آن بهره مند شود.
سال هاست که در داخل کشورمان با صحنههای جالبی در ماه محرم رو به رو میشویم مانند حضور اقلیتهای مذهبی در عزاداریها، کارن خانلری نماینده اقلیت دینی ارامنه شمال در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با گزارشگر کیهان میگوید: «ارادت اقلیت ارامنه در داخل کشور به سالار شهیدان و قیام عاشورا یک ریشه داخلی دارد.»
وی ادامه میدهد: «ارامنه در همسایگی ملت مسلمان قرار داشتند و طی یک روند تاریخی این ارادت پیش آمده است همچنین خاندان نبوت همواره در تسامح صاحب نظر بودند و ارامنه به عنوان قومی که از هزار سال پیش در ایران زندگی کرده در اثر این تسامح و گفتوگوهای میان ادیان نسبت به ارزشهای اسلامی ارادت پیدا کردند.»
نماینده اقلیت دینی در مجلس شورای اسلامی میافزاید: «قیامی که امام حسین(ع) علیه ظلم و ستم کردند همواره مورد احترام ارامنه بوده و هست و این احساس ارادت نسبت به عاشورا ماندگار خواهد بود.»
خانلری درباره ارادت ویژه ارامنه به حضرت اباالفضل العباس، خاطرنشان میکند: «ما هم شنیدیم که در برخی محلهها ارامنه برای حضرت اباالفضل نذری میدهند و از آن تعجب نمیکنیم چراکه این ارادت وجود دارد و گاهی با نذری نمود پیدا میکند.»
ماه محرم بویژه روز حماسی عاشورا نقطه عطفی در تاریخ اسلام به شمار میرود و سالار شهیدان برای عمل به انجام وظیفه در راه احیای دین قیام کرد و نهضتش از «هیهات منّا الذله» تا «نصر من الله و فتح قریب» ادامه خواهند داشت که قطعا آگاهی بخش افراد با بصیرت تمام جهان است.