به گزارش مشرق، فازهای ۱۷-۲۱ پارس جنوبی  ۲۶  فروردین ماه ۱۳۹۶ توسط رئیس‌جمهور افتتاح شد. مخزن گازی پارس جنوبی تقریبا مساحتی حدود ۹۷۰۰ کیلومترمربع دارد که از این میزان ۳۷۰۰ کیلومتر مربع آن در ایران و ۶۰۰۰ کیلومترمربع آن در کشور قطر واقع شده است. از آنجا که پروژه‌ توسعه فازهای پارس جنوبی از حیاتی‌ترین پروژه‌های اجرایی حال حاضر در کشور است، عملکرد و رویکرد دولت یازدهم و مدیریت چهار ساله زنگنه بر پیشرفت این پروژه‌ها بررسی خواهد شد. در این خصوص، به مطالعه  عملکرد دولت یازدهم در فاز ۱۲ که در اسفند سال ۱۳۹۳ ، فاز ۱۵و۱۶ که در دی ماه ۱۳۹۴ افتتاح شد، و فازهای ۱۷-۲۱ که در فروردین ماه ۱۳۹۶ افتتاح شد، می‌پردازیم.
تکمیل 5 درصدی فاز 12
هدف از توسعه این فاز تولید روزانه ۷۸ میلیون متر مکعب گاز طبیعی، تولید روزانه ۱۱۰۰۰۰ بشکه میعانات گازی، ۶۰۰ تن گوگرد و ۱۰ میلیون تن LNG در سال بوده است. طرح توسعه فاز ۱۲ پارس جنوبی، در سال ۱۳۸۸ به صورت بیع متقابل به شرکت پترو پارس واگذار شده بود.
طبق آمارهای منتشر شده از سوی مسئولان وزارت نفت، پیشرفت فیزیکی این پروژه تا انتهای سال ۹۲، حدود ۹۵درصد بوده است و تنها ۵ درصد این پروژه در دولت یازدهم تکمیل شده است. از آنجا که پیشرفت ۹۵ درصدی طی چهار سال رخ داده است، می‌توان سرعت پیشرفت سالانه پروژه را به طور متوسط 23/5 درصد در دولت قبلی دانست. از آنجا که تکمیل ۵ درصد باقیمانده این پروژه تا اسفند ماه ۹۳ به طول انجامیده است، می‌توان سرعت پیشرفت کار در دولت روحانی را نزدیک ۵ درصد در سال تخمین زد.
فاز 15 و 16 تنها 7 درصد!
هدف از توسعه  این فاز، تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی، ۱ میلیون تن گاز LPG، یک میلیون تن اتان و ۴۰۰ تن گوگرد بوده است. عملیات اجرایی این فازها تیرماه ۱۳۸۶ به شرکت آریا نفت شهاب به عنوان مسئول کنسرسیوم واگذار شد. از آغاز واگذاری این پروژه تا انتهای سالی ۱۳۹۲، پیشرفت فیزیکی معادل 92/3درصد داشته است. تکمیل این پروژه که معادل 7/7درصد می‌باشد در زمان دولت روحانی صورت گرفت و در دی ماه ۱۳۹۴ به افتتاح رسید. با اطلاعات فوق، پیشرفت فیزیکی سالانه این پروژه در دولت قبلی تقریبا ۱۵.۳ درصد در سال، و در دولت روحانی معادل 3/8درصد در سال می‌باشد.
تکمیل 20 درصدی فاز ۱۷ و ۱۸ پارس جنوبی
هدف از توسعه این فاز، تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ۸۰ هزار بشکه میعانات گازی، یک میلیون تن گاز LPG، یک میلیون تن اتان و ۴۰۰ تن گوگرد بوده است. تاسیسات دریایی این فاز شامل چهار سکوی حفاری تولیدی شامل ۴۴ حلقه چاه، دو رشته خط لوله  ۳۲ اینچی دریایی انتقال گاز و دو خط لوله ۴ اینچ انتقال محلول گلایکول است. اجرای این طرح به مشارکت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران IDRO ، شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایرانIOEC  و شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت OIEC  در تیرماه سال ۱۳۸۶ واگذار گردید. پیشرفت فیزیکی این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۲، ۸۱ درصد بوده است. باقیمانده این پروژه در دولت یازدهم طی مدّت سه سال و چهار ماه انجام شده است. با اطلاعات فوق، پیشرفت فیزیکی سالانه این پروژه در دولت قبلی تقریبا 13/5 درصد در سال، و در دولت فعلی معادل 5/6درصد در سال می‌باشد.
پیشرفت 26 درصدی در فاز 19
هدف از توسعه  این فاز، تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ۷۷ هزار بشکه میعانات گازی، ۱.۱ میلیون تن گاز LPG، یک میلیون تن اتان و ۴۰۰ تن گوگرد بوده است. اجرای این طرح در خرداد ماه ۱۳۸۹ به شرکت پترو پارس و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی IOEC  واگذار شده است. پیشرفت فیزیکی این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۲، 74/1 درصد بوده است. باقیمانده این پروژه در دولت یازدهم طی مدّت سه سال و چهار ماه انجام شده است. با اطلاعات فوق، پیشرفت فیزیکی سالانه این پروژه در دولت قبلی تقریبا ۲۸.۵ درصد در سال، و در دولت فعلی معادل 7/4درصد در سال می‌باشد.
فاز ۲۰ و ۲۱ با 41 درصد پیشرفت
هدف از توسعه این فاز، تولید روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز طبیعی، ۷۵۰۰۰ هزار بشکه میعانات گازی، یک میلیون تن گاز LPG، یک میلیون تن اتان و ۴۰۰ تن گوگرد بوده است. تاسیسات دریایی این فاز شامل چهار سکوی حفاری تولیدی شامل ۴۴ حلقه چاه، دو رشته خط لوله ۳۲ اینچی دریایی انتقال گاز و دو خط لوله ۴ اینچ انتقال محلول گلایکول است. اجرای این طرح به شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت OIEC  در خرداد سال ۱۳۸۹ واگذار گردید. پیشرفت فیزیکی این پروژه تا پایان سال ۱۳۹۲، 59/4 درصد بوده است. باقیمانده این پروژه در دولت فعلی طی مدّت سه سال و چهار ماه انجام شده است. با اطلاعات فوق، پیشرفت فیزیکی سالانه این پروژه در دولت قبلی تقریبا 13/2 درصد در سال، و در دولت یازدهم معادل 11/8درصد در سال می‌باشد.
میزان پیشرفت کار در دولت قبلی در مقایسه با پیشرفت فیزیکی کار در دولت یازدهم  نشان می‌دهد به طور متوسط، در پروژه‌های افتتاح شده بیش از ۸۰ درصد کار در دولت قبلی رخ داده است.
برای مطالعه سرعت انجام کار و به اصطلاح راندمان پیشرفت، متوسط پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها در سال برای فازهای مختلف به نحو قابل ملاحظه‌ای کندتر از دولت قبل بوده است. به طور متوسط، در تکمیل فازهای پارس جنوبی دولت یازدهم تقریبا 0/4 سرعت دولت قبلی را در تکمیل پروژه‌ها داشته و متوسط راندمان پیشرفت فیزیکی فازهای مورد مطالعه در دولت قبل 16/8درصد و در دولت یازدهم 6/7 درصد بوده است.
نکته نهایی نقد اظهارات وزیر نفت در مراسم افتتاح فازهای ۱۷-۲۱ پارس جنوبی است. وی یکی از مشخصات افتخارآمیز این پروژه‌ها را تماما ایرانی بودن آن بیان کرد. ذکر دو مطلب اینجا ضروری به نظر می‌رسد. اولا اینکه زنگنه اصولا مخالف سرسخت واگذاری این فازها به پیمانکاران داخلی بود. کما اینکه قرارداد فاز ۱۱ پارس جنوبی که در اواخر دولت دهم به شرکت پتروپارس واگذار شده بود را ملغی کرده و با شرکت توتال شروع به مذاکره کرد. مذاکره‌ای که متاسفانه پس از گذشت چهارسال بی‌نتیجه بوده و این پروژه حیاتی کشور بدون هیچ پیشرفت فیزیکی روی زمین مانده است. اخیرا نیز، شرکت توتال حضور خود در بازار ایران را منوط به تصمیم دولت آمریکا به ادامه لغو تحریم‌ها، که موعد تمدید آن  ۲۹ اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ است، نموده است. تصمیمی که با اما و اگرهای جدی مواجه است. نکته  دیگر در نقد عملکرد و رویکرد زنگنه اینست که تمام قراردادهای توسعه  فازهای ۱۲، ۱۵ و ۱۶، ۱۷ و ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ پارس جنوبی در دولت گذشته بسته شده و تا به امروز زنگنه موفق به امضاء هیچ قراردادی در توسعه فازهای پارس جنوبی و مهم‌تر از آن هیچ میدان نفت و گازی دیگر در کشور نشده است. باید از ایشان پرسید که با توجه به اینکه بیش از یک سال و هشت ماه از امضاء برجام می‌گذرد و علی‌الظاهر محدودیت‌های نفتی ایران برداشته شده است، چرا پروژه‌های توسعه میدان‌های نفت و گاز در کشور معطل مانده است.