سالیانی است که گرد و غبار و ریزگرد به همنشینی آزاردهنده و نامطلوب برای هموطنانمان در برخی استان‌ها تبدیل شده است. این میهمان ناخوانده البته این روزها زود به زود به شهرهای غرب و جنوب غربی کشورمان سر می‌زند و حضورش به حدی پررنگ شده که نفس این شهرها را به شماره انداخته و موجب مختل شدن زندگی روزمره مردم شده است. در چنین شرایطی می‌بایست دولت و سازمان حفاظت محیط زیست با روحیه‌ای جهادی و تحولگرایانه تمام همت و تلاش خود را در طراحی و تنظیم برنامه‌های دقیق و کارآمد جهت بازگشت آسایش مردم این شهرها به کار گیرند.
اما دولت یازدهم نه تنها اقدام مؤثری در راستای حل این بحران زیست محیطی انجام نداد بلکه با منوط کردن رفع این معضل به اتمام جنگ در عراق و خروج داعش از این کشور، عملا مسئولیت رفع ریزگردها را از دوش خود سلب کرده و حتی مدعی شد حل این معضل یک دهه طول می‌کشد! درحالی که به عقیده بسیاری از متخصصان حوزه محیط زیست، اجرای «آیین‌نامه مقابله و آمادگی با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار (ریزگرد) در کشور» که توسط دولت نهم تصویب شد، گام مهمی برای حل معضل ریزگردها بوده است. این آیین‌نامه در زمان ریاست خانم دکتر فاطمه واعظ جوادی بر سازمان حفاظت محیط زیست دولت نهم تصویب گردید. ایشان در همین راستا با سفر به کشور عراق، به رایزنی با مقامات بلندپایه این کشور پرداخت که منجر به امضای تفاهم‌نامه همکاری در زمینه مقابله با ریزگردها شد. بر همین اساس، با خانم دکتر واعظ جوادی گفت‌وگویی داشتیم و ایشان به تشریح آیین‌نامه یادشده و ضرورت اجرای آن پرداختند.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دولت نهم با اشاره به کم‌کاری و بی‌تدبیری دولت یازدهم در حل معضل ریزگردها گفت: جناب آقای دکتر جهانگیری گفته‌اند «ما تلاش کردیم، اقتصاد کشور را که مانند ماشین به دره افتاده بود بیرون بکشیم»، جهت استحضار ایشان و تنویر افکار عمومی مردم عزیز ایران، مختصراً و به طور نمونه به اقدامات صورت گرفته برای مقابله با ریزگردهایی که هموطنانم را به ویژه در استان‌های خوزستان، ایلام و کرمانشاه متاثر نموده است، اشاره می‌کنم.
وی با بیان اینکه مسئله ریزگردها طی سال‌های 86 و 87 گاه به گاه در استان‌های جنوب غرب و غرب کشور مشاهده می‌شد، افزود: ابتدا یک بار با وزیر محیط زیست عراق، خانم نرمین عثمان مذاکره تلفنی صورت گرفت و سپس وقتی ایشان به ایران آمدند، مسئله مجدداً طرح شد. ایشان هم از شرایط موجود در عراق ابراز نگرانی نمودند. متعاقباً، اینجانب و همکارانم در خرداد ماه سال 1388 به عراق سفری داشتیم و طی یک ساعت و ربع ملاقات حضوری با جناب آقای نوری المالکی مشکلات پیش آمده را طرح و توضیح دادیم.
دکتر واعظ جوادی ادامه داد: نتیجه این مسافرت، امضاء تفاهم‌نامه همکاری در خصوص مقابله با ریزگردها بود. پس از بازگشت به کشور، موضوع طی نشست‌های کارشناسی به صورت آیین‌نامه‌ای با عنوان «آیین‌نامه مقابله و آمادگی با آثار زیانبار پدیده گرد و غبار (ریزگرد) در کشور» جهت تصویب به دولت وقت (نهم) ارائه شد که با حسن توجه دولت روبرو گردید و به سرعت در تاریخ 21/4/1388 به تصویب رسید.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دولت نهم با اشاره به اینکه این آیین‌نامه مشتمل بر سه بخش برنامه‌ای کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت است، بیان داشت: برنامه کوتاه‌مدت ناظر بر اقدام مشترک سازمان‌های حفاظت محیط زیست و هواشناسی جهت تهیه طرح توسعه و تجهیز ایستگاه‌های پایش وضعیت جوی، سیستم‌های پیش آگاهی و کنترل هوای منطقه بود. اقدام دوم انجام مالچ پاشی مناطق با پتانسیل بالای فرسایش بادی در کانون‌های بحرانی بیابان‌زا توسط وزارت جهادکشاورزی بوده است. اقدام سوم شامل ارائه طرحی توسط وزارت مذکور جهت احداث فضای سبز مشجر در کانون‌های بحران با همکاری سازمان بسیج و اقدام چهارم توسعه و تجهیز مراکز درمانی به منظور پیشگیری و درمان بیماران در این زمینه بوده است.
وی افزود: برنامه میان مدت نیز شامل 4 ماده است؛ به طوری که شهرداری شهرهای استان‌های غرب و جنوب که در معرض این پدیده قرار دارند، مکلف به اجرای طرح کمربند سبز شدند. وزارت نیرو نیز موظف به اجرای کمربند سبز بادشکن پیرامون تصفیه‌خانه‌های آب شرب گردید. سازمان جنگل‌ها و مراتع نیز موظف به اجرای طرح درختکاری با حداقل 600 کیلومتر مربع در سال و با استفاده از گیاهان بومی سازگار به کم آبی شد.
دکتر واعظ جوادی درباره برنامه بلندمدت این آیین‌نامه نیز خاطرنشان کرد که این برنامه نیز ناظر بر 6 ماده است به طوری که وزارت جهادکشاورزی به منظور حفاظت از منابع خاک، مکلف به ارائه طرح مدیریت و احیاء مراتع و همچنین مکلف به تهیه و اجرای طرح جامع مقابله با شن‌های روان و فرسایش بادی شد.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دولت نهم به وظایف وزارتخانه‌های راه و ترابری و امور خارجه در این آیین‌نامه اشاره کرد و ابراز داشت: وزارت راه و ترابری نیز مکلف به توسعه تجهیزات ناوبری و هواشناسی پیشرفته شد تا خللی در پروازها صورت نگیرد. وزارت امور خارجه هم موظف به اعزام تیم کارشناسی جهت بررسی ابعاد برون مرزی این پدیده و ایجاد زمینه همکاری منطقه‌ای جهت اقدام با پدیده ریزگرد شد. این وزارتخانه نهایتاً موظف به تهیه پیش‌نویس طرح جامع همکاری مشترک چندجانبه منطقه‌ای و ارائه آن به کارگروه مربوطه گردید.
وی همچنین تصریح کرد: وزارت نیرو نیز موظف است حقابه تالاب‌های جنوب و غرب کشور را که توسط کارگروه مشترک سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت یادشده تعیین شده است، حفظ و همکاری لازم جهت حفاظت و احیای تالاب‌های یادشده را به عمل آورد و نتایج آن را به‌طور منظم به کارگروه ارائه نماید. با تغییر دولت نباید چنین سیاست‌هایی که نتیجه اجرای آن، حل معضل ریزگردهاست، تغییر کند.
دکتر واعظ جوادی خاطرنشان کرد: از جناب آقای دکتر جهانگیری سؤال می‌کنم شما چه کرده‌اید؟ وزرا و معاونین شما چه کرده‌اند؟ و به ویژه وزیر محترم امورخارجه چه کرده‌اند؟ برنامه‌هایی که شروع شده بود آیا به انتها رسانده‌اید تا مردم عزیزمان در استان‌های غرب و جنوب شاهد تکرار روزهای بدون هوای سالم نباشند؟ روزهایی که هم در سلامتی جسم و هم روان آنها اثر می‌گذارد و هم موجب تعطیلی مدارس، خلل در معیشت و قطعی آب و برق آنها شده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دولت نهم ابراز داشت: جناب آقای دکتر جهانگیری جهت یادآوری حضرتعالی نسبت به بی‌توجهی دولت تدبیر و امید به برنامه کوتاه مدت (1393 ـ 1394) پیشگیری و مقابله با گرد و غبار که توسط دولت یازدهم تصویب شده بود، به نامه سرکار خانم دکتر ابتکار مورخ 16/3/1395 به حضرتعالی درباره تخصیص بسیار پایین اعتبارات از یک طرف و انقضاء این برنامه از طرف دیگر اشاره می‌نمایم. لازم به تأکید است که ایشان در این نامه پس از گذشت سه ماه از منقضی شدن برنامه مذکور، از شما تقاضای طرح موضوع در هیئت دولت و اخذ تصمیم را مطرح نموده است. حال منصفانه بفرمایید چه کسانی خدمتگزار مردم هستند و چه کسانی خیر؟!