پس از رزمایش بزرگ چین، تایوان خطاب به پکن: بیایید آشتی کنیم!

سرویس خارجی-
رئیس‌جمهور جدید تایوان چند روز بعد از آنکه چین رزمایش متفاوتی را پیرامون این جزیره و در واکنش به اظهارات او بعد از ادای سوگند ریاست جمهوری برگزار کرد، گفت از همکاری با پکن در زمینه «ایجاد آشتی و تفاهم دوجانبه» استقبال می‌کند.
چند سالی است نام «تایوان» و تنش‌های این جزیره همواره در بسیاری از روزها در صدر اخبار رسانه‌های جهان جای می‌گیرد و زمانی که از تایوان و تنش‌های پیرامونی آن سخن به میان می‌آید، بی‌درنگ اختلاف‌های آمریکا و چین تداعی می‌شود؛ اختلاف‌هایی که ریشه‌ و پیشینه‌ای به قدمت بیش از نیم قرن دارند. بالا گرفتن رقابت‌های جهانی چین و آمریکا تایوان را به نقطه داغ مناسبات طرفین تبدیل کرده است و می‌تواند آشکارترین محل زورآزمایی پکن و واشنگتن برای تعیین سرنوشت هژمونی در آسیای شمال شرقی باشد.چنان‌که در خبرهای این چند روز خوانده‌‎اید در پی آنکه «لای چینگ‎ته»، رئیس‌جمهور غربگرا و جدید تایوان، که چین از او به عنوان یک «جدایی‌‌طلب خطرناک» یاد می‌کند طی برگزاری مراسم تحلیف خود، پکن را به «ارعاب و تهدیدات سیاسی و نظامی علیه تایپه» متهم کرد، چین اقدام تنبیهی را علیه تایپه انجام داد و رزمایشی بزرگ برگزار و تسخیر تایوان را تمرین کرد: رزمایش بزرگِ «زمینی- دریایی – هوایی» و دو روزه‌ای با عنوان «شمشیر مشترک -۲۰۲۴».
حالا خبر می‌رسد که رئیس‌جمهور جدید تایوان چند روز بعد از آنکه چین آن رزمایش بزرگ را پیرامون این جزیره و در واکنش به اظهارات او بعد از ادای سوگند ریاست جمهوری برگزار کرد، گفت از همکاری با پکن در زمینه «ایجاد آشتی و تفاهم دوجانبه» استقبال می‌کند! آن‌طور که ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه نوشته است، لای چینگ‌ته، روز یکشنبه گفت که در سخنرانی خود بعد از مراسم تحلیفش در ۲۰ مه تأکید داشته که «صلح و ثبات در تنگه تایوان یک عنصر ضروری برای موفقیت و امنیت جهانی است.» او روز یکشنبه در جریان یک گردهمایی حزب جدایی‌طلب خود موسوم به حزب «دموکراتیک مترقی» در جنوب تایوان اظهار کرد: «من همچنین از چین خواستم تا به صورت مشترک با تایوان مسئولیت مهم ثبات منطقه‌ای را به دوش بگیرد. من همچنین مشتاق به تقویت تفاهم و آشتی دوجانبه از طریق همکاری و تعاملات با چین و حرکت به سمت مواضعی بر مبنای صلح و سعادت مشترک هستم.»
این در حالی است که لای چینگ ته در پی برگزاری مراسم تحلیف خود در دوشنبه گذشته، پکن را به «ارعاب و تهدیدات سیاسی و نظامی» علیه تایپه نیز متهم و ادعا کرده بود: «من همچنین از چین می‌خواهم ارعاب نظامی و سیاسی علیه تایوان را متوقف کند، با تایوان در مسئولیت جهانی حفظ صلح و ثبات در تنگه تایوان و کلیت منطقه شریک شود و تضمین کند که جهان عاری از ترس جنگ باشد.» کار به جایی رسید که همزمان با رزمایش بزرگ چین، «گلوبال پرس»، مؤسسه مطبوعاتی فعال در واشنگتن دی سی نوشت: «اطلاعاتی از منابع رسمی به دستمان رسیده است که نشان می‌دهد، چین اوایل ماه ژوئن (سه روز دیگر وارد ماه ژوئن می‌شویم) به تایوان حمله می‌کند!
آمریکا: برای جنگ چین و تایوان آماده می‌شویم
خبر دیگر آنکه نشانه‌ها حاکی از آن است که ارتش آمریکا در تدارک جنگ احتمالی با چین در صورت حمله این کشور به تایوان است. روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال گزارش داد که تفنگداران نیروی دریایی آمریکا و فیلیپین تمرینات نظامی «خطرناکی» را در جزایر نزدیک تایوان برگزار کرده‌اند، تمریناتی که سربازان در آن پیاده‌شدن از بالگرد، آماده‌سازی مسلسل‌های غیرمسلح و تحت‌نظر گرفتن مناطقی که انتظار می‌رود نبرد در آن‌ها اتفاق بیفتد را تمرین کردند.
اقدامات اخیر آمریکا در این منطقه نشان از آن دارد که آمریکا احتمال حمله چین به تایوان را جدی ارزیابی کرده و سعی دارد برای واکنش به آن آماده ‌باشد. چین هم اقداماتی انجام داده که نشان از تدارک این کشور برای حمله به تایوان دارد. از میان این اقدامات می‌توان به محاصره این جزیره خودگردان در هفته گذشته اشاره کرد؛ اقدامی که به گفته پکن در واکنش به تحلیف یک رئیس‌جمهور جدید در تایوان انجام شد. در گزارش‌ها آمده است که این رزمایش‌ها از یک مشکل اساسی نیروی مسلح آمریکا پرده برداشته است: اینکه آمریکا برای انتقال نیروهای خود میان جزایر دریای چین جنوبی به کشتی‌هایی نیاز دارد که هنوز ساخت آن‌ها را آغاز نکرده است. به اذعان رسانه آمریکایی، در صورت وقوع جنگ میان چین و تایوان و مداخله آمریکا، شرایطی مشابه جنگ جهانی ایجاد خواهد شد، با این تفاوت که چین در حیاط خلوت خود می‌جنگد به تمام زرادخانه‌های خود دسترسی دارد، اما آمریکا از این امتیاز بهره‌مند نیست. آمریکا در این رزمایش‌ها سعی داشته تفنگداران نیروی دریایی خود را در نخستین ساعات آغاز حمله چین به تایوان، در جزایری در نزدیکی تایوان در دریای چین جنوبی مستقر کند تا با معطوف کردن توجه نیروهای مسلح چین به خود، فرصت را برای استقرار سربازان بیشتر آمریکایی و رسیدن تدارکات مهیا کنند.
همچنین در ادامه واکنش‌ها به رزمایش عظیم چین اطراف تایوان، وزارت خارجه آمریکا شنبه شب به وقت تهران این رزمایش را «بسیار نگران‌کننده» خواند و از پکن خواست از خود خویشتنداری نشان دهد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، وزارت خارجه آمریکا در بیانیه خود آورده است: «استفاده از یک اقدام معمول و دموکراتیک به عنوان بهانه‌ای برای اقدام‌های تحریک‌کننده نظامی، خطر تشدید تنش را در بر دارد.» البته چنان‌که انتظار می‌رود، آمریکا توضیح نمی‌دهد که رزمایش‌های خود در آن منطقه و نیز دخالت‌هایش در مسئله تایوان را چگونه توجیه می‎کند!
مروری بر تاریخ بحران
گفتنی است، آمریکا سیاست «چین واحد» را در سال ۱۹۷۹ میلادی تحت سه اعلامیه رسمی و مشترک با پکن به رسمیت شناخت و روابط خود را با تایوان قطع کرد. اصل «چین واحد» به این معناست که جزیره تایوان بخشی از قلمرو مادر و حاکمیت پکن است، جزیره‌ای که در فاصله ۱۳۰ کیلومتری استان فوجیان چین قرار دارد. نزدیکی آمریکا به پکن به خاطر تشدید شکاف میان حزب کمونیست چین و حزب کمونیست شوروی بود. اما آمریکا پس از فروپاشی شوروی کمابیش نه به صورت رسمی اما در عمل زیر تعهدات خود در قبال اصل چین واحد زد و روابط خود با تایوان را از سر گرفت.
روزنامه نیویورک تایمز در روز ۲۲ می‌۱۹۹۵ نوشته بود: «مقامات ارشد دولت [آمریکا] اعلام کردند که رئیس‌جمهور کلینتون تصمیم گرفته است به [لی تنگ هوی] رئیس تایوان ویزا بدهد. حرکت مذکور یک سیاست ۱۶ ساله را می‌شکند... هیچ‌کدام از رؤسای تایوان از سال ۱۹۷۹ اجازه بازدید از آمریکا را نداشته است.» پس از ۲۷ سال نیز «نانسی پلوسی» در مرداد ماه ۱۴۰۱ در کسوت رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان سفر کرد تا تنش‌ها بر سر تایوان به حد بی‌سابقه‌ای برسد.
اما چرا تایوان این‌قدر مهم است؟ برخی کارشناسان استدلال می‌کنند وابستگی آمریکا به شرکت‌های تراشه تایوانی، انگیزه آنها را برای مداخله در این جزیره و تنش‌زایی علیه چین افزایش داده است. بایدن با درک میزان تکیه آمریکا بر TSMC به تقویت صنعت تراشه کشور متبوع خود برای تراشه‌های حیاتی فشار آورده‌ است. در آگوست ۲۰۲۲ (مرداد ۱۴۰۱) کنگره لایحه ۲۸۰ میلیارد دلاری را برای تشویق تولید داخلی تراشه تصویب کرد. چین نیز که پیش از کنترل صادرات، حدود ۷۰ درصد تراشه‌های خود را از TSMC خریداری می‌کرد، اکنون در تلاش است صنعت تراشه‌های خود را تقویت کند.
از طرف دیگر، باید توجه داشت که دریای چین جنوبی که تایوان به عنوان بخشی از سرزمین چین در آن واقع شده است از موقعیت ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیک مهمی برای چین و اقتصاد جهانی برخوردار است. سرزمین اصلی چین از طریق دو آبراه بسیار مهم به آب‌های آزاد و مسیرهای دریائی جهان متصل می‌شود، یکی تنگه مالاکا در جنوب و دیگر تنگه‌های استراتژیک در اطراف جزیره تایوان در شمال دریای چین جنوبی (مسیرهای دریایی اتصال چین به آب‌های شرق و جنوب فیلیپین بسیار طولانی و 
غیر اقتصادی است.) باید توجه داشت به علت تنش‌هایی که در روابط چین با همسایگانش در اطراف تنگه مالاکا چند سالی است ادامه دارد، چنان‌که بسیاری از تحلیلگران تأکید دارند پکن به هیچ وجه حاضر به چشم پوشی از امتیاز منحصر به فرد تسلط کامل بر قلمرو تایوان نخواهد شد.