چندی پیش کتاب «آلبرماله» و کتاب نگاهی به تاریخ جهان «نهرو» را مطالعه می‌کردم؛ در هر دو مطلبی دیدم که برای من خیلی عجیب بود. مسئله به اصطلاح الغای بردگی در آمریکا را مطالعه می‌کردم، تا حالا برای خود من مشکلی در این مطلب نبود که در آمریکا آن وقتی که بردگی را الغا کردند، فقط یک عامل انسانی در کار بوده است، یعنی انگیزه انسانی داشتند، و روی شرافت انسانی این کار را کردند. بعد دیدم اصلا قضیه جور دیگری بوده، تضادی بوده میان آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی، منافع آمریکای جنوبی اقتضا می‌کرد برده داشته باشد، ولی منافع آمریکای شمالی ایجاب می‌کرد اصلا برده نباشد، و بردگی الغا بشود. این جنگ و این الغا هم به خاطر منافع بوده است و چون از روی حقیقت و صداقت نبود و فقط فرمول بود، هنوز هم اولاد همان بردگان در آمریکا بدون اینکه اسم بردگی روی آنها باشد از برده بدترند. همین سیاه‌هایی که الان هستند و هنوز هم تسلیم آمریکا نمی‌شوند، برای اینکه گندم‌نمایی و جو فروشی در کار بوده است.(1)
ـــــــــــــــــــــــــــــ
1- پانزده گفتار، شهید مرتضی مطهری (ره)، ص 110