بهشت و جهنم موجود
بر اساس دیدگاه قرآن، عوالم یا همان نشئات در امتداد یکدیگر نیستند؛ بلکه نسبت میان آنها نسبت ظاهر و باطن است. پس النَّشْأَهًْ الْأُخْرَى(نجم، آیه 47) یا النَّشْأَهًْ الْآخِرَهًْ (عنکبوت، آیه 20) باطن و ملکوت همین النَّشْأَهًْ الْأُولَى(واقعه، آیه 62) است.
بر این اساس، پرسیدن از زمان و وقت آمدن و رفتن این عوالم معنایی ندارد؛ زیرا : 1. آخرت باطن و ملکوت این ملک دنیا است؛ 2. ملکوت محیط بر ملک است؛ 3. هر چیزی در ملک رقیقه آن حقیقت ملکوتی است؛ 4. مرگ وقت بیزمانی است.
نتیجه این است که قیامت و بهشت به عنوان ملکوت همین ملک، هم اکنون موجود است. اباصلت هروی میگوید: از امام رضا(ع) پرسیدیم: یا ابن رسولالله! بفرمایید آیا بهشت و دوزخ در حال حاضر آفریده شده و موجودند؟ امام رضا(ع) قاطعانه فرمودند: البته که موجود هستند. هنگامی که رسولخدا(ص) به معراج برده شدند، وارد بهشت شده و دوزخ را نیز دیدند!
پرسیدم: برخیها میگویند: «بهشت و دوزخ» در حال حاضر، مقدر شده، ولی هنوز آفریده نشده است؟! امام رضا(ع) که گویا از این عقیده برآشفته بود، فرمودند: نه این گروه از مایند و نه ما از آنها هستیم! کسی که آفرینش بهشت و دوزخ را انکارکند، رسولخدا(ص) و ما را دروغگو خوانده و از ولایت ما بهرهای نداشته و در آتش دوزخ جاودانه خواهد بود. خداوند عز و جل فرمود: «هذه جهنم التی یکذب بهاالمجرمون، یطوفون بینها و بین حمیم آن؛ این همان دوزخی است که مجرمان، آن را تکذیب میکنند، در حالی که (هماکنون) بین آن و آب جوشان میچرخند. (الرحمن- 43؛ عیون اخبارالرضا، ج1، ص115؛ بحارالانوار، ج 8 ص 119)
پس قیامت و بهشت و دوزخ و جهان آخرت، چیزی جز امتداد همین دنیا و ملکوت و باطن آن نیست؛ بنابراین موجود و محیط بر این دنیا است و پرسش از زمان ایجاد آن معنایی ندارد: یَسْأَلُونَ أَیَّانَ یَوْمُ الدِّینِ.(ذاریات، آیه 12) یا: یَسْأَلُ أَیَّانَ یَوْمُ الْقِیَامَهًْ(قیامت، آیه 6)
اگر بخواهیم وضعیت انسان در دنیا را تبیین کنیم ، باید گفت همانند جنین در رحم مادر است که در دنیا است و میگوید دنیا کجاست و کی آغاز میشود و چه وقت به وجود میآید؛ از نظر زمانی همانند کسی است که در گردابی در وسط اقیانوس در حال گردیدن است و گرفتار زمانی است که این گردش برای او ایجاد کرده، وقتی از این گرداب بیرون میافتد میفهمد که زمان جز همان گردش در درون گرداب نبوده است و او همواره در اقیانوس بوده است. پس آخرت برای اهل دنیا مانند وضعیت کودک در رحم مادر و گرفتار در گرداب است.